ەرتىس وزەنى ارناسىنان نەگە استى: باسسەيندىك ينسپەكسيا تۇسىنىكتەمە بەردى
پاۆلودار. KAZINFORM - ەرتىستىڭ قىس ورتاسىندا تاسۋىنا مۇز قۇرساۋى مەن جەردىڭ توڭدانۋى سەبەپ بولعانى ايتىلىپ وتىر. ال شىعىس قازاقستانداعى كاسكادتى سۋ قويمالارىنان جىبەرىلگەن سۋ اسا قاۋىپتى كولەمدە بولماعان.
قاراشانىڭ سوڭى مەن جەلتوقسان ايىنىڭ باسىندا وزەننىڭ پاۆلودار وبلىسى اۋماعىنداعى ارناسىنىڭ دەڭگەيى كوتەرىلىپ، كەيبىر ويپاڭ جەردەگى جايىلمالارعا قىس ورتاسىندا سۋ شىعىپ كەتكەن ەدى.
سۋ رەسۋرستارى كوميتەتىنىڭ سۋ رەسۋرستارىن پايدالانۋ جانە قورعاۋ جونىندەگى «ەرتىس» باسسەيندىك ينسپەكسياسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەلەۋسىز قامباروۆ بۇل جاعدايدى Kazinform تىلشىسىنە بىلايشا ءتۇسىندىردى:
- ەستەرىڭىزدە بولسا، جاۋاپتى مەكەمەلەر بيىل جازدان بەرى كۇزدە جايىلمالارعا قايتادان سۋ شىعۋى مۇمكىن ەكەنىن، فەرمەرلەر سوعان وراي شابىندىقتارداعى ءشوبىن ەرتەرەك جيناپ الۋى كەرەك ەكەنىن ەسكەرتىپ كەلدىك. بيىل ىلعال اعىل- تەگىل ءتۇستى. جازدا شارۋالار شوپتەرىن ۋاقتىلى شاۋىپ الۋى ءۇشىن سۋ قويماسىنان بوساتىلاتىن سۋ كولەمى ۇنەمى تەجەلىپ، مەيلىنشە قالىپتى نورمادا ۇستالدى. شىعىس قازاقستانداعى كاسكادتى سۋ قويمالارىنىڭ دەڭگەيىن ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن كەي ۋاقىتتا ەرتىس وزەنىنە جىبەرىلەتىن سۋدىڭ كولەمىن ارتتىرۋعا تۋرا كەلەدى. بۇل - ءماجبۇرلى تۇردە جۇزەگە اساتىن شارۋا. سەبەبى گ ە س-تەر ورنالاسقان سۋ قويمالارىنىڭ بوگەتتەرىن سۋ بۇزىپ كەتسە، قانشاما ەلدى مەكەندەرگە قاۋىپ تونەر ەدى. جالپى ءشۇلبى سۋ قويماسىنان سۋ وزەنگە ۇنەمى جىبەرىلىپ تۇرادى. قالىپتى كولەمى - سەكۋندىنا 650 تەكشە مەتر. قاراشا ايىنىڭ سوڭىندا قويمالاردا سۋدىڭ كوپ جينالىپ قالۋىنان بۇل نورمانى ارتتىرۋعا تۋرا كەلدى. ءارى بارلىق فەرمەرلەر قۇلاقتاندىرىلعان ەدى. كولەمىن ارتتىرعاندا الدىن الا ەسەپتەر جاسالادى، سەبەبى ول جولاي ەلدى مەكەندەرگە، جايىلمالارعا قاۋىپ توندىرمەۋى كەرەك. پاۆلودار وبلىسىنداعى جاعداي وزەندى مۇز قۇرساۋىنان ءارى جەردىڭ توڭدانۋىنان بولدى. ءبىراق جايىلماعا سۋ جايىلۋ تەك ءبىر اۋداندا - اقتوعايدا بايقالدى. ال جازدا شاپقان ءشوبىن جەتكىزە الماۋ دەرەگى جاڭابەت اۋىلى ماڭىندا عانا بولعان. سەبەبى بۇل ەلدى مەكەنگە تيەسىلى شابىندىق تومەن جەردە ورنالاسقان. سايكەسىنشە مۇز قۇرسانعان وزەندەگى ارتىق سۋ اعىپ ۇلگەرە الماي، كەي جەرلەردە ارنانىڭ ويپاڭ تۇستارىن تاۋىپ، جايىلماعا جىلجىدى. ءبىراق بۇل قۇبىلىس ۇزاققا سوزىلعان جوق، تەز ارادا سۋدىڭ بەتى قايتتى. ەكىنشى فاكتور، وزەننىڭ رەسەي جاقتاعى تومەنگى اعىسىن قالىڭ مۇز قۇرساپ تاستاعان. سونىڭ اسەرىنەن اعىن باياۋلاي تۇسكەن دەپ ويلايمىز. بۇل دا جوعارىداعى جايتقا سەبەپ بولعان. اتاپ وتەرلىگى، ءشوبى سۋدا قالدى دەگەن «عيبرات» ش ق باسشىسىمەن سويلەسۋ تىلدەسۋ مۇمكىن بولمادى، ال «ەلدوس» قوجالىعىنىڭ باسشىسى ەشقانداي ماسەلە جوق ەكەنىن ايتىپ وتىر، - دەيدى ينسپەكسيا وكىلى.
