تۇراقتى دامۋ، ساياحات پەن بيلەت باعاسى - اراب اۆياتسيا سامميتىندە قانداي ماسەلەلەر كوتەرىلدى
راس- ءال-حايما. KAZINFORM-بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ راس-ءال- حايما امىرلىگىندە 11-اراب اۆياتسيالىق ءسامميتى ءوز جۇمىسىن اياقتادى.
«ساياحاتتىڭ بولاشاعىن زەرتتەۋ» تاقىرىبىندا وتكەن جيىن سالا ماماندارىن اۆياتسيا سالاسىنىڭ كەلەشەگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تەحنولوگياعا، تۇراقتى دامۋعا جانە بىلىكتى جۇمىس كۇشىنە ستراتەگيالىق ينۆەستيتسيا جاساۋعا شاقىردى.
اراب اۆياتسياسى پاندەميادان كەيىن قالاي قالپىنا كەلدى
اراب اۋە تاسىمالداۋشىلارى ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى ابدۋل ۆاحاب تەففاحانىڭ ايتۋىنشا، اۆياتسيا سالاسى پاندەمياعا بايلانىستى داعدارىستان كەيىن قالپىنا كەلگەنىنە قاراماستان، جاھاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىسى كەزىندەگى كەيبىر ەلدەردىڭ شەكتەۋ ساياساتىمەن كۇرەس اياقتالمادى.
«قازىرگى ۋاقىتتا كوڭىل ءبولىنۋى قاجەت ءۇش نەگىزگى ماسەلە بار. ءبىز اۆياتسيانى پاندەميادان جانە كەيبىر ەلدەردىڭ ۇشۋدى شەكتەۋ ساياساتىنان كەيىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ءالى دە كۇش-جىگەر جۇمساپ كەلەمىز. ەكىنشى ماسەلە - تۇراقتى دامۋعا ۇمتىلۋىمىز قاجەت جانە ءۇشىنشىسى - قازىرگى تەحنولوگيا دەڭگەيىن تۋريزمگە قالاي ەنگىزەتىنىمىزدە. ستاتيستيكاعا سايكەس، اراب ەلدەرىنىڭ ۇزدىك 10 اۋەجايىنداعى جولاۋشىلار اعىنى 2019 -جىلعا قاراعاندا جوعارى بولعانىمەن، حالىقارالىق اعىن سول 2019 -جىلمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن سانداردى كورسەتىپ وتىر. ءبىز كەيبىر مەملەكەتتەردىڭ شەكتەۋ ساياساتىنا بايلانىستى 7 جىلىمىزدى جوعالتتىق»، - دەدى ابدۋل ۆاحاب تەففاحا ب ا ءا راس-ءال-حايما امىرلىگىندە ءال-حامرا كورمە ورتالىعىندا وتكەن اراب اۆياتسيا سامميتىندە.
سونىمەن بىرگە، سپيكەر ينفلياتسيا مەن گەوساياسي تۇراقسىزدىقتان تۋىنداعان ەكونوميكالىق ماسەلەلەرگە بايلانىستى جەتكىزۋ تىزبەگى ماسەلەسى دە بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«تۇراقتىلىق - ءبىزدىڭ جاڭا شىندىعىمىز. ءبىز تۋريزم دەڭگەيىن ەڭ جوعارى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساۋىمىز كەرەك، ويتكەنى ولار ج ءى ءو- ءنىڭ جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋدىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى. حالىقارالىق اۆياتسيا قىزمەتىن پايدالانۋ - 1,9 پايىز، ەل ىشىندە - 3 پايىز»، - دەدى ابدۋل ۆاحاب تەففاحا.
اۆياتسيا جانە تۋريزم سالاسىنداعى جەتەكشى ءىس-شارا قوسالقى بولشەكتەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن جەتكىزىلىمدەردىڭ كەشىگۋى پروبلەمالارى، سەكتوردىڭ قالپىنا كەلۋىنە جانە وسۋىنە ىقپال ەتەتىن اۆياتسيا سالاسىنىڭ تۇراقتىلىعى سەكىلدى ماڭىزدى تاقىرىپتاردى قامتىدى.
