عىلىممەن دالەلدەنگەن - باقىتتى بولۋدىڭ 10 قاراپايىم ءادىسى
ءار ادام ءومىر بويى سونى اۋلاۋمەن وتەدى، ءبىراق قولىناقوندىرا الاتىندارى نەكەن-ساياق. دەگەنمەن باقىتتى بولۋ ءسىز ويلاعانداي قيىن ەمەس- بار- جوعى بىرنەشە كەڭەستەردى ۇستانسا جەتكىلىكتى.
ءار ادام باقىتتى بولعىسى كەلەدى، ءبىراق بۇعان اركىمنىڭقولى جەتە بەرمەيدى. سەبەبى، كوبىمىز وعان قولجەتپەس ارمان رەتىندە قارايمىز، النەگىزىندە ءبارى وڭاي. كوڭىلگە جاعىمدى ەموتسيالاردى كەز كەلگەن ادام الا الادى،بار-جوعى پسيحولوگتار ۇسىنعان بىرنەشە ەرەجەلەردى ۇستانىپ جۇرسە بولعانى.
نازارلارىڭىزعا عىلىممەن دالەلدەنگەن تاسىلدەردىۇسىنامىز جانە ءارقايسىڭىزدى وسى تاسىلدەردى ۇستانۋعا شاقىرامىز.
1. 7 مينۋتىڭىزدى سپورتقا ارناڭىز
سپورتپەن اينالىسۋعا ۋاقىتىم جوق دەپ ويلايسىز با؟ءبىراق 7 مينۋت - تىم كوپ ەمەس ەكەنىمەن كەلىسەتىن شىعارسىز؟ وسىنداي قىسقاجاتتىعۋ دا ءسىزدى باقىتتى ەتۋگە كومەكتەسەدى ەكەن.
كۇيزەلىستەن قۇتقاراتىن تاماشا ءتاسىل - بۇل سپورت. شوناچەر «باقىتتىڭ ارتىقشىلىعى» كىتابىندا وسى تەورياعا دالەل رەتىندە كۇيزەلىستەنزارداپ شەگىپ جۇرگەن ادامدار قاتىسقان زەرتتەۋدى ۇسىنادى. ولاردى ءۇش توپقاءبولىپ، ەمدەۋ ءۇشىن ءتۇرلى تاسىلدەردى قولداندى: دارىلەر، جاتتىعۋلار جانە ءدارىمەن جاتتىعۋدىڭ بىردەي ۇلەسىن. ەمدەلىپ شىققانداردى 6-ايدان كەيىن رەتسيديۆكەقايتا تەكسەرەدى. ناتيجەلەر تاڭعالارلىق:
تەك قانا دارىمەن ەمدەلگەن 38 پايىز پاتسيەنت قايتاكۇيزەلىسكە ۇشىراعان. قوس تاسىلمەن ەمدەلگەندەردە رەتسيديۆ پروتسەنتى ءبىرشاما از،31 پايىزعا تەڭ بولعان. ءبىراق تەك جاتتىعۋلارمەن عانا ەمدەلگەندەردىڭ توبىتاڭعالارلىق ناتيجە كورسەتكەن: ولاردىڭ اراسىندا رەتسيديۆ دەڭگەيى بار- جوعى 9پايىزدى قۇراعان.
فيزيكالىق جاتتىعۋلار كوڭىل- كۇيدى جاقسارتادى،سەرگەكتىك سىيلايدى، ميدىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى جانە وزىڭە سەنىمدىلىكتى ارتتىرادى.
رەداكتوردىڭ ەسكەرتۋى: ۇيالى تەلەفونىڭىزعا «7 مينۋتتىقجاتتىعۋ» دەپ اتالاتىن ارنايى قوسىمشانى ورناتىپ الساڭىز دا بولادى.
