پرەزيدەنتتەن جاڭاجىلدىق سىيلىق ورنىنا بۇيرەك سۇراعان قىزعا دونور تابىلدى
استانا. KAZINFORM - وسىدان ءبىر جىل بۇرىن جاڭا جىل قارساڭىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ انا مەن بالا ورتالىعىنا بارىپ، بالالاردى مەرەكەمەن قۇتتىقتاعان ەدى. سوندا جاڭاجىلدىق سىيلىق ورنىنا اۋرۋىنان ايىعۋدى، ساۋ بۇيرەك تابىلۋىن سۇراعان 13 جاستاعى انەل دىنەكەشيەۆا ەرەكشە ەستە قالدى.
جاقىندا انەلدىڭ قان توبىنا سايكەس كەلەتىن دونور تابىلىپ، ءساتتى وتا جاسالدى. KAZINFORM ءتىلشىسى انەلدىڭ جاعدايىن ءبىلىپ، ەلىمىزدە دونور تابۋ ماسەلەسى قانشالىقتى وزەكتى ەكەنىن كورىپ قايتتى.
انەلگە 13 جىلدا 15 وتا جاسالدى
انەل 2009-جىلى تاراز قالاسىندا تۋعان، استاناعا ەم الۋعا ءجيى كەلەتىن بولعاندىقتان، 2019-جىلى وتباسىمەن ەلورداعا قونىس اۋدارعان.
«انەل مەنىڭ جالعىز بالام، ەڭ العاش 1,5 جاسىندا دارىگەرلەر بۇيرەك جۇمىسىندا اقاۋ بارىن انىقتادى. ارينە العاش ەستىگەندە قاتتى ۋايىمعا سالىنبادىم، ەمدەلىپ كەتەدى دەپ ويلادىم. ءبىراق قىزىم قاتتى ءىسىنىپ، ءزار شىعارا الماي قالدى. سوندا ءبىرىنشى ۋرولوگيالىق وتا جاسالدى، كەيىنىرەك جۇلىن جارىعىنا وتا جاسالدى. 2021-جىلى سول جاق بۇيرەگى ىستەمەي قالدى، دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ، سىنامالارى ناشارلاي باستادى، ونى دا وتا ارقىلى الۋعا تۋرا كەلدى. وسىلايشا 13 جاسىنا دەيىن قىزىم 15 وتانى باستان وتكەردى. 2023-جىلى ماۋسىم ايىندا قان قىسىمى 50 گە تومەندەپ، بىردەن جانساقتاۋ بولىمىنە ءتۇستى. ءۇش رەت جۇرەگى توقتاپ قالدى. سوندا ءبارى ءبىتتى دەپ، ءۇمىتىم ءۇزىلدى. ءبىراق دارىگەرلەر ءولىم اۋزىنان قۇتقارىپ قالدى، قىزىم دا جىگەرلى ەكەن»، - دەيدى انەلدىڭ اناسى دينارا دىنەكەشيەۆا اگەنتتىك تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا.
2022-جىلى 30- جەلتوقساندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ انا مەن بالا ورتالىعىنىڭ بالالارىمەن جۇزدەستى. انەل دە بالالاردىڭ اراسىندا پرەزيدەنتپەن سويلەسىپ، ءوز تىلەگىن ايتقان.
«سوندا پرەزيدەنت «جاڭا جىلعا قانداي سىيلىق قالايسىڭ؟» دەپ سۇرادى. انەل اۋرۋىنان ايىعۋدى، ساۋ بۇيرەك تابىلۋىن سۇراپتى. پرەزيدەنت تە «ارماندارىڭ ورىندالا بەرسىن!» دەپ ساتتىلىك تىلەدى. تۋرا ءبىر جىلدان كەيىن 2023-جىلى 30- جەلتوقساندا قىزىمنىڭ قان توبىنا سايكەس كەلەتىن دونور تابىلدى. بىردەن ءساتتى وتا جاسالىپ، ءوزى قالاعانداي ناعىز جاڭاجىلدىق سىي بولدى. ارينە پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋ باسقا ناۋقاستاردىڭ الدىندا مەنىڭ قىزىما ەش ارتىقشىلىق بەرگەن جوق، وزىمىزگە ساي كەلەتىن بۇيرەكتى سابىرمەن كۇتتىك، ءبىز مۇنى تەك جاقسى ىرىم، جاقسى تىلەكتىڭ ورىندالۋى دەپ باعالادىق»، - دەيدى د. دىنەكەشيەۆا.
دونورعا مۇقتاج بالالار بەلارۋستەن اعزا كۇتىپ ءجۇر
انا مەن بالا ورتالىعى نەفرولوگيا جانە دياليز باعدارلاماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، جوعارى ساناتتى دارىگەر سالتانات راحىمجانوۆا انەلدىڭ دياگنوزى تۋرالى تولىققاندى ماعلۇمات بەردى.
