قىزىلشا ەرەسەك ادامداردا اۋىر وتەدى - قىزىلوردالىق مامان

قىزىلوردا. KAZINFORM - دارىگەرلەر قىزىلشا اۋرۋىنىڭ قاۋىپتى ەكەنىن ايتادى. سوندىقتان وعان بايلانىستى ساقتىق شارالارىنا نازار اۋدارۋىن سۇرايدى. دەسە دە بۇل اۋرۋ تۇرعىندار اراسىندا كەزدەسەدى.

ودان ساقتانۋ جولى قانداي؟ وسى ورايدا قىزىلوردا وبلىستىق سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى باسشىسى دينارا جاڭابەرگەنوۆانى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.

- قىزىلشا قانداي اۋرۋ تۇرىنە جاتادى؟ ونىڭ سالدارى قانداي بولادى؟

- ول قىزبا، ينتوكسيكاتسيا، داقتى-پاپۋلالى بورتپە، ەنانتەما، كونيۋنكتيۆا جانە جوعارعى تىنىس جولدارىنىڭ زاقىمدالۋىمەن سيپاتتالادى. جەدەل ۆيرۋستىق ينفەكسيالىق اۋرۋ ادامنان ادامعا جوتەلگەندە، تۇشكىرگەندە، سويلەسكەندە اۋا تامشىلارى ارقىلى جۇعادى. سىرقات اداممەن قىسقا ۋاقىت قارىم-قاتىناستا بولعان جاعدايدا دا ەكپە الماعان ادامداردىڭ ونى جۇقتىرۋ قاۋپى وتە جوعارى.

ايتا كەتسەك، ول پنەۆمونيا، برونحيت، ەنسەفاليت سياقتى اسقىنۋلارمەن قاۋىپتى. مەديتسينالىق كومەككە كەش جۇگىنگەندە جانە قىزىلشامەن قاتار باسقا اۋرۋلار بولعان جاعدايدا بۇل اسقىنۋلار ولىمگە اكەلۋى مۇمكىن. كاتارالدى قۇبىلىستارمەن (قىزبا، باس اۋرۋى، السىزدىك) اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى جانە بورتپە پايدا بولعان كەزدە دارىگەرمەن كەڭەسىپ، ونىڭ بارلىق ۇسىنىمىن ورىنداۋ كەرەك.

- قىزىلشا قانداي جولمەن تەز تارايدى؟

- قىزىلشا اۋا تامشىلى جولمەن تەز تارايدى. قىزىلشاعا ەكپە الماعان ادام ناۋقاسپەن قىسقا ۋاقىتتا بايلانىستا بولسا دا جۇقتىرۋ قاۋپى وتە جوعارى. بۇل ۆيرۋس اۋا ارقىلى تەز تارالۋى سالدارىنان ناۋقاس اداممەن تىكەلەي بايلانىستا بولماساڭىز دا، ينفەكسيانى جۇقتىرۋ ناۋقاسپەن ءبىر بولمەدە از ۋاقىتتا بولۋدىڭ ءوزى جەتكىلىكتى.

قىزىلشا 5 جاسقا دەيىنگى بالالاردا ءجيى كەزدەسەدى. ەرەسەكتەردە قىزىلشا اۋرۋى بالالارعا قاراعاندا اۋىر تۇردە وتەدى. كوكتەمگى-قىسقى كەزەڭدە اۋرۋدىڭ ءورشۋى بايقالادى. اۋرۋدان سوڭ، قاندا قىزىلشاعا قارسى انتيدەنەلەر ءتۇزىلىپ، يممۋنيتەت ساقتالادى. جاڭا تۋعان سابيلەردە قىزىلشاعا قارسى يممۋنيتەت قالىپتاسۋى ءۇشىن انالاردىڭ دا ۋاقىتىلى ۆاكسينا العاندىعى ماڭىزدى.

- قىزىلشا اۋرۋىنىڭ بەلگىلەرى قانداي؟ ونىڭ الدىن الۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

- ول باستاپقى كەزەڭدە سۋىق تيۋ سياقتى كورىنۋى مۇمكىن. سوندىقتان دارىگەرگە ۋاقتىلى بارعان ءجون. ءجىتى رەسپيراتورلىق اۋرۋلاردىڭ بەلگىسى بار بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدار مەن مەكتەپكە جىبەرمەۋ كەرەك.