2. قانعان ۇيقى نەگاتيۆتەن قورعايدى
ۇيقىنىڭ قانىق بولۋى دەنەمىزدى اۋىر كۇننەن كەيىنقالپىنا كەلتىرىپ، قۇلشىنا جۇمىس ىستەۋگە كومەكتەسەدى. بۇعان قوسا، ۇيقى ءبىزدىباقىتتىراق ەتەدى ەكەن.
مۇنى پو برونسون مەن ەشلي مەرريمەن «تاربيەلىك شوك» اتتىكىتاپتارىندا بىلاي تۇسىندىرەدى:
نەگاتيۆتى ەموتسيالاردى وڭدەۋگە ميشىقتىڭ كومەكەي بەزىجاۋاپ بەرەدى، ال ءپوزيتيۆتى جانە بەيتاراپ ەستەلىكتەردى گيپپوكامپ وڭدەيدى.ۇيىنىڭ جەتىسپەۋى گيپپوكامپتىڭ جۇمىسىنا كوبىرەك اسەر ەتەدى. ناتيجەسىندە، ۇيقىسىقانباعان ادامدار جاعىمسىز ەستەلىكتەرگە كوبىرەك بەرىلىپ، جاعىمدى ساتتەردى ەستەساقتامايدى.
وسى قاعيدانى تەكسەرۋ ماقساتىندا زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن:ۇنەمى ۇيقىسى قانبايتىن ستۋدەنتتەرگە سوزدەر ءتىزىمىن جاتتاۋ تاپسىرىلادى.ستۋدەنتتەر 81 پايىز نەگاتيۆتى ءمانى بار («اۋرۋ» سىندى سوزدەر) سوزدەردى جاتتاپالعان جانە 31 پايىز جاعىمدى جانە بەيتاراپ سوزدەردى جاتتاي العان (ونىڭ ىشىندە«كۇن ساۋلەسى» ، «جاشىك» دەگەن سياقتى).
ءبىر كۇنگە سەپتىك بولاتىن كوڭىل كۇيىڭىزدىڭ قالايبولاتىنى دا، ۇيقىڭىزدىڭ تىنىشتىعى مەن ۇزاقتىعىنا بايلانىستى.
3. جاقىن ادامدار باقىت سىيلايدى
كوپتەگەن ادام ولەر الدىندا جاقىن ادامدارىمەن از ۋاقىتوتكىزگەنىنە وكىنىپ جاتادى.
وتباسىمىزبەن جانە دوستارىمىزبەن وتكىزەتىن ۋاقىت كوڭىل-كۇيىمىزگە قاتتى اسەر ەتەدى. بۇعان پسيحولوگ دەنيەل گيلبەرت مىناداي انىقتامابەرەدى:
ادام وتباسىمەن باقىتتى. دوستارىمىز بەن جاقىنادامدارىمىز دا ءبىزدى باقىتتى ەتەدى. ءبىزدى باقىتتىراق ەتەتىن باسقا دا زاتتارتۇپتەپ كەلگەندە بىزگە قىمبات ادامدارمەن كوبىرەك ۋاقىت وتكىزۋگە كومەكتەسىپ قاناجاتىر.
«ۇزاق جاساۋدىڭ جوباسى» كىتابىنىڭ اۆتورى گوۆارد فريدمان داءبىزدىڭ باسقا ادامدارمەن قارىم- قاتىناسىمىز ءومىرىمىزدىڭ ۇزاقتىعى مەن ساپاسىنااسەر ەتەتىنىن ايتادى.
4. باقىتقا جىلۋ كەرەك
ءوزىڭدى باقىتتىراق سەزىنۋ ءۇشىن شون ارچەر تازا اۋاداكوبىرەك بولۋ كەرەك دەپ كەڭەس بەرەدى:
تازا اۋادا 20 مينۋت سەرۋەندەۋ كوڭىل- كۇيدى كوتەرىپقانا قويماي، ويلاۋ قابىلەتى مەن ەستە ساقتاۋدى جاقسارتاتىنىن ءبىر زەرتتەۋكورسەتكەن ەكەن.
