زاڭسىز اكتيۆتەردى قايتارۋ: ارناۋلى مەملەكەتتىك قورعا 176,3 ميلليارد تەڭگە جينالدى

استانا. KAZINFORM - مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس شەتەلگە زاڭسىز جىلىستاتىلعان اكتيۆتەردى ەلىمىزگە قايتارۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتقانى بەلگىلى.

بۇل باعىتتا ارناۋلى مەملەكەتتىك قور اشىلدى. بۇل قوردى قۇرۋداعى ماقسات قانداي جانە بۇگىنگە دەيىن شوتقا تۇسكەن قاراجاتتىڭ مولشەرى قانشا؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك مۇلىك جانە جەكەشەلەندىرۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى باقىتبەك تاشەنوۆ جاۋاپ بەرگەن ەدى.

- باقىتبەك كاكىم ۇلى، ارناۋلى مەملەكەتتىك قوردىڭ مىندەتى قانداي؟ قورعا تۇسەتىن تۇسىمدەردىڭ قالىپتاسۋ جولىن ايتىپ بەرسەڭىز...

- ارناۋلى مەملەكەتتىك قور - ەلىمىزدىڭ بيۋدجەت كودەكسىنە سايكەس قارجى مينيسترلىگىندە قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جوبالارىن، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن اكتيۆتەردى قايتارۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ شىعىستارىن قارجىلاندىرۋ ماقساتىندا قاراجاتتىڭ تۇسىمدەرى مەن شىعىستارىن ەسەپتەۋگە اشىلعان قولما-قول اقشانى باقىلاۋ شوتى.

ارناۋلى مەملەكەتتىك قوردىڭ تۇسىمدەرى - «زاڭسىز يەمدەنىلگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ تۋرالى» ق ر زاڭىندا جانە ەلىمىزدىڭ باسقا دا زاڭدارىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن قايتارىلعان مۇلىكتى وتكىزۋدەن، سونداي-اق قولدانىستاعى زاڭعا سايكەس باسقارۋشى كومپانيانىڭ مەنشىگىنە نەمەسە ونىڭ اكتيۆتەردى باسقارۋ جونىندەگى قىزمەتىنىڭ ناتيجەسىندە مۇلىكتى وتكىزۋدەن تۇسكەن اقشا.

- بۇگىندە ارناۋلى مەملەكەتتىك قوردا قانشا قاراجات جينالدى؟

- 2024-جىلدىڭ 13-قىركۇيەگىندەگى مالىمەتكە سۇيەنسەك، قورداعى تۇسىمدەر 176,3 ميلليارد تەڭگەگە جەتكەن. ايتالىق، 5,7 ميلليارد تەڭگە «قايتارىلعان اكتيۆتەردى باسقارۋ كومپانياسى» ج ش س- ىنەن (باسقارۋشى كومپانيا) تۇسكەن. ونىڭ ىشىندە 5,559 ميلليارد تەڭگە اكتيۆتەردى ساتۋدان جينالسا، 159 ميلليون تەڭگە اكتيۆتەردى باسقارۋدان ءتۇسىپ وتىر.

- ەندى وسى قاراجاتتىڭ قانداي باعىتقا جۇمسالاتىنىن ءتۇسىندىرىپ بەرسەڭىز؟

- بيۋجەت كودەكسىنە سايكەس ارناۋلى مەملەكەتتىك قورداعى قاراجاتتى ءبولۋ ماسەلەسى رەسپۋبليكالىق بيۋجەت كوميسسياسىندا مىندەتتى تۇردە ورتالىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ۇسىنىستارى نەگىزىندە شەشىلەدى.

ارناۋلى مەملەكەتتىك قوردىڭ قاراجاتى الەۋمەتتىك جوبالاردى، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك قورعالماعان توپتارىن، مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى، جەتىم بالالاردى، اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالاردى، اۋىل جاستارىن، جۇمىسسىزداردى، مونوقالالار، اۋىلدى جەرلەردەگى حالىقتىڭ مۇقتاجدىقتارى ءۇشىن كوممۋنالدى جانە الەۋمەتتىك-مادەني ينفراقۇرىلىم نىساندارىن دامىتۋعا ارنالعان جوبالار مەن ۇكىمەت بەلگىلەگەن وزگە دە جوبالاردى، سونداي-اق ەكونوميكالىق جوبالار مەن ماڭىزدى سالالاردى نىعايتىپ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن قاجەتتى وندىرىستەردى قۇرۋعا (جاڭعىرتۋعا) بايلانىستى جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا جۇمسالادى.

