سيفرلاندىرۋ سالاسىندا نە وزگەرەدى: سۋپەركومپيۋتەردى قۇرۋ، الپاۋىت IT كومپانيالار، جاساندى ينتەللەكت

استانا. KAZINFORM – ق ر سيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى جاسلان ماديەۆ «Jibek Joly» تەلەارناسىنىڭ «ۋادە» باعدارلاماسىنا سۇحبات بەرىپ، بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەردى جويۋ، سۋپەركومپيۋتەردى قۇرۋ، ەلەكتروندى ۇكىمەت جانە باسقا دا ماڭىزدى ماسەلەلەرگە قاتىستى جاۋاپ بەردى.

تۇراقتى روتاتسيا كەرەك

«ءوزىم اتقارعان قىزمەتتەردە، جەكە جانە مەملەكەتتىك سەكتورلار اراسىندا، سونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ءارى كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور اراسىندا تۇراقتى روتاتسيا بولدى. جۇمىس تاجىريبەمە توقتالسام، ينۆەستيتسيالىق بانكير قىزمەتىن دە اتقاردىم. كلاسسيكالىق بانكتىك تاجىريبەدەن باسقا، مەنىڭ ينۆەستيتسيالىق بانكينگتە تاجىريبەم بار، ياعني قارجىلىق جانە تەحنولوگيالىق تاجىريبەنىڭ ۇيلەسىمى ماعان تسيفرلىق اكتيۆتەر نارىعىنا وسىنداي جاقسى كوزقاراس قالىپتاستىرۋعا كومەكتەستى. ءوزىمنىڭ ارىپتەستەرىمە دە ۇنەمى روتاتسيا جاساۋدى ۇسىنامىن»، - ج. ماديەۆ.

بۇل تۇرعىدا ول جەكە سەكتور مەن مەملەكەتتىك سەكتور اراسىندا اۋىسىپ تۇرۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«بىرىنشىدەن، بۇل قادامدار جاقسى تاجىريبە جيناقتاۋعا كومەكتەسەدى. مەملەكەتتىك سەكتوردا جۇمىس ىستەگەندە دە، جەكە سەكتورداعى سياقتى ويلاۋ قاجەت. سوندا ءبىز بيۋروكراتيانى جەڭەمىز دەپ ويلايمىن. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، بيۋروكراتيا ءار ەلدە بار»، - دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.

سۋپەركومپيۋتەردى قۇرۋ وڭاي ەمەس

سونىمەن قاتار مينيستر بيىل كوكتەمدە تسيفرلىق دامۋ ءمينيسترى لاۋازىمىنا تاعايىندالعاننان كەيىن قاي جۇمىستارعا نازار اۋدارعانىن ايتتى.

«ناقتىراق ايتقاندا، ءبىز agile-ترانسفورماتسيادان باستادىق. ەكىنشىدەن، ءبىز ەلىمىزدە جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋعا ايرىقشا ءمان بەرەمىز. مەن مينيستر رەتىندەگى قىزمەتىمە وسى جىلدىڭ مامىر ايىندا كىرىستىم. ال جاز كەزىندە ۇكىمەت قاۋلىسىمەن جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋدىڭ بەس جىلدىق تۇجىرىمداماسىن بەكىتتىك. وندا وسى تەحنولوگيالاردى ەلدە ىلگەرىلەتۋدىڭ بىرنەشە ماڭىزدى قادامدارى قاراستىرىلعان. بۇل رەتتە ەلدە ەسەپتەۋ قۋاتىنا ارنالعان ينفراقۇرىلىمدى قۇرۋ ەسكەرىلگەن. وسى ورايدا قازىر مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى اياسىندا سۋپەركومپيۋتەردى ىسكە قوسۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز»، - دەدى مينيستر.

