تۇركىستاندىقتار قۇمنىڭ كوشۋىن تەجەيتىن سەكسەۋىل اعاشىن ءوسىرىپ جاتىر
تۇركىستان. KAZINFORM - وڭىردەگى سوزاق، وتىرار، شاردارا اۋداندارى مەن ارىس قالاسىنىڭ اۋماعىندا سەكسەۋىل القابى جىلدان جىلعا ۇلعايىپ كەلەدى.
جالپى سەكسەۋىل اعاشى قۇمدى وڭىردە كوپ وسەدى. تابيعاتى ءشولدى، جەرى قۇمدى كەلەتىن ايماقتارعا تەز جەرسىنەدى. اعاشتىڭ بيىكتىگى 10 مەترگە، ال ەنى 40-50 س م دەيىن جەتەدى. تابيعات قورعاۋ سالاسى ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا سەكسەۋىل - ەڭ الدىمەن قۇمنىڭ كوشۋىن توقتاتادى. سەبەبى، 2-3 مەتر تەرەڭدىككە بويلاعان تامىرىنىڭ ءوزى-اق، دالا قۇمىنىڭ جىلجۋىنا توسقاۋىل بولادى.
«ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا سەكسەۋىلدىڭ ءۇش ءتۇرى كەزدەسەدى. ءبىزدىڭ وڭىردە سونىڭ ەكەۋى بار. اق جانە قارا سەكسەۋىل. ال، زايسان سەكسەۋىلى بالقاش ايماعىندا وسەدى. بۇگىندە سوزاق، شاردارا، وتىرار اۋداندارى مەن ارىس قالاسىنىڭ اۋماعىندا سەكسەۋىل القابى جىلدان جىلعا كوبەيىپ كەلەدى. جالپى، سەكسەۋىل - قاسيەتتى اعاش. ونىڭ تابيعاتقا تيگىزەر پايداسى زور. قۇم كوشكىنىن سەكسەۋىل توقتادى. قازىرگى تاڭدا ءشولدى ايماقتا قۇم كوشكىنى باسىلعان»- دەيدى تۇركىستان وبلىسىنىڭ تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعات پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى حاميتبەك جورابايەۆ.
وڭىردە وتكەن جىلى 6750 گەكتار القاپقا 33750 كەلى سەكسەۋىل تۇقىمى سەبىلىپ، 7500000 ءتۇپ وسىرىلگەن. بيىل 9500 گەكتار جەرگە سەكسەۋىل تۇقىمىن سەبۋ ءۇشىن جەر ايداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. كۇز ايلارىندا 9500 گەكتار اۋماققا 47500 ك گ سەكسەۋىل تۇقىمى سەبىلىپ 10 ميلليون 545 مىڭ ءتۇپ سەكسەۋىل اعاشى وسىرىلەتىن بولادى.
«ەل ەگەمەندىگىن العان جىلدارى حالىققا كومىر الۋ قيىنعا سوقتى. سول كەزدە كوپشىلىك سەكسەۋىلدى وتىن رەتىندە پايدالاندى. سەبەبى، قىزۋى كۇشتى، ءارى كوپ ۋاقىتقا ساقتالادى. سودان سەكسەۋىل القاپتارى قاتتى زارداپ شەگە باستادى. ءتىپتى، ۇلكەن قالالارعا الىپ بارىپ ساتۋشىلاردا شىقتى. ارادا بىرنەشە ۋاقىت وتكەندە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە سەكسەۋىل اعاشتارىن الۋعا زاڭمەن تىيىم سالىندى. ءاربىر جانار ماي قۇيۋ بەكەتتەرىنىڭ الدىندا سەكسەۋىل ساتىلاتىن. ولار دا توقتادى»- دەيدى حاميتبەك جورابايەۆ.
«سوزاق ورمان جانە جانۋارلار الەمىن قورعاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك مەكەمەسى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى سامات قۇلتاس ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى تاڭدا سوزاق اۋدانىندا سەكسەۋىل ورمانىنىڭ القابى ۇلعايعان. ماسەلەن، 2022 -جىلى سوزاق ورمانشىلارى 4650 گەكتار جەرگە 23250 كەلى سەكسەۋىل ءدانىن سەۋىپ، قۇمدى ايماقتى جاسىل جەلەككە اينالدىرىپ وتىر.
«سوزاق ورمان جانە جانۋارلار الەمىن قورعاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك مەكەمەسىنە قاراستى ورمان قورى جەرى 1 ميلليوننان اسا گەكتار جەردى قۇرايدى. الداعى ۋاقىتتا القاپتىڭ ورمانمەن كومكەرىلگەن جەر كولەمى 735571 گەكتارعا جەتپەك. ورماندى جەرلەردە جۇزگەن، جىڭعىل، سوراڭ، تەرىسكەن سياقتى اعاش- بۇتالاردىڭ باسقا دا تۇرلەرى بار. ال وتە كوپ تاراعان اعاش ءتۇرى - قارا سەكسەۋىل، ول ورمانمەن كومكەرىلگەن جەردىڭ 70 پايىزعا جۋىعىن الىپ جاتىر»- دەيدى ول.
سەكسەۋىلدى رۇقساتسىز كەسۋ - قىلمىس. وتكەن جىلى بۇل باعىتتا ورمان كۇزەتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كۇشىمەن 3 فوكتى تىركەلگەن.
«وتىرار اۋدانىندا 1، شاردارا اۋدانىندا 2 وقيعا ورىن الدى. بارلىق ىستەر اۋداندىق سوتتاردا قارالدى. زاڭسىز كەسىلگەن سەكسەۋىل سۇرەگى (وتىنى) مەملەكەت ەسەبىنە تاركىلەندى. ءار زاڭ بۇزۋشىعا 70 ا ە ك ەسەبىندە ايىپپۇل سالىندى»، - دەدى تۇركىستان وبلىسىنىڭ تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعات پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى حاميتبەك جورابايەۆ.
ەسكە سالساق، بۇعان دەيىن ارال تەڭىزىنىڭ قۇرعاعان اۋماعىنا 4,4 ميلليوننان استام سەكسەۋىل كوشەتتەرى ەگىلەتىنىن جازعان ەدىك.