ماسەلەن، Air Arabia كومپانياسىنىڭ باس اتقارۋشى ديرەكتورى ادەل ءاليدىڭ ايتۋىنشا، نارىقتا مۇناي وتە از جانە جوعارى باعامەن ساتىلادى. ۇزدىكسىز تاسىمالدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ جالعىز شەشىمى -اۋە بيلەتتەرىنىڭ باعاسىن كوتەرۋ. ال بيلەت باعاسىن كوتەرۋ نۇسقاسىنا جۇگىنبەۋ ءۇشىن بالامالى مۇنايدى جەتكىلىكتى مولشەردە ءوندىرۋ تاماشا شەشىم بولاتىنىن باسا ايتتى.
اۋە كولىگىنىڭ كومىرقىشقىل شىعارىندىلارىن نولگە ءتۇسىرۋ مۇمكىن بە؟
بىرەر جىل بۇرىن حالىقارالىق اۋە كولىگى قاۋىمداستىعى (IATA) جانە الەمدىك اۆياكومپانيالار 2050 -جىلعا قاراي اۋاداعى كومىرقىشقىل گازى شىعارىندىلارىن نولگە دەيىن تومەندەتۋگە مىندەتتەمە العان ەدى. قازىرگى ۋاقىتتا جاھاندىق شىعارىندىلاردىڭ %2 ى اۆياتسيا سالاسىنا تيەسىلى.
«كولىك نەمەسە ەلەكتروكولىك ساتىپ العاندا كوپتەگەن ەلدەردە جەڭىلدىكتەر مەن جانارماي شىعارىندىلارىن ازايتۋ ءۇشىن ىنتالاندىرۋ جاسالادى. ال اۆياتسيادا ايىپپۇل سالىنادى. 2050-جىلى اۆياتسياداعى وتىن شىعارىندىلارىن قالاي نولگە جەتكىزەمىز؟ بۇل مىندەتتىڭ %21 ى تەحنولوگياعا جۇكتەلەدى. رەيستەر مەنەدجمەنتىن وزگەرتۋ، اۋەجايلاردى كەڭەيتۋ جۇمىستارى جىلدام بولا قويمايدى. اۆياتسيا مەن تەحنولوگيا دەڭگەيى اراسىنداعى الشاقتىقتى قالاي تولتىرۋعا بولادى؟ ءبىز قازىرگى ۋاقىتتا بارلىعىن دەرلىك ونلاين جاساي الامىز. اۋەجايلاردىڭ اۋە جولدارى دەڭگەيىندە، ءتىپتى مەملەكەتتەر دەڭگەيىندە تسيفرلاندىرۋدى قابىلداۋىمىز كەرەك»، - دەدى اراب اۋە تاسىمالداۋشىلارى ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى ابدۋل ۆاحاب تەففاحا.
ا. تەففاحا جەتكىزۋ تىزبەگىندەگى پروبلەمالار ءالى دە ساقتالعاندىقتان، ينفلياتسيا جانە جاھاندىق ەكونوميكالىق جاعدايلار سالانىڭ ەركىن ءوسۋ مۇمكىندىكتەرىن ودان ءارى شەكتەي تۇسەتىنىن ايتتى. تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا جەتۋ ءۇشىن اۋە كومپانيالارىن جازالاۋدىڭ ورنىنا تازا ەنەرگيانى پايدالانۋدى ىنتالاندىرۋ كەرەگىن، ال ساياحات كەزىندە بارلىق جەردە سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ سەكتورداعى تەحنولوگيالىق ولقىلىقتاردى جويۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى بولاتىنىن جەتكىزدى.
اراب اۆياتسيا ءسامميتى
سونىمەن بىرگە، سامميتتە اۆياتسيانىڭ جاسىل بولاشاققا كوشۋىندەگى ەكولوگيالىق تازا اۆياتسيالىق وتىننىڭ (SAF) ءرولى جونىندە دە پىكىرتالاستار بولدى. ساراپشىلار 2050 -جىلعا قاراي كومىرتەگى شىعارىندىلارىن ازايتۋ ماقساتتارىنا جەتۋگە كومەكتەسەتىن ەڭ پراكتيكالىق تاسىلدەردى تالقىلادى.
