تۇرار رىسقۇلوۆ ساتقىندىق جولمەنەن تىرشىلىك ىستەگەن ادام ەمەس - شەرحان مۇرتازا
كەيىنگى كەزدە تۇرار رىسقۇلوۆ تۋرالى ءارتۇرلى پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر. ونى تۇلعا رەتىندە ەلگە تانىتقان، جارىققا شىعارعان شەرحان مۇرتازا ەكەنى بەلگىلى. ءتىپتى رىسقۇلوۆتى ۇلت ساتقىنى دەيتىندەردە بار. ءدال وسى ماسەلە تۋراسىندا كەزىندە «جاس قازاق» گازەتىندە شەرحان مۇرتازانىڭ وزىنەن ارنايى بارىپ سۇراعان بولاتىن. ول كىسىنىڭ جاۋابى باسقاشا. سول سۇحباتتىڭ تۇرار رىسقۇلوۆقا قاتىستى ءۇزىندىسىن ۇسىنامىز.
جاس قازاق: الاش ارىستارىنىڭ اراسىندا تۇرار رىسقۇلوۆ ەسىمى كوپ اتالا بەرمەيدى. ونىڭ سەبەبىن نەدەن ىزدەۋ كەرەك؟
شەرحان مۇرتازا: ول كەزىندە ستاليننىڭ جانىندا ءجۇردى، بىرگە جۇمىس ىستەستى. سول ستالين كەيىننەن ونى جەپ قويدى، جاۋ دەپ اتىپ جىبەردى. مىنە، بۇل سونداي قيىن شارۋا. ستاليننىڭ قۇربانى بولعاندار كوپ. قازىر ءبىزدىڭ كوسەم دەپ جۇرگەنىمىزدىڭ تالايىن جازىقسىز اجال قۇشتىردى. سونداي قۇرباندىقتىڭ بىرەۋى - تۇرار رىسقۇلوۆ. ستاليننىڭ جانىندا جۇرگەنىن كوپشىلىك كەشىرە المايدى.
جاس قازاق: باسپا ءسوز بەتىندە دە تۇرار رىسقۇلوۆتى ساتقىن دەپ ايىپتايتىن پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر عوي. بۇل قانشالىقتى شىندىققا جاناسىمدى؟
شەرحان مۇرتازا: ونىڭ جالا ەكەنىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. تۇرار ونداي ساتقىندىق جولمەنەن تىرشىلىك ىستەگەن ادام ەمەس. كەرىسىنشە، حالىقتى اشتىقتان، زورلىقتان، زومبىلىقتان قورعاۋعا بار كۇش-جىگەرىن جۇمساعان. ستاليننىڭ قابىلداۋىندا وسى ماسەلەمەن بىرنەشە رەت بولىپ، ەلدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن الاڭداعان ازامات. اشتىقتان قىرىلىپ جاتقان حالىققا جاناشىرلىق جاساعاننان باسقا، ايىبى بولسا، قانەكي؟! الاش نامىسىن اياققا تاپتاپ، ونداي وپاسىزدىققا باردى دەگەن قاساڭ پىكىردى تەك تۇسىنىگى تاياز جاندار، شالاساۋاتتىلار ايتىپ جۇرسە كەرەك. ولگەن ارىستاننىڭ قۇلاعىندا تىشقان وينايدى دەگەن وسى دا…
جاس قازاق: تۇرار رىسقۇلوۆ پەن ءاليحان بوكەيحانوۆتى ءبىر-بىرىنە جاۋ ەتىپ شىعارعىسى كەلىپ جۇرگەندەرگە نە دەر ەدىڭىز؟
شەرحان مۇرتازا: مەن ساعان ءبىر-اق مىسال ايتايىن. ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ كۇيەۋبالاسى سماعۇل ءسادۋاقاسوۆ ەرەن اقىل-ويدىڭ جانە باتىل ارەكەتتەردىڭ يەسى بولعان جان. تۋعان حالقى، ءوز ۇلتى ءۇشىن شىن كۇرەسكەر. مۇنداي ادام سول كەزدەگى ماسكەۋگە ۇنامايدى-اق. اقىرى ستالين وكىمەتى ونى دونداعى روستوۆ دەگەن جاققا جۇمىسقا جىبەرەدى دە، قايران ازامات سول جەردە قىزمەتتە ءجۇرىپ، تۇسىنىكسىز دەرتكە شالدىعىپ، جۇمباق جاعدايدا قايتىس بولدى. ءمايىتىن ماسكەۋگە جەتكىزىپ، كرەماتوري دەگەنگە سالعان عوي، كۇلى عانا قالادى. الەكەڭدى سول جولى كرەماتوريدەن سۇيەپ الىپ شىققان ەكى قازاقتىڭ ءبىرى وسى تۇرار رىسقۇلوۆ بولعان. كەيدە ەكەۋى اراز بولعان دەگەن قاڭقۋ سوزدەردى دە شىعارىپ ءجۇر. زەرتتەۋ كەزىندە ءوز باسىم ونداي قۇجاتتاردى كەزدەستىرگەن جوقپىن.
جاس قازاق: ال وسى كۇنى جەر باسىپ جۇرگەن تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ ۇرپاقتارى بار ما؟
شەرحان مۇرتازا: ساۋلە، ءاريدا اتتى قىزدارى بار. ۇلكەن قىزى ساۋلە الماتىدا تۇرادى.
جاس قازاق: كەيىنگى ءبىر دەرەكتەردە تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ موڭعوليادا بالاسى بار ەكەن دەگەن دە سوزدەر ايتىلىپ ءجۇر عوي…
شەرحان مۇرتازا: دەنسىما دەگەن ءبىر موڭعول قىزى بولعان. سونىمەن كادىمگىدەي بەلگىلى ءبىر ۋاقىت ارالىعىندا بىرگە دە تۇرعان. ال ودان بالا بولدى ما، جوق پا ول جاعى ماعان بەلگىسىز. موڭعوليادا بولىپ، دەنسىمانىڭ وزىمەن كەزدەسىپ، سويلەسسەم دە، ونداي بالا تۋرالى ەشقانداي اڭگىمە ايتىلعان جوق.
( "جاس قازاق" گازەتى، سۇحباتتان ءۇزىندى)