اۋرۋ اداممەن بايلانىستا نەمەسە قاسىندا بولعاننان كەيىن ون كۇننەن سوڭ سۋىق تيۋ بەلگىلەرى سياقتى باستالادى. اتاپ ايتقاندا، بەلگىلەرى رەتىندە دەنە قىزۋى، تۇماۋ، كوزدىڭ قابىنۋى جانە جوتەلدى ايتۋعا بولادى. اۋرۋ ۋاقىت وتكەن سايىن اسقىنا تۇسەدى. اۋىز ءىشى قابىنىپ، ءىسىنىپ، ءىش ءوتۋى مۇمكىن. ال 2 نەمەسە 3 كۇننەن كەيىن اۋىزدىڭ شىرىشتى قابىعىندا تۇزدىڭ جارتىسىنداي كىشكەنتاي اق داقتار كورىنە باستايدى. ودان كەيىن 2 نەمەسە 3 كۇن وتكەن سوڭ قۇلاقتا جانە مويىندا، سوسىن بەتتە جانە دەنەدە، ەڭ سوڭىندا قول مەن اياقتا بورتپەلەر پايدا بولادى. دەنەگە بورتپەلەر شىققاننان كەيىن بالانىڭ جاعدايى ادەتتە جاقسارادى. ول 5 كۇننىڭ ىشىندە شىعىپ بولادى.

ۆاكسينا الۋ قىزىلشاعا قارسى ەگىلۋ قورعانىش يممۋنيتەتىن قالىپتاستىرادى. ۇلتتىق ەگۋ كۇنتىزبەسىنە سايكەس ءبىرىنشى ەكپە بالانىڭ 12-15 ايلىعىندا سالىنسا، ەكىنشى ەكپە بالا 6 جاستا بولعاندا جۇرگىزىلەدى. بىلتىر قىزىلشانى جۇقتىرۋ دەرەگىنىڭ كوبەيىپ، ورشۋىنە بايلانىستى بەلگىلى ءبىر كونتينگەنتتەر اراسىندا قوسىمشا جاپپاي يممۋنداۋ باستالدى.

- قىزىلوردا وبلىسىندا ۆاكسينا قابىلداعان تۇرعىندار سانى قانشا؟ بۇل باعىتتا تۇسىنىكتەمە جۇمىستارى قالاي جۇرگىزىلدى؟

- 2023 -جىلدىڭ 6-قاراشاسىنان باستاۋ العان يممۋنداۋ بارىسىندا بۇگىنگى كۇنى 67166 ادام ەكپە الدى. وسى ۆاكسينالاۋدىڭ ىقپالىمەن بۇگىنگى كۇنى قىزىلشا بويىنشا ەپيدەميولوگيالىق احۋال تۇراقتانىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، سوڭعى ءۇش اي كورسەتكىشىن الاتىن بولساق، 2023 -جىلعى قاراشادا 500، جەلتوقساندا 474 دەرەك بولسا، قاڭتاردا 366 جاعدايعا دەيىن تومەندەۋ تەندەنتسياسى قالىپتاستى. اقپان ايىندا 73 ادامنان اۋرۋ انىقتالدى.

بۇگىنگى تاڭدا ايماق ەمحانالارىندا قىزىلشاعا قارسى يممۋنداۋ جالعاسىپ جاتىر. ەگەر بالاڭىز ەگىلمەگەن بولسا، دارىگەردىڭ قاراپ-تەكسەرۋىنەن كەيىن ءتيىستى ەكپەلەردى الۋعا كەڭەس بەرەمىز.

دەنە شىنىقتىرۋ، سپورت، دۇرىس تاماقتانۋ جانە ت. ب. يممۋنيتەتتى كوتەرەتىنى انىق. ءبىراق كەي ينفەكسيا قوزدىرعىشىنان قورعاۋعا ول جەتكىلىكسىز. مىسالى، قىزىلشا اۋرۋىنىڭ قوزدىرعىشىمەن كەزدەسكەن كەزدە ەكپە سالىنباعان ادامنىڭ %95 ى سىرقاتتانۋى مۇمكىن. بالا كەزىندە العان ەكپەلەر ءومىر بويىنا كەيبىر ينفەكسيالارعا قارسى يممۋنيتەتتىڭ نەگىزىن قالىپتاستىراتىنىن ۇمىتپاعان ءجون.

- اڭگىمەڭىزگە راقمەت.

اۆتور

ءادىلجان ۇمبەت