تاياۋ شىعىستاعى اۆياتسيا قارقىنى قالاي دامىپ كەلەدى؟
سونىمەن بىرگە، ساراپشىلار سالاداعى بىلىكتى كادرلاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ماسەلەسى ارتا تۇسكەنىن جانە ونىڭ ساياحاتقا سۇرانىس ارتقان سايىن مۇددەلى تاراپتار ءۇشىن سالدارى دا ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى.
«اۆياتسياداعى ايەلدەر - تاياۋ شىعىس» ۇيىمىنىڭ پرەزيدەنتى مەرۆات سۇلتاننىڭ ايتۋىنشا، 2029-جىلعا قاراي تاياۋ شىعىستاعى اۆياتسيا نارىعىنىڭ قۇنى شامامەن 75 ميلليارد دوللار بولاتىنىن جەتكىزدى. بۇل تاياۋ شىعىس اۆياتسياسى نارىعىنىڭ جىل سايىنعى ءوسۋ قارقىنى الداعى ونجىلدىقتا %5,1 بولاتىنىن بىلدىرەدى.
«دۇنيە جۇزىندە 1,3 ميلليون اۆياتسيا ماماندارى قاجەت، ال مۇندا تاياۋ شىعىستا بىزگە شامامەن 78000 بورتسەرىك، 28000 كوممەرتسيالىق ۇشقىش، سەرتيفيكاتى بار 22000 كوممەرتسيالىق ۇشاق قاجەت. 2032 -جىلعا قاراي تۋريزم يندۋسترياسىنىڭ ورتاشا جىلدىق ءوسۋ قارقىنى 7,7 بولادى دەگەن بولجام بار. 2040 -جىلعا قاراي بۇل 1,1 ميلليارد جولاۋشى بولادى. تاياۋ شىعىس اۋەجايلارىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن كەڭەيتۋ ءۇشىن 151 ميلليارد قاجەت»، - دەدى م. سۇلتان.
بۇل تاياۋ شىعىستاعى اۆياتسيا ونەركاسىبىنىڭ ەۆوليۋتسياسى قالاي داميدى دەگەن سۇراققا اكەلەدى.
اۆياتسيا -ءتۋريزمنىڭ اجىراماس بولىگى
دۇنيەجۇزىلىك ساياحات جانە تۋريزم كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنتى جانە باس ديرەكتورى دجۋليا سيمپسون اۆياتسيا ءتۋريزمنىڭ اجىراماس بولىگى ەكەنىن باسا ايتتى جانە بارلىق مۇددەلى تاراپتاردى سەكتوردىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ىنتىماقتاسۋعا شاقىردى.
اراب اۆياتسيا ءسامميتى بىرنەشە جىل قاتارىنان راس- ءال- حايما امىرلىگىندە ءتۋريزمدى دامىتۋ باسقارماسىمەن ىنتىماقتاستىقتا ءوتىپ كەلەدى. پارسى شىعاناعى جاعالاۋىنداعى بۇل قالا تاريحي تۇرعىدان تۋريزمگە بەيىمدەلگەن.
