وتكەن عاسىر باسىنداعى گازەت-جۋرنالدار قالاي باسىلدى

پاۆلودار. KAZINFORM - ەرتىس - بايان وڭىرىندەگى العاشقى باسپا ونىمدەرى قولمەن باسقارىلاتىن «Hogen forst» ستانوگىندا باسىلعان. ونىڭ ءبىرى قازىر جەرگىلىكتى مۋزەيدىڭ ءسانىن كەلتىرىپ تۇر.

Қолмен басып шығару машинасы
فوتو: مۇرات اياعان/kazinform

الەمدەگى تۇڭعىش باسپا ستانوگىن 1468 -جىلى نەمىس ونەرتاپقىشى يوگانن گۋتەنبەرگ ويلاپ تاپقان. ول جىلجىمالى قۇيما ءارىپتى باسپا ستانوگىنىڭ ەۋروپالىق ءادىسىن ومىرشەڭ ەتىپ، الەمدە العاشقى بولىپ باسپاحانا نەگىزىن قالاعان.

باسپا جابدىقتارى سودان بەرى ۇنەمى جەتىلۋمەن بولدى. باسپا ماشينالارى شىققانعا دەيىن پرەستى ستانوكتار كەڭ قولدانىلعان. سونىڭ ءبىرى - «Hogen forst» ستانوگى. ول 18-19-عاسىرلاردا باسپا ىسىندە كەڭىنەن پايدالانعان. پاۆلودار قالاسىندا 19-عاسىردىڭ العاشقى شەنىندە مۇنداي قۇرالدىڭ كومەگىمەن ۇندەۋ پاراقتارى، كىتاپشالار، العاشقى گازەتتەر باسىلىپ شىققان. 

Қолмен басып шығару машинасы
فوتو: مۇرات اياعان/kazinform

- «Hogen forst» باسپا ستانوگى تولىقتاي مەحانيكالىق ادىسپەن باسقارىلاتىن پرەستى قۇرال. ەرتىس- بايان جەرىندەگى العاشقى گازەتتەر - «وبەدينەنيە» مەن «دالا جارشىسى» گازەتتەرى 1918 -جىلى وسى ستانوكتىڭ كومەگىمەن العاش رەت جارىق كورگەن. ياعني، قۇرىلعى وڭىردەگى العاشقى باسپا ءسوزدىڭ اتاسى دەسەك جاراسادى. تولىقتاي شويىننان جاسالعان. سالماعى وتە اۋىر، 8-10 ادام ورنىنان ارەڭ قوزعايدى. شويىن جوعارى تەمپەراتۋراعا اسا ءتوزىمدى ءارى كەز كەلگەن ءدىرىل مەن تەربەلىسكە بوي بەرمەيدى. كەڭەس وكىمەتى ورناعان جىلدارى ونىڭ كومەگىمەن كوپتەگەن باسپا ونىمدەرى باسىلعان. ءبىراق جىلدار وتە باسپا ماشينالارى قولدانىسقا ەنە باستاعان سوڭ جۇمىسىن توقتاتقان. ولكە تانۋشى ي. لاگۋتيننىڭ ۇسىنىسىمەن پاۆلودار مەملەكەتتىك باسپاحاناسى ەجەلگى باسپا ستانوگىن 1960 -جىلى مۋزەيگە تابىستادى. سودان بەرى قۇندى جادىگەرىمىزگە اينالدى، - دەپ اڭگىمەلەدى ەرەكشە قۇرال تۋرالى پوتانين اتىنداعى تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيى ولكە تاريحىن عىلىمي قامتاماسىز ەتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى گۇلجانات الييەۆا.

قولمەن باسىپ شىعارۋ ماشيناسىنىڭ نەگىزگى بولىگى - مەحانيكالىق پرەسس، ونىڭ كومەگىمەن ءماتىن قاعازعا نەمەسە وزگە ماتەريالعا ءتۇرلى ءتۇستى باسۋ ارقىلى تۇسىرىلگەن. بۇل ونەرتابىس كەزىندە شاراپ پرەستەۋ ستانوگىنىڭ جانە قاعاز ءوندىرىسىنىڭ ۇقساس مەحانيزمدەرىنە نەگىزدەلگەن دەپ ەسەپتەلەدى.

ەسكە سالساق، بۇگىن - قازاقستاندا باسپا ءسوز كۇنى. 1913 -جىلى 2- اقپاندا «قازاق» گازەتىنىڭ تۇڭعىش نومەرى جارىققا شىقتى. وسى داتاعا وراي، Kazinform ءتىلشىسى ايماقتارداعى مەرزىمدى باسىلىمداردىڭ جاي-كۇيىن زەردەلەپ كوردى.

سونداي-اق اقوردا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ۇلتتىق باسىلىم كۇنىمەن قۇتتىقتاۋىن جاريالاعانىن جازعان ەدىك.

اۆتور

مۇرات اياعان

سوڭعى جاڭالىقتار