جالپى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋماعىنداعى سۋ قويمالارىنىڭ ەڭ ۇلكەنى زايسان مەن وسكەمەننىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان «بۇقتىرما» سۋ قويماسى. ول 49,6 ميلليارد تەكشە مەتر سۋ جيناي الادى. «بۇقتىرما» سۋدى كوپجىلدىق رەتتەۋگە ارنالعان الىپ قۇرىلىس. ودان كەيىن ترانزيتتىك دەپ سانالاتىن «وسكەمەن» سۋ قويماسى ورنالاسقان، سىيىمدىلىعى نەبارى 660 ميلليون تەكشە مەتر. ال سوڭعىسى ءارى ەرتىسكە تىكەلەي سۋ بوساتاتىنى - «ءشۇلبى». كاسكادتى سۋ قويماسىنىڭ سىيىمدىلىعى - 2,66 ملرد تەكشە مەتر. «شۇلبىگە» سۋدى كوپ جيناۋ مۇمكىن ەمەس، تەز تولىپ قالاتىندىقتان ۇنەمى سۋ بوساتىلىپ وتىرادى.
«بارلىق ءۇش سۋ قويماسىندا گ ە س-تەر ورنالاسقان. «شۇلبىدەگى» سۋدىڭ دەڭگەيىن بالتىق تەڭىزى دەڭگەيىنەن 239-240 مەتر بيىكتىكتە عانا ۇستاپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بار. ودان اسسا، قاۋىپتى دەگەن ءسوز. ال تومەندەپ كەتسە، گيدرو-ەلەكتر ستانساسىنىڭ جۇمىسىنا اسەر ەتەدى. بۇل سۋ قويمالارىنىڭ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا اسەرى وتە زور. اسىرەسە، ەگىن، مال، بالىق شارۋاشىلىقتارى ءۇشىن سۋدىڭ ۋاقىتىندا بوساتىلىپ، وزەن جايىلمالارىنا جايىلۋى ماڭىزدى. كوكتەمدە سول ءۇشىن سۋدى نورمادان تىس بوساتىپ، جايىلمالارعا جاساندى تولقىنداردىڭ ەكپىنىمەن مول سۋدى شىعارىپ جىبەرەمىز. بۇعان قوسا كوكتەمدە تاۋدان ەرىگەن بارلىق قار سۋى وسى قويمالارعا تۇسەدى. سونىڭ بارىنە دايىن بولۋ ءۇشىن قويمالارداعى سۋ دەڭگەيىن ۇنەمى باقىلاپ، رەتتەپ وتىرۋ قاجەت. كەيدە قىس ورتاسىندا جىلىمىق پايدا بولىپ، ساي-سالادان اققان سۋدىڭ مولشەرى ارتىپ كەتەدى. وسىنىڭ بارىنە دايىن بولۋىمىز كەرەك. ماسەلەن، قازىر ءشۇلبى سۋ قويماسى 85 پايىزعا تولىپ تۇر. تاعى 412 ميلليون تەكشە مەتر سۋ قابىلداۋعا دايىنبىز»، - دەپ اياقتادى ءسوزىن ەلەۋسىز قامباروۆ.
اۆتور
مۇرات اياعان