«ءبىز بۇل ءداستۇردى جالعاستىرىپ كەلەمىز جانە وتكەن جىلى 1,2 ميلليون تۋريست قابىلداي الدىق. ال حالىقارالىق كەلۋشىلەر سانىن %24 عا ارتتىردىق. امىرلىكتىڭ اۋە قاتىناسىن كەڭەيتۋگە، تۋريستىك ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋعا جانە ەكوجۇيەسىن دامىتۋعا سالعان قازىرگى ينۆەستيتسيالارى ونىڭ ايماقتاعى ەڭ جىلدام دامىپ كەلە جاتقان باعىت مارتەبەسىن ودان ءارى نىعايتا تۇسەدى. شەكاراسىز ساياحاتقا سۇرانىس ارتىپ كەلە جاتقاندىقتان، پارسى شىعاناعى ەلدەرىنىڭ ءبىرتۇتاس تۋريستىك ۆيزاسى ناعىز سەرپىلىس بولادى، بۇل كوپتەگەن ادامدار مەن وتباسىلارعا امىرلىكتە ارالاس ساياحات جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى راس- ءال- حايما امىرلىگىنىڭ ءتۋريزمدى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باس ديرەكتورى راكي فيلليپس.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەكولوگيا مەن تۇراقتىلىق اۆياتسيادا دا، تۋريزمدە دە ماڭىزدى بولىپ قالا بەرەدى. راس- ءال-حايما تاياۋ شىعىس ايماعىندا العاش رەت EarthCheck Sustainable Destinations باعدارلاماسىنىڭ كۇمىس سەرتيفيكاتىن العان. ساندارمەن ايتقاندا، ەنەرگيانى تۇتىنۋ 23 پايىزعا، پارنيكتىك گاز شىعارىندىلارى 29 پايىزعا ازايدى جانە قالدىقتار 61 پايىزعا جاقسارتىلعان.
«بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى بۇۇ كليماتتىڭ وزگەرۋى جونىندەگى 28 كونفەرەنتسياسىندا ايتىلعان اۆياتسيالىق يننوۆاتسيالاردىڭ ءىزاشارى بولدى. ەكولوگيالىق اۆياتسيالىق وتىن جانە كوممەرتسيالىق اۆياتسيانىڭ CO2 شىعارىندىلارىن %80 تومەندەتۋ الەۋەتى تۋرالى ايتارلىقتاي پىكىرتالاس تۋىندادى. بيىلعى سامميتتەگى پىكىرتالاسىمىز مىندەتتى تۇردە وسىعان ارنالادى، وعان قوسا ەلەكتر جانە سۋتەگى وتىنىمەن جۇمىس ىستەيتىن ۇشاقتار جاسايتىن تەحنولوگيالار تۋرالى ەستىگەنىمە قۋانىشتىمىن جانە تەحنولوگيا مەن جاساندى ينتەللەكتىنىڭ بۇل ينتەگراتسياسى جولاۋشىلارعا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتادى دەپ ەسەپتەيمىن»، - دەيدى ر. فيلليپس.
باسقارما وكىلى قازاقستان نارىعىنىڭ وتە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وتكەن جىلى قازاقستاننان 65 مىڭ تۋريست راس- ءال- حايما امىرلىگىنە بارعان جانە توپ-3 ەلدىڭ ساناتىنا ەنگەن.
«ءبىز قازاقستانمەن جانە «ەير استانا» سەكىلدى اۋە كومپانيالارىمەن تىعىز ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەيمىز. پاندەمياعا دەيىن قازاقستاننان كەلەتىن تىكەلەي رەيستەر وتە كوپ ەدى. بيىل 15-ناۋرىزدان باستاپ، ناۋرىز مەرەكەسى قارساڭىندا استانادان راس- ءال- حايماعا تىكەلەي اۋە رەيستەرى قايتا اشىلاتىنىن قۋانىشپەن حابارلايمىن. ەكى ەل اراسىنداعى تۋريستىك بايلانىستاردى تۇراقتى تۇردە نىعايتۋعا مۇددەلىمىز. ءبىزدىڭ اۋەجايدىڭ باعاسى دا ءتيىمدى، ساياحاتتاۋعا دا ىڭعايلى. ۇشاقتان تۇسكەن بويدا از ۋاقىتتا 64 شاقىرىمعا سوزىلعان اق قۇمدى جاعاجايىمىزعا جەتۋگە بولادى. اراب حالقىنىڭ بىرەگەي قوناقجايلىلىعى دا قازاقستاندىقتارعا ۇناۋى ءتيىس. قاۋىپسىز ءارى تۇراقتى دامۋ جولىن تاڭداعان ەل رەتىندە الەمنىڭ بارلىق تۇرعىندارىنا اشىقپىز»، - دەدى ر. فيلليپس.
اۆتور
ايجان سەرىكجان قىزى