«انەل 2011-جىلدان بەرى ءبىزدىڭ اۋرۋحانادا ەم الىپ ءجۇر. العاشقى 10 جىلدا كونسەرۆاتيۆتى ەم الىپ، جوسپارلى تۇردە اۋرۋحاناعا جاتاتىن. 2021-جىلى بۇيرەگى ناشارلاپ، گەمودياليز كومەگىنە مۇقتاج بولدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بالالار گەمودياليزى امبۋلاتورلىق جەلىدە جوق، تەك ءبىزدىڭ ورتالىقتا جانە الماتىداعى اقساي كلينيكاسىندا عانا ستاتسيوناردا قولجەتىمدى. انەل دە 2 جىل 4 اي بويى اۋرۋحانادان شىققان جوق، بۇعان دەيىن كوپتەگەن وتا جاسالعان، جۇيكە جۇيەسىندە، جۇلىنىندا جانە ۋرولوگيالىق ماسەلەلەرى بولدى، تۋىستارى اراسىندا ىقتيمال دونور تابىلمادى، سوندىقتان ەرتە جاستا ترانسپلانتاتسيا جاسالمادى»، - دەپ ءتۇسىندىردى دارىگەر.
ورتالىقتىڭ ۇسىنىسىمەن تۋىس دونورى جوق ناۋقاس بالالار بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ كۇتۋ پاراعىنا ەنگىزىلگەن. كوپتەگەن كوميسسيالىق تەكسەرۋلەر مەن ىرىكتەۋدەن سوڭ 10 قازاقستاندىق ناۋقاس بەلارۋستىڭ كۇتۋ تىزىمىنە ەنگىزىلدى.
«ءبىز دە انەلدىڭ دونورى بەلارۋستەن تابىلادى دەپ كۇتىپ جۇردىك. ول جاڭا جىلدى ۇيىندە قارسى العىسى كەلىپ، سۇرانعاندا جىبەرمەدىم. بىرىنشىدەن دياليزدەگى ناۋقاس، ەكىنشىدەن قىزىلشاعا بايلانىستى كارانتين جاريالانعان ەدى. 29- جەلتوقساندا رەسپۋبليكالىق ترانسپلانتاتسيالاۋدى ۇيلەستىرۋ ورتالىعى ىقتيمال دونور بار ەكەنىن، ەكى ناۋقاسىمىزعا بۇيرەك اۋىستىرۋ مۇمكىندىگى بەرىلەتىنىن حابارلادى. بۇل ءۇشىن 12 ناۋقاستى قاراستىردىق، ونىڭ ءبىرازى بورانعا بايلانىستى استاناعا جەتە المادى. سىنامالار ناتيجەسىندە 4 ادامنىڭ قانى ساي كەلەتىنىن بىلدىك، ونىڭ قاتارىندا انەل جوق ەدى. كوڭىل-كۇيى ءتۇسىپ، ونى جۇباتۋعا تىرىستىق. دەنساۋلىعى دا ناشارلاپ، قان قىسىمى تومەندەپ، «قاشان دونور تابىلادى؟» دەپ ءتوزىمىمىز تاۋسىلا باستادى»، - دەپ ەسكە الادى دارىگەر.
ءبىر دونور بەس ادامنىڭ ءومىرىن ۇزارتتى
30- جەلتوقساندا ۇيلەستىرۋ ورتالىعى پاۆلودار قالاسىنان تاعى ءبىر دونور تابىلعانىن حابارلاعان. ونىڭ قانى انەل سەكىلدى ءۇشىنشى توپتا.
«1980-جىلعى ايەل ينسۋلتتان كەيىن ويانبادى جانە ونىڭ جاقىن تۋىستارى جارامدى اعزالارىن باسقا ناۋقاستارعا بەرۋگە كەلىسىم بەردى. بوراندى كۇنى ۇشاق ۇشپاي، حيرۋرگ-ترانسپلانتولوگتار پويىزبەن جولعا شىعىپ كەتتى. 14 ساعاتتان كەيىن اعزالار استاناعا جەتكىزىلىپ، ءبىر بۇيرەك انەلگە ورنالاستىرىلدى. وسىلايشا پاۆلودارلىق ايەلدىڭ ەكى بۇيرەگى، وكپەسى، باۋىرى مەن جۇرەگى باسقا ناۋقاستارعا بەرىلىپ، بىردەن بەس ادامنىڭ ءومىرى ۇزاردى»، - دەيدى س. راحىمجانوۆا.
وتادان كەيىن انەل 3 كۇن جانساقتاۋ بولىمىندە، 10 كۇن پالاتادا جاتقان جانە ەش قيىندىقسىز ۇيىنە شىعارىلعان.
