يسلامدا ەسىمگە قاتىستى جالعىز ەرەجە بار. ادامنىڭ اتى ونىڭ ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟
استانا. KAZINFORM - قازاقتار ەجەلدەن ادامعا ەسىم قويعاندا ەرەكشە ءمان بەرىپ، عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇر مەن ادەت- عۇرىپتى ۇستانعان. مىسالى، اعايىندى باۋىرلاردىڭ ەسىمدەرىن ءوزارا ۇقساتىپ قوياتىندار بار، تانىمال ادامعا ۇقساسىن دەپ ىرىمدايتىندار نەمەسە ءدىن بويىنشا پايعامبارلاردىڭ اتىن تاڭدايتىندار دا كەزدەسەدى. ويتكەنى اتا- بابالارىمىز ادامنىڭ ەسىمى ونىڭ ومىرىنە اسەر ەتەدى دەپ سەنگەن. بۇل قانشالىق دۇرىس؟ بالاعا قويىلاتىن ەسىمدى ىرىم، ساياسي جاعداي مەن سىرتقى ەرەكشەلىكتەرمەن بايلانىستىرۋعا بولا ما؟ بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ءبىلۋ ءۇشىن ءتىلشى ءدىنتانۋشى، مادەنيەتتانۋشى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى ەلنار بەرىكبايەۆپەن سۇحباتتاستى.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ادامنىڭ ەسىمى ونىڭ ومىرىنە اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز، ويتكەنى اتا-انا بالاعا تاڭداعان ەسىمىنە بەلگىلى ءبىر تىلەكتەردى جاسىرادى. مىسالى، ەربولات، ەربول، ەرنار، ەردوس سەكىلدى «ەر» سوزىنەن باستالاتىن ەسىمدەردە بالانىڭ باتىل بولۋى تىلەنەدى.
«جومارت ەسىمى دە وسىنداي، ول ادامنىڭ جومارت بولۋىن بىلدىرەدى. سونداي-اق، بالانى تولىق اتىمەن اتاپ، شاقىرۋ كەرەك. وسىلاي بالا ءوز ەسىمىنىڭ تولىق ماعىناسىن ءتۇسىنىپ، اتىنا زاتى ساي بولۋعا تىرىسادى. ءبىزدىڭ قوعامدا بالانى ەركەلەتىپ ساكە، ماكوش، ديماش دەپ ايتىپ جاتادى، بۇلاي ەسىمنىڭ ءمانى جوعالادى. سوندىقتان، مەيلىنشە، بالانى تولىق اتىمەن اتاۋعا تىرىسۋ كەرەك، نەدەگەنىمەن پسيحولوگيالىق كوزقاراس سياقتى تولىق اتى-ءجونىن بىلەتىن بالا بەلگىلى ءبىر قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرۋگە تىرىسادى»، - دەدى ول.
«دىنمۇحامەد قۇدايبەرگەن - ءبىر ەسىم، ءۇش تاعدىر»
ءدىن تانۋشى ادامنىڭ ەسىمى تاعدىرىنا تولىق اسەر ەتەدى دەگەن پىكىر قاتە ەكەنىن العا تارتتى. ول بالانىڭ قالىپتاسۋىنا اتا-انانىڭ تاربيەسى، ارالاساتىن ورتاسى مەن ادامدارى، ونىڭ جەكە تاجىريبەسى، ومىرلىك قۇندىلىقتارى، مىنەزى اسەر ەتەدى دەپ سانايدى.
«ادامنىڭ تاعدىرى قانداي بولاتىنى 100 پايىز ەسىمگە بايلانىستى دەگەن قاتە قالىپتاسقان پىكىر. مىسالى، ءبىرىنشى تۇلعا - بەلگىلى ساياساتكەر دىنمۇحامەد قونايەۆ، ەكىنشى تۇلعا - الەمگە ايگىلى ءانشى، ءبىزدىڭ ماقتانىشىمىز دىنمۇحامەد قۇدايبەرگەن جانە مەن كەلەسى ادامدى بۇل قاتارعا قوسقىم كەلمەيتىن ەدى، ءبىراق امال قانشا، ءۇشىنشى تۇلعا - قىزدى زورلاعانى ءۇشىن 8 جىلعا سوتتالعان الماتىداعى تۇنگى كلۋبتىڭ ءبىرىنىڭ كۇزەتشىسى - دىنمۇحامەد قۇدايبەرگەن. كۇزەتشى ءبارىمىز ءسۇيىپ تىڭدايتىن ديماش قۇدايبەرگەنمەن اتتاس، ءتىپتى تەگى دە بىردەي. ءبىراق ولاردىڭ تاعدىرلارى ءارتۇرلى. سوندىقتان بالاعا بەلگىلى ءبىر ەسىمدى قويسا، ونىڭ تاعدىرى كەرەمەت بولادى دەگەنگە 100 پايىزدىق كەپىلدىك جوق. ارينە، كەز كەلگەن اتا-انا بالاسىنىڭ جاقسى بولعانىن قالايدى، باقداۋلەت، سالتانات، قۋاندىق ەسىمدەرىنىڭ ءوزى جاقسى ماعىنانى بىلدىرەدى ەمەس پە؟!» - دەدى ول.
