تۇلىكتى اسىلداندىرۋ زەرتتەلەدى

ەلىمىزدەگى جىلقى شارۋاشىلىعى جانە جەمشوپ ءوندىرۋ ينستيتۋتىن دامىتۋدىڭ مىندەتتەرى مەن ستراتەگيالىق باعىتتارى ۆيتسە- پرەمەر سەرىك جۇمانعاريننىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەتتەگى كەڭەستە تالقىلاندى.

ينستيتۋتتىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق ماقساتى - جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ سەلەكتسيالىق- اسىل تۇقىمعا قاتىستى جۇمىسىن عىلىمي- پراكتيكالىق ۇيلەستىرۋمەن قاتار، قازاقى جىلقى تۇقىمدارىنىڭ گەنوفوندىن ساقتاۋ ءارى جەتىلدىرۋ. وعان قول جەتكىزۋ ءۇشىن ينستيتۋت الدىندا تاياۋ بولاشاقتا قاجەتتى قارجىلاندىرۋ كوزدەرىن انىقتاۋ، عىلىمي جانە جوعارى بىلىكتى مامانداردى جۇمىسقا تارتۋ، ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازا قۇرۋ مىندەتتەرى تۇر. ينستيتۋت باسشىسى الىبەك بازارعاليەۆ اتاپ وتكەندەي، جاقىن ارادا ەلىمىزدىڭ جەتەكشى جىلقى وسىرۋشىلەرى بۇكىل قازاقستان بويىنشا قازاقتىڭ اسىل تۇقىمدى جىلقىسىنا زەرتتەۋ جۇرگىزەدى، ونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جىلقى تۇقىمدارىن جاڭعىرتۋ جوسپارى جاسالادى. الدىن الا ەسەپتەۋلەر بويىنشا قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى كەمىندە بەس جىلعا سوزىلادى. سونداي-اق اۋىلشارۋاشىلىق تاجىريبە ستانساسىنىڭ نەگىزىندە قۇرىلعان جىلقى شارۋاشىلىعى جانە جەمشوپ ءوندىرۋ ينستيتۋتى جىلقى شارۋاشىلىعىن تولىققاندى، تەڭدەستىرىلگەن جەممەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەتتى كومەكشى رەتىندە بۇرىنعى وسىمدىك شارۋاشىلىعى قىزمەتىنىڭ ءبىر بولىگىن قالدىرادى.

كەڭەستە «قازاق تۇلپارى» ج ش س- نىڭ جاعدايى تىڭدالدى. قوستاناي جىلقى تۇقىمىن وسىرۋگە ماماندانعان جىلقى زاۋىتىندا جۇزگە جەتپەيتىن اسىل تۇقىمدى جىلقى قالدى. بۇل جىلقىلاردىڭ وسى تۇقىمىن ءوسىرىپ، دارىپتەۋ ءۇشىن ازدىق ەتەدى. سونداي-اق ات قورالار مەن اسىل جانۋارلاردى كۇتىپ-باپتاۋ، ءوسىرۋ شارتتارى تۋرالى ماسەلە دە وتكىر كۇيىندە تۇر. ونىڭ بارلىعى جەكە ينۆەستيتسيالاردى تارتا وتىرىپ، جىلقى شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ قازاقى جىلقى تۇقىمدارىن ساقتاۋدىڭ ءبىرىڭعاي ساياساتى شەڭبەرىندە شەشىلەدى. قوستانايلىق جىلقى تۇقىمى مىنىسكە بەرىك، جۇيرىك ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، بولاشاقتا «قازاق تۇلپارى» ج ش س بازاسىندا ات سپورتى مەكتەبىن اشۋ جوسپارلانىپ وتىر.

قازاقستاندا ءتۇرلى باعىتتاعى 13 جىلقى تۇقىمى وسىرىلەدى. عالىم-سەلەكتسيونەرلەر تاجىريبەشى- سەلەكتسيونەرلەرمەن بىرگە قوستاناي جىلقىسى (1951)، كوشىم جىلقىسى (1976) جانە مۇعالجار جىلقىسى (1998) سياقتى ەتتى- ءسۇتتى باعىتىنداعى تانىمال وتاندىق تۇقىمداردى ءوسىردى. ولار قازاقستاننىڭ جەرگىلىكتى جىلقى تۇقىمدارىنىڭ قۇندىلىعىن جاقسارتادى. جەرگىلىكتى جىلقى تۇقىمدارى وزدەرىنىڭ ونىمدىلىك قاسيەتى بويىنشا الەمدىك ستاندارتتار دەڭگەيىندە. جىل بويى تەبىندەپ جايىلۋى، قاتال تابيعات جاعدايىندا كۇتىپ-باعۋعا بەيىمدەلۋى جونىنەن بالاماسى جوق.

 

Egemen Qazaqstan