«ءبىزدىڭ ناۋقاستار اناليز كورسەتكىشتەرىن قاداعالاپ جۇرۋگە ۇيرەنگەن. سودان بولار، انەل وتادان كەيىن ويانا سالىسىمەن بۇيرەك جۇمىسى ءۇشىن ماڭىزدى كرەاتينين دەڭگەيىن سۇرادى (كۇلدى). ءۇشىنشى كۇنى كرەاتينين 100 گە دەيىن تۇسسە، ءتورتىنشى كۇنى 42 گە تومەندەدى. بۇل اۋىستىرىلعان بۇيرەكتىڭ جاقسى جۇمىس ىستەيتىنىن كورسەتەدى. ارينە وتادان كەيىنگى ءۇش اي ماڭىزدى، ويتكەنى يممۋنيتەت وتە تومەن، ينفەكتسيا قاۋپى جوعارى بولادى. جارتى جىلعا دەيىن ءبىر ۋىس ءدارى ىشۋگە تۋرا كەلەدى. بارلىق قاعيدالار قاتاڭ ساقتالۋى كەرەك»، - دەيدى سپيكەر.
دارىگەرلەر الدىن-الا بولجاعانداي، انەلدىڭ زارىنەن ينفەكسيا تابىلىپ، قازىر قايتادان اۋرۋحانادا ەم الىپ جاتىر. ءبىراق كورسەتكىشتەرى كۇننەن-كۇنگە جاقسارىپ كەلەدى.
«جاڭا بۇيرەگىمدى قاتتى باعالايمىن. كۇن سايىن تاڭعى 7 دە ويانىپ، ءدارى ءىشۋدى باستايمىن. ودان كەيىن ساعات 9 دا، 10 دا، 12 دە ەمدىك پروتسەدۋرالار مەن دارىلەردى ۋاقىتىلى قابىلدايمىن. بوس ۋاقىتىمدا سۋرەت سالعاندى، ەرمەكسازدى جاقسى كورەمىن. ءبيدى دە ۇناتامىن، ءبىراق ازىرگە بەلسەندى قوزعالۋعا بولمايدى. ستيۋاردەسسا بولۋدى دا ارماندايتىنمىن، ءبىراق دەنساۋلىعىما بايلانىستى جوسپارلارىم وزگەردى. اۋدارماشى نەمەسە ءتىس دارىگەرى بولعىم كەلەدى. اتا-اناما ءۇي اپەرىپ، ءبارىن قۋانتقىم كەلەدى. دارىگەرلەرگە جانە ەلىمە ۇلكەن العىس ايتقىم كەلەدى»، - دەيدى انەل.
ون جىلدان كەيىن ءبىر بۇيرەكتى ادامدار كوبەيۋى مۇمكىن
دارىگەر سالتانات راحىمجانوۆانىڭ ايتۋىنشا، 2012-جىلدان بەرى ورتالىقتا 149 ترانسپلانتاتسيالىق وتا جاسالعان. قازىرگى ۋاقىتتا ساۋ اعزاعا مۇقتاج كۇتۋ پاراعىندا 100 دەن استام بالا تۇر. كوپ جاعدايدا اتا-انا، اپكە، اعا، باۋىر سەكىلدى جاقىن تۋىستار عانا ناۋقاسقا ءبىر اعزاسىن بەرۋگە دايىن.
«ءبىزدىڭ ەلدەگى ترانسپلانتاتسيا تەك تۋعان-تۋىستار اراسىندا جالعاسا بەرسە، 10 جىلدان كەيىن قازاقستاندا جالعىز بۇيرەكتى ادامدار كوپ بولادى. ارينە بالاسى ءۇشىن ءاربىر اتا انا قاي مۇشەسى بولسا دا بەرۋگە دايىن. ءبىراق كەلەشەكتەگى جالپى ۇجىمدىق دەنساۋلىعىمىز ناشارلايدى دەپ ويلايمىن. سول ءۇشىن شەتەلدىك تارجىريبەلەردى قورىقپاي قابىلداۋىمىز كەرەك. ماسەلەن، بەلارۋستە ءمايىتتىڭ الدىن الا قارسىلىعى بولماسا، جارامدى اعزالارى بىردەن الىنا بەرەدى. ول جاقتا كۇتۋ پاراعى، دونورعا مۇقتاجدىق بىزدەگىدەي اسا وزەكتى پروبلەما ەمەس»، - دەيدى دارىگەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە ەرىكتى تۇردە ءبىر بۇيرەكتى باسقا ناۋقاسقا بەرۋگە بولادى، ءبىراق ونىڭ تەگىن بولۋى مىندەتتى.
«اعزالاردى اقشاعا ساۋدالاۋعا قاتاڭ تىيىم سالىنعان. اعزانىڭ تەگىن بەرىلەتىنى نوتاريۋس ارقىلى بەكىتىلىپ، ەتيكالىق كوميسسيانىڭ تەكسەرۋىنەن ءوتۋى قاجەت»، - دەپ ءتۇسىندىردى دارىگەر.