سونىمەن قاتار، ەلنار بەرىكبايەۆ بالاعا پايعامباردىڭ ەسىمىن قويۋعا قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى. ول يسلام بويىنشا قۇران كىتاپتا دا، حاديستەردە دە ادامعا پايعامبارلاردىڭ نەمەسە سۇرەنىڭ اتىن قويۋ كەرەگى جازىلماعانىن جەتكىزدى.
«يسلامدا ەسىمگە قاتىستى جالعىز ەرەجە بار، ول - بالاعا باسقا قۇدايدىڭ ەسىمىن قويماۋ. مىسالى، اپوللون، ديانا جانە وسى سەكىلدى تاعى باسقالارى. مۇنداي ەسىمدەر ءبىزدىڭ دىنىمىزگە قايشى كەلەدى، ويتكەنى بۇل باسقا قۇدايلاردىڭ اتى.
ال بالاعا پايعامداردىڭ ەسىمىن قويساق، ول اۋرۋشاڭ بولادى دەگەنە تۇسىنىك كوبىنە ىرىم-تىيىمنان پايدا بولعان. ويتكەنى بۇل عىلىمي دا، ءدىن بويىنشا دا راستالماعان. مەن كەز كەلگەن كەلگەن ادام اۋىرادى دەپ ويلايمىن. بىزدە پايعامبارلارىمىزدىڭ ەسىمى قويىلعان كوپتەگەن سپورتشى بار عوي، ولار فيزيكالىق تۇرعىدان وتە دارىندى. ەڭ قاراپايىم مىسال رەتىندە ايگىلى بوكسشى مۇحاممەد ءالي، پايعامباردىڭ ەسىمى قويىلعان، ءبىراق ول دەنى ساۋ مىقتى ادام»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
«نۇرسۇلتاننىڭ ءبارى پرەزيدەنت ەمەس»
مادەنيەت تانۋشىنىڭ سوزىنشە، جاڭا تۋعان ءسابي بەلگىلى ءبىر ادامعا ۇقساسىن دەپ، سول ادامنىڭ ەسىمىن قويىپ جاتاتىندار دا بار.
«بۇل دا ىرىم. ادامدار تابىستى ادامدى كورىپ، پەرزەنتىنىڭ دە تابىستى بولعانىن قالايدى عوي، ءپىر تۇتادى. ءبىراق، ءقازىر ەلىمىزدە 40 مىڭعا جۋىق نۇرسۇلتان بار، تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا 40 مىڭعا جۋىق نۇرسۇلتان تۋعان. ءبىراق بۇل بارلىق نۇرسۇلتان ۇلكەن بيىكتەرگە جەتىپ، پرەزيدەنت بولادى دەگەن ءسوز ەمەس قوي. سوندىقتان بۇل اتا-انانىڭ تاڭداۋى، ءساتتى ءومىردىڭ كەپىلى ەمەس. ەسىم ادامدى ەمەس، ادام ەسىمدى اتاقتى ەتەتىنىن ۇمىتپاۋ قاجەت، كەز كەلگەن نارسە جەكە تۇلعاعا بايلانىستى»، - دەيدى مامان.
مامان ادامنىڭ ەسىمى ونىڭ مىنەزىنە قالاي اسەر ەتەتىنىن ءتۇسىندىردى.
«نۋمەرولوگيا، استرولوگيا دەگەن بار. ولار كوپ نارسە ەسىمگە بايلانىستى دەپ سانايدى، داۋىستى جانە داۋىسسىز دىبىستاردىڭ سانىن ەسەپتەپ، تۇجىرىم شىعارادى. ءبىراق مەن بۇعان اسا ءمان بەرمەگەنىڭىز ءجون دەپ ايتار ەدىم»، - دەيدى ول.
«تۇركى تەكتەس قازاق ەسىمدەرىن جوعالتىپ جاتىرمىز»
ەلنار بەرىكبايەۆ بالاعا ەسىم تاڭداۋ كەزىندە نەگە ءمان بەرۋ كەرەگىن دە ايتتى.
«مەن ادامداردىڭ نازارىن اۋدارعىم كەلەتىن جالعىز ماسەلە - ءبىز ءوز مادەنيەتىمىزدىڭ ءبىر بولىگىن ساقتاۋىمىز كەرەك. 2023 -جىلى قازاقستان بويىنشا توپ-10 ايەل ەسىمدەر تىزىمىندە مەدينا، ايشا، امينا بار. ال توپ-10 ەر ەسىمدەر تىزىمىندە ومار، ءالي، ءامىر، مۇحاماد كىرەدى. بايقاساڭىزدار اراب تىلىندەگى ەسىمدەر كوبىرەك. ەسىم - ۇلتتىڭ مادەني كودى ەكەنىن ۇمىتپاعان دۇرىس. وكىنىشكە قاراي، ءبىز تۇركى تەكتەس قازاق ەسىمدەرىن جوعالتىپ جاتىرمىز. مۇنداي ۇدەرىستى بۋرياتتاردان بايقاۋعا بولادى. بۋريات - بۇل موڭعولويد حالقى، ولار رەسەيدىڭ قۇرامىنا كىرگەنىنە شامامەن 200 جىل بولدى، سوندىقتان ولاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ەسىمى ۆاديم، الەكساندر، اندرەي. ياعني قاراپ تۇرساڭىز، ولاردىڭ بەت-الپەتى مانگولويدتى، ال ەسىمدەرى ورىسشا. ءبىز ءوز مادەنيەتىمىزدىڭ ءبىر بولىگىن ساقتاۋىمىز كەرەك، ومار، ءالي، ءامىر، مۇحاممەد سياقتى ەسىمدەر اراب ۇلتىن ەسكە سالاتىنىنا ءمان بەرەيىك. قازاقتان باسقا قازاق ەسىمدەرىن كىم قويادى؟ قازاق ەسىمدەرى وتە جاقسى ماعىناعا يە. مەن ءارقاشان بالاعا قازاقشا ەسىم قويۋعا شاقىرامىن»، - دەدى ول.
«ءمان- ماعىناسى جوق، جاعىمسىز ەسىمدەردى قويۋعا بولمايدى»
مامان كەلەسى ۇل تۋىلسىن دەپ ىرىمداپ قىزعا «ۇل» سوزىنەن باستالاتىن ەسىم قوياتىندارعا اشۋلاندى.
«قىزعا ۇلجان، ۇلبالا، ۇلمەكەن، ۇلدانا سياقتى ەسىمدەردى قويۋ دۇرىس ەمەس. سونداي-اق، يسلامدا ءمان-ماعىناسى جوق، جاعىمسىز ەسىمدەردى قويۋعا بولمايتىنى دا جازىلعان. قيامەت كۇنى ءبىزدى ءوز اتىمىزبەن اتايدى. مىسالى، 2017 -جىلى ەلىمىزدە بايدىبەكسپو (بايديبەكسپو) ەسىمى پايدا بولدى، وعان قوسا 10 عا جۋىق «نۇروتان» ەسىمى بار. ال كەڭەس زامانىندا دۇنيەگە كەلگەن قازاقتاردىڭ ەسىمى - كەڭەس، مەلس جانە تاعى باسقا. مۇنداي ەسىمدەردەن باس تارتۋ كەرەك»، - دەدى ول.
ءدىن تانۋشى تاعدىرىم اۋىر دەپ ەسىمىن وزگەرتەتىن ادامدارعا جاعدايعا ەكىنشى جاعىنان قاراۋدى ۇسىندى، ويتكەنى مۇنداي ءىس-ارەكەت ارقىلى ماسەلە ارتپاسا، ازايمايدى.
«تاعدىرىم اۋىر، جولىم بولمايدى، اشىلمايدى دەپ ەسىمىن وزگەرتەتىندەر بار. مەن ولارعا ەسىم وزگەرتكەننەن ءومىر ودان سايىن قيىنداماسا، جەڭىلدەمەيدى دەپ ايتاتىن ەدىم. ياعني، كەرىسىنشە، بارلىق قۇجاتتى اۋىستىرۋ، وزگەرتۋ قاجەت، بۇل ءسىزدى اۋرە-سارساڭعا سالادى. وعان قوسا، بۇل اتا-انانى قۇرمەتتەمەۋدى بىلدىرەدى. سوندىقتان ەسىمدى وزگەرتۋ ارقىلى تاعدىر وزگەرەدى دەپ ويلامايمىن. ءومىرىڭىزدى وزگەرتۋ ءۇشىن مىنەزدى دە، ادەتتەردى دە جاڭارتۋ قاجەت»، - دەپ قورىتىندىلادى ەلنار بەرىكبايەۆ.
Massaget.kz