بۇل رەتتە قورداعى قاراجات شەكتەۋلى بولعان جاعدايدا الەۋمەتتىك جوبالارعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن ايتا كەتكەن دۇرىس.

ارناۋلى مەملەكەتتىك قوردىڭ قارجىلاندىرۋ تەتىگى الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق جوبالاردى ىرىكتەۋ جانە ولشەمشارتتارىن ايقىنداۋ قاعيدالارىندا بەلگىلەنگەن (قر ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ 2023-جىلعى 20-قىركۇيەكتەگى 165-بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن). وسىعان سايكەس مەملەكەتتىك ورگاندار ازىرلەگەن جوبالار ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ەكونوميكالىق ساراپتاماسىنا جىبەرىلىپ، ارناۋلى مەملەكەتتىك قور قاراجاتى ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى قارجى مينيسترلىگىنىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋجەت كوميسسياسىندا قارالىپ، ءتيىستى قورىتىندى شىعارىلادى.

- قور ارقىلى قارجىلاندىرىلاتىن الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق ينۆەستيتسيالىق جوبالار قانداي ولشەمدەرگە ساي ىرىكتەلەدى؟

- كورسەتىلگەن قاعيدالارعا سايكەس جوبالاردى قور ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋدىڭ كريتەريلەرى بار:

جوبالار مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ جۇيەسىنىڭ قۇجاتتارىنا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جىل سايىنعى قازاقستان حالقىنا جولداۋلارىندا كورسەتىلگەن جانە پرەزيدەنتتىڭ جۇكتەگەن تاپسىرمالارىنا سايكەس بولۋعا ءتيىس؛

جوبالار قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ بولجامىنا سايكەس بيۋجەتتىك ينۆەستيتسيالىق ساياساتتىڭ باسىمدىققا يە باعىتتارىنىڭ بىرىنە (ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ جانە ينفراقۇرىلىمدىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ، الەۋمەتتىك سالانى جاڭعىرتۋ) ساي بولۋى قاجەت؛

نىسانداردى سالۋ نەمەسە جاڭعىرتۋ جونىندەگى جوبالاردىڭ تەحنيكالىق جاعىنان كۇردەلى ەمەس ءارى (نەمەسە) ۇلگىلىك جوبالارعا سايكەستىگى (ق ر ۇ ە م 2015-جىلعى 28-اقپانداعى 165-بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن)؛

جوبالار ەلدى مەكەندەرگە ارنالعان وڭىرلىك ستاندارتتار جۇيەسىنە سايكەس بولۋى كەرەك (ق ر ۇ ە م، ق ر ب ع م، ق ر د س م، ي ي د م، م س م جانە س د ي ا و م بىرلەسكەن بۇيرىعىمەن 2019-جىلى بەكىتىلگەن)؛

باسقا كوزدەر ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋ قايتالانباۋ قاجەت؛

قوعامدىق باستامامەن قولعا الىنعان جوبا جانە (نەمەسە) ونىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاريالانۋى كەرەك.

- وسى جوبالاردى تاڭداۋ باستالدى ما؟ ولار قازىر قانداي كەزەڭدە تۇر؟

- مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ، ياعني ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ جۇمىس تارتىبىمەن ۇسىنىلعان اقپاراتى بويىنشا قور ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋعا جوسپارلانعان جوبالار ورتالىق جانە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگانداردان قاراۋعا تۇسكەن جوق.

- ارناۋلى مەملەكەتتىك قور قاراجاتىنىڭ تۇسىمدەرى مەن جۇمسالۋى تۋرالى اقپاراتتى قوعام وكىلدەرى قالاي بىلە الادى؟

- «زاڭسىز يەمدەنىلگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ تۋرالى» ق ر زاڭىنا سايكەس ارناۋلى مەملەكەتتىك قور قاراجاتىنىڭ تۇسىمدەرى مەن جۇمسالۋى تۋرالى اقپاراتتى قارجى مينيسترلىگى جىل سايىن جاريالاۋى ءتيىس.

اۆتور گۇلنۇر عازيز قىزى