امەريكالىق مەتەوروگيالىق قوعامداستىققا سۇيەنسەك،جەلدىڭ جىلدامدىعى نەمەسە ىلعالدىلىققا قاراعاندا ءبىزدىڭ كوڭىل كۇيىمىزگەتەمپەراتۋرا كوبىرەك اسەر ەتەدى. عالىمدار ادامداردىڭ 13.9°C كەزىندە وزدەرىن باقىتتىراقسەزىنەتىنىن دالەلدەگەن ەكەن.
5. وزگەگە كومەكتەسسەڭ ءوزىڭدى باقىتتىراق سەزىنەسىڭ
ءوزىمىزدى باقىتتىراق سەزىنۋ ءۇشىن جىلىنا 100 ساعات(نەمەسە اپتاسىنا 2 ساعات) ءبىز وزگەلەرگە كومەكتەسۋىمىز كەرەك ەكەن. تاعى ءبىررەت شون ارچەردىڭ كىتابىنا باس سۇعايىق:
… زەرتتەۋ كورسەتكەندەي، 150 ادام كونسەرتكە بارۋ نەمەسە كافەدەنتاماق ءىشۋ سياقتى شارالارعا اقشا شىعارۋدان كوبىرەك ءلاززات العاندارىن ايتقان.بۇل پروتسەسس ولارعا اياق كيىم، قىمبات ساعات نەمەسە تەلەديدار سياقتى زات ساتىپالعاننان الدەقايدا كوبىرەك باقىت سىيلاعان.
وسىلايشا، وزىمىزگە جاسايتىن سىيعا قاراعاندا، اقشانىوزگەلەرگە جۇمساۋ، ءبىزدى الدەقايدا باقىتتىراق ەتەدى.
6. كۇلكى - باقىتتى بولۋدىڭ ەڭ وڭاي ءتاسىلى
كۇلگەن ساتتە كوڭىل كۇيىمىز كوتەرىلەدى. الايدا وتىرىككۇلكىدەن قاراعاندا جاعىمدى ەموتسيالار تۋدىرعان شىنايى كۇلكى الدەقايدا ءتيىمدى:
ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى وتىرىك كۇلىپ جۇرۋگەءماجبۇرلى قىزمەتكەرلەردىڭ كوڭىل كۇيلەرى تەز تۇسكىش جانە جۇمىس قابىلەتتىلىگىتومەن بولاتىنىن انىقتاعان. ال جاعىمدى ويلاردان كۇلىپ جۇرەتىن ادامدار، وزدەرىنباقىتتىراق سەزىنەدى جانە جۇمىستا جاقسى ناتيجە كورسەتەدى.
كۇلكى، سونىمەن قاتار، قيىن جاعداي كەزىندە قايعى مەناۋىرلىقتى جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى.
7. وزىڭىزگە ۇنايتىن زاتتار جايلى ويلاڭىز
ساياحاتقا شىعاتىنىڭىز جايلى ويدىڭ ءوزى كوڭىل كۇيىڭىزدىكوتەرە الادى. Applied Research of quality of Life جۋرنالىنىڭ اۆتورلارى زەرتتەۋجۇرگىزگەن ەكەن، سول كورسەتكەندەي، ادامدار ساپاردا جۇرگەن كەزگە قاراعانداساپاردى جوسپارلاۋ كەزىندە وزدەرىن باقىتتىراق سەزىنەتىن بولىپ شىققان.
شون ارچەر دە بۇل فەنومەن جايلى كىتابىندا ايتىپ وتكەن:
سۇيىكتى فيلمدى كورەمىن دەگەن ويدىڭ ءوزى ءەندورفيندى 27پايىزعا دەيىن كوتەرەتىنىن ءبىر زەرتتەۋ كورسەتكەن ەكەن.