ونىڭ پايىمىنشا، ءتيىستى ەسەپتەۋلەردى ورىنداۋ، جاساندى ينتەللەكت ۇلگىلەرىن ۇيرەتۋ، سودان كەيىن وسى مودەلدەردى پايدالانۋ ءۇشىن سۋپەركومپيۋتەرلىك قۋاتتى دامىتۋ ماڭىزدى. سۋپەركومپيۋتەردى قۇرۋ جۇمىستارى جالعاسىپ جاتىر. جالپى، نارىقتىڭ 80 پايىزىن NVIDIA چيپتەرى قامتىپ وتىر. ولار نارىقتىق كاپيتالداندىرۋ بويىنشا ەڭ ءىرى امەريكالىق كومپانيا سانالادى.

«ءبىز ءقازىر جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز، ياعني امەريكالىق ۇكىمەتپەن كەلىسسوزدەر جالعاسادى. ويتكەنى ا ق ش- تا ەكسپورتتىق رەجيمگە قاتىستى ۇنەمى قاتال تالاپتار ەنگىزىلىپ جاتىر. سوندىقتان ءتيىستى ەكسپورتتىق ليتسەنزيا الۋ قاجەت، سەبەبى ولار جوعارى تەحنولوگيالار بويىنشا دايىندالعان چيپتەر سانالادى. قازىر NVIDIA سۋپەركومپيۋتەرلىك چيپتەر بويىنشا اۋقىمدى نارىقتى قامتىپ وتىر. ارينە، ولارعا بالاما چيپتەر دە بار. بۇل AMD، Cerebros، قىتايدا جاسالعان Huawei جانە باسقالارى. بۇل ينفراقۇرىلىمنىڭ قۇرىلىسى، ەسەپتەۋلەرگە ارنالعان سۋپەركومپيۋتەرلىك ينفراقۇرىلىم بويىنشا ءبىرىنشى ۆەرتيكالى. ءبىز جۇمىس ىستەي باستاعان ەكىنشى ۆەرتيكال - جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى ادامي كاپيتالدى دامىتۋ. قازىردىڭ وزىندە جاساندى ينتەللەكت بويىنشا ءتۇرلى باعدارلامالاردى ىسكە قوستىق. جاقىندا وڭىردەگى العاشقى جاساندى ينتەللەكت مەكتەبى Astana Hub-تا اشىلدى. ول فرانتسۋزدىق كومپانيامەن سەرىكتەستىكتە قۇرىلدى. Ecole 42 اتتى مەكتەپ بار، ونىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى - نيكوليا ساديراك. بۇل مەكتەپ ماماندارعا وقىتۋشىسىز ءبىلىم بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ءبىر كەزدەرى نيكولاس ساديراك جاساعان تانىلمال ادىستەمە. ەندى ءبىز ونى جاساندى ينتەللەكتىگە بەيىمدەپ جاتىرمىز. جاساندى ينتەللەكت باعىتىندا بىرلەسىپ ارنايى كونتەنت دايىندادىق»، - دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.

IT سالاسىنداعى ءىرى كومپانيالار

ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، قازىر ۆەدومستۆو تالداۋ مەن جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى G42 سياقتى ءىرى حولدينگپەن جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولارمەن بىرلەسە سۋپەركومپيۋتەر بويىنشا جوبا پىسىقتالۋدا. بۇل تۇرعىدا «سامۇرىق-قازىنا» قورىمەن بىرلەسكەن SK- Presight AI LTD بىرلەسكەن كاسىپورنى قۇرىلدى جانە ا ح ق و- دا تىركەلدى. سوندىقتان ولارمەن Smart City, سۋپەركومپيۋتەر بويىنشا جۇمىس جالعاسپاق.

