ىشتەن قىڭىر تۋعاندى تەزگە سالساڭ تۇزەلمەس - بۇقار جىراۋ

  افوريزم - شاعىن فيلوسوفيالىق وي، تاجىريبەلىك ءتۇيىن، لوگيكالىق قيسىن. اۆتورلىق تۇجىرىم رەتىندەگى قىسقا ادەبي تۋىندى.

كوركەم كەستەلەنگەن ناقىل ءسوز. افوريزمنىڭ باستى شارتتارى - ومىرلىك قۇبىلىستار مەن ادامداردىڭ ءىس- قيمىلىنا، مىنەزىنە دەگەن كوزقاراستاعى انىقتىق، پىكىر جيناقتاپ قورىتۋ مەن ءتۇيىن جاساۋداعى لوگيكالىق جۇيەلىلىك جانە ويدى جەتكىزۋدەگى دالدىك پەن قىسقالىق. افوريزم - وي تامىزىعى. «افوريزمدەر» ايدارىندا بۇگىن ايتەكە بايبەك ۇلى، قازىبەك كەلدىبەك ۇلى، تولە الىبەك ۇلى، قوجابەرگەن تولىباي ۇلى، بۇقار قالقامان ۇلى (بۇقار جىراۋ) ويلارىن ۇسىنىپ وتىرمىز.

ولەڭ - ءسوزدىڭ داناسى، شىڭدىقتىڭ اناسى - بۇقار جىراۋ

(XVII- XVIII ع ع. )

ايتەكە بايبەك ۇلى

1) ءسوز قۋعان پالەگە جولىعادى.

2) اشۋ دەگەن - اعىن سۋ، الدىن اشساڭ ارقىرار،

اقىل دەگەن - داريا، الدىن جاپساڭ توقىرار.

3) سۋالمايتىن سۋات جوق، تارتىلمايتىن بۇلاق جوق، قۋرامايتىن قۇراق جوق.

4) قارا قىلدى قاق جارعان - جاقسىلاردىڭ بەلگىسى.

قازىبەك كەلدىبەك ۇلى

1) اۋرۋىن جاسىرعان اجالسىز ولەدى،

قياناتتان قورىققان امالسىز كونەدى.

2) اعا تورەشى بولا المايدى - الدىندا قايمىعارى جوق،

ءىنى تورەشى بولا المايدى - ارتىندا قايىرىلارى جوق.

3) جوقتان شىققان داۋ جامان.

4) جازىلماعان دەرت قيىن، ورىندالماعان سەرت قيىن.

5) ەردەن ەردىڭ نەسى ارتىق - ەپتەستىرگەن ءسوزى ارتىق.

6) بۇگىن ساعى سىندى دەپ، جاقسىلاردى باسىنبا،

قيىن- قىستاۋ كۇن تۋسا، سول تابىلار قاسىڭنان.

7) وركەنىڭ ءوسسىن دەسەڭ، كەكشىل بولما - كەساپاتى تيەر،

وزگەگە قيانات جاسار ءورشىل بولما - قاناتىڭ كۇيەر.

تولە الىبەك ۇلى

1) نارەستەنىڭ بەسىگى - كەڭ دۇنيەنىڭ ەسىگى.

2) بەيبىت ەلدە ءسان بولەك،

بۇلىنگەن ەلدە ءان بولەك.

3) زوردىڭ ءتۇبى - قور.

4) عۇمىر - بىرەۋ، كەزەك - ەكەۋ.

قوجابەرگەن تولىباي ۇلى

1) ۇيدە دە، تۇزدە- داعى ءبىر- اق ءولىم،

دۇشپاننان الىپ ولگەي ەلدىڭ كەگىن!

2) ءتىلدىڭ دە كيەسى بار.

3) كوڭىلى پەندە شىركىن باسقا- باسقا.

4) ادامعا شىدامدىلىق ەس بەرەدى.

5) جىگىت دەپ ارتىق تۋعان سونى ايتامىز،

تار جەردە قايىرىلىسسا جان جولداسقا.

بۇقار قالقامان ۇلى (بۇقار جىراۋ)

1) جالعىز كوپكە تەڭەلىپ، كەگىن ءبىر الماس دەمەڭىز.

2) قايىرسىز يتكە مال بىتسە، اڭقان قۇرىپ كەلگەندە ساۋمال بەرمەس ىشەرگە.

3) ىشتەن قىڭىر تۋعاندى تەزگە سالساڭ تۇزەلمەس.

4) الىستان جانجال ءسوز كەلسە، ازۋلى سويلەر جۇگىنىپ.

5) جاۋلىق جولىن سۇيمەڭىز: مىناۋ جالعان سۇم دۇنيە وتپەي قالماس دەمەڭىز.

6) ارعىماقتىڭ جالى جوق - جابىلار جالىمەن تەڭەسەر،

جاقسىلاردىڭ مالى جوق - جاماندار مالىمەن تەڭەسەر.

7) ولەڭ - ءسوزدىڭ داناسى، شىندىقتىڭ اناسى.

8) ەكى جاقسى قاس بولماس، ەكى جامان دوس بولماس.

(ەربول شايمەردەن ۇلى قۇراستىرعان «قازاق افوريزمدەرى» كىتابىنان ىرىكتەلىپ الىندى)

شىڭعىس مۇقاەۆ

egemen.kz