قازىر دەمالىسقا شىعىپ كەتۋ مۇمكىندىگى بولماسا دانەمەسە دوستارىڭىزبەن كەزدەسۋگە مۇمكىندىك بولماسا دا، الدىن الا جوسپارلاپقويىڭىز. كوڭىل كۇيىڭىز بولماعان جاعدايدا الدا ءسىزدى ساپار نەمەسە كەزدەسۋ كۇتىپتۇرعانىن ويلاڭىز.
8. جۇمىسىڭىزعا جاقىن جەردە تۇرىڭىز
جۇمىسقا باراتىن جول كوڭىل كۇيىمىزگە قانشالىقتى اسەرەتەتىنىن بىلە بىلمەيمىز. ءبىز اينالامىزداعى كوپتەگەن ىڭعايسىزدىقتارعا ۇيرەنىپكەتەمىز. تەك جۇمىسقا دەيىنگى ۇزاق جولعا ۇيرەنە المايدى ەكەنبىز.
جۇمىسقا دەيىنگى جولدىڭ ىڭعايسىزدىعىن پاتەرىڭىزدىڭۇلكەندىگىمەن نەمەسە جوعارى جالاقىمەن وتەي الاسىز، ءبىراق بۇل دا جۇمىسىستەمەيدى.
9. جاقسىلىق ءۇشىن ريزا بولىڭىز - بۇل دا باقىتتىڭ كىلتى
جاقسىلىققا ريزاشىلىق ءبىلدىرۋدىڭ كوپتەگەن ءتاسىلى بار.شۇكىرشىلىك ايتۋعا لايىقتى زاتتاردىڭ ءتىزىمىن جاساۋىڭىزعا بولادى، نەمەسە سىزگەكومەكتەسكەن ادامدارعا ءاردايىم ريزاشىلىعىڭىزدى ءبىلدىرىڭىز.
Journal of Happiness باسىلىمىندا ريزاشىلىق سەزىمىكوڭىل كۇيىمىزگە قالاي اسەر ەتەتىنىن انىقتاعان زەرتتەۋدىڭ قورىتىندىسىجاريالانىپتى:
زەرتتەۋگە قاتىسقان 219 ادام ءۇش اپتا بويى ريزاشىلىق بىلدىرەتىنءۇش حاتتان جازىپ وتىرعان. ناتيجەسى كورسەتكەندەي، بۇل حاتتاردى جازۋ ادامداردىباقىتتىراق ەتكەن، ومىرگە دەگەن ريزاشىلىعىن ارتتىرىپ، جاعىمسىز ويلاردانارىلتقان.
10. ادامدار جىل سايىن باقىتتىراق بولا تۇسەدى
جاس ۇلعايعان سايىن، اسىرەسە 40 جاستان كەيىن ادامداروزدەرىن باقىتتىراق سەزىنە باستايدى ەكەن.
بۇعان قاتىستى دا زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلگەن بولاتىن، سوعانسايكەس ەگدە ادامداردىڭ جاعىمدى ەموتسيالار تۋدىراتىن اقپاراتتى ەستە جاقسىساقتايتىنى انىقتالعان. سونىمەن قاتار، جاس ۇلعايعان سايىن ادامدار كوڭىل كۇيدىتۇسىرەتىن جاعدايلاردان اۋلاق جۇرە باستايدى. ولار جاعىمسىز ادامدارمەنارالاسپاۋعا جانە كوڭىل كۇيدى تۇسىرەتىن كەزدەسۋلەرگە بارماۋعا تىرىسادى. ەگدەادامدار قازا مەن كوڭىل قالۋ سياقتى سەزىمدەردى جەڭىل كوتەرەدى.
سوندىقتان، قارتايۋ جايلى ويلار سىزگە كوڭىلسىزدىكسىيلاسا، كەرىسىنشە قۋانىڭىز، سەبەبى قارتايعاندا ءسىز باقىتتىراق بولۋىڭىزمۇمكىن.