«كەلەسى جوباعا توقتالسام، قازىر Telegram كەڭسەسىن اشۋمەن اينالىسىپ جاتىرمىز. بۇل ميلليارد ادام تىركەلگەن ۇلكەن كومپانيا ەكەنىن بىلەسىز. ەندى ءبىز بىرلەسىپ كەڭسە اشىپ جاتىرمىز. بۇل ءوز كەزەگىندە وڭىرلىك كەڭسە بولادى. Telegram - ول اۋقىمدى پلاتفورما. ونىڭ اياسىندا ميني-قوسىمشالار، ءتۇرلى كومپانيالار قۇرىلادى. بۇل رەتتە ولار Telegram پلاتفورماسىندا ستارتاپتارىن قۇرىپ جاتىر. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، اشىلاتىن كەڭسە اۋقىمدى جوبالاردى تارتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى»، - دەدى مينيستر.

وسى ورايدا ول Telegram مەسسەندجەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى پاۆەل دۋروۆتىڭ بيىل جازدا قازاقستانعا ساپارى اياسىندا بىرنەشە جوبانى ىسكە اسىرۋ تالقىلانعانىن ايتتى. تەلەگرام-كەڭسەنىڭ اشىلۋى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جولا اشادى. بۇل تۇرعىدا قازاقستاننىڭ ماماندارى الەمدەگى ەڭ تەحنولوگيالىق دامىعان كومپانيالاردىڭ بىرىندە جۇمىس ىستەيدى. قازىر مينيسترلىك اتالعان كەڭسەنى ا ح ق و- دا تىركەلۋىنە جىردەمدەسىپ جاتىر. الداعى ءبىر-ەكى ايدا بۇل كەڭسە جۇمىسىن باستايدى.

«بۇل كەڭسەنى Astana Hub اياسىندا دايىنداپ جاتىرمىز. قازىر Astana Hub قارقىندى دامىپ كەلەدى جانە وندا 1,5 مىڭعا جۋىق كومپانيا تىركەلگەن. ورىن جەتكىلىكسىز، ول نىساندا 22 مىڭ شارشى مەتر اۋماق بار. ءبىراق قاجەت بولعان جاعدايدا، ولار ورنالاسقان ورىندارىن كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر»، - دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.

ەلەكتروندى ۇكىمەت

«قازىر قازاقستان ەلەكتروندى ۇكىمەت بويىنشا وزىق 25 ەلدىڭ قاتارىندا تۇر. بۇل رەيتينگىنى بۇۇ جاساپ وتىر. وسى ۇيىم بارلىق بيزنەس-پروتسەستى، مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جانە ازاماتتارعا كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى زەرتتەپ جاتىر. 1300 دەن استام مەملەكەتتىك قىزمەت ءتۇرى بار، ونىڭ ىشىندە 92 پايىزى ونلاين تارتىپتە قولجەتىمدى. ونلاين رەجيمىندە ءسىز مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ 92 پايىزىن ۇيدەن شىقپاي-اق الا الاسىز. حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنا كەلمەي-اق، كەرەك انىقتامالاردى، قۇجاتتاردى الۋعا بولادى»، - دەدى ج. ماديەۆ.

وسىنىڭ ءبارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وتە اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلعان.

سونىمەن قاتار مينيستر ەلىمىزدەگى قارجى مينيسترلىگى وتە جاقسى تسيفرلاندىرىلعانىن ايتتى. بيزنەس، عىلىم سالالارىندا سيفرلاندىرۋ دەڭگەيى ءالى دە تومەن. ەنەرگەتيكادا بۇل كورسەتكىش ورتاشا.

«ارينە، بارلىق وسى دومەندەر مەن اتريبۋتتاردى انىقتادىق جانە ءارتۇرلى مينيسترلىكتەرگە ءتيىستى KPI- دى بەلگىلەدىك. ولارمەن سيفرلىق ترانسفورماتسيا كارتالارىنا قول قويدىق. ءاربىر مەملەكەتتىك ورگاندا سيفرلىق ترانسفورماتسيا كارتاسى بار. وسى ورايدا KPI بەكىتىلگەن، بۇل مينيسترلىكتەر وزدەرىنىڭ مالىمەتتەر بازاسىن سيفرلايدى، سودان كەيىن ولاردىڭ بارلىعى ءبىر دەرەكتەر جۇيەسىندە جينالادى»، - دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.