قويشىعارا سالعارا ۇلىنىڭ «ادامزات وتكەن ۇزاق جول» اتتى كىتابى جارىق كوردى

استانا. قازاقپارات - 21-مامىر كۇنى كورنەكتى قوعام قايراتكەرى، تۇركىتانۋشى، پروفەسسور قويشىعارا سالعارا ۇلىنىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان حالىقارالىق عىلىمي كونفەرەنسيا ءوتتى، دەپ حابارلايدى Egemen.kz.

«دالا وركەنيەتى: تاريح، مادەنيەت، تاعىلىم» دەگەن تاقىرىپپەن ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ۇيىمداستىرىلعان كونفەرەنسيا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسشىسى ەرلان قاريننىڭ قۇتتىقتاۋ حاتىمەن باستالدى.

«قويشىعارا سالعارا ۇلى - ۇلت رۋحانياتىنىڭ ءورىسىن كەڭەيتۋگە زور ەڭبەك سىڭىرگەن قارىمدى قالامگەر، قوعام قايراتكەرى. جازۋشىنىڭ تەرەڭ تۋىندىلارى ءۇشىن مەملەكەتتىك سىيلىق يەلەنۋى وسىنىڭ ايقىن دالەلى. عالىم قىتايدىڭ سان عاسىردى قامتيتىن ارحيۆتەرىنەن تاريحىمىزعا قاتىستى تىڭ دەرەكتەر جيناپ، قۇندى عىلىمي ەڭبەكتەر جازدى. تۇركى حالىقتارىنىڭ شىعۋ تەگىن زەردەلەپ، باۋىرلاس ەلدەردىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتا تۇسۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوستى. بۇنىڭ ءبارى وسكەلەڭ ۇرپاققا، اسىرەسە، جاس عالىمدار مەن قالامگەرلەرگە ۇلگى ەكەنى ءسوزسىز»، دەلىنگەن قۇتتىقتاۋ حاتتا.

قۇتتىقتاۋ لەگىن «قازاق گازەتتەرى» ج ش س باس ديرەكتورى ديحان قامزابەك ۇلى الدى. ول عالىمنىڭ 1975-1990 -جىلدارى «Egemen Qazaqstan» گازەتىندە جاۋاپتى كەزەڭدە جۇمىس ىستەگەنىن، ەل ەندى تۇگەندەلىپ جاتقاندا تاريحىمىزدى كوركەمدەپ جازعانىن اتاپ ءوتتى.

«1978 -جىلى ۇگەدەيدى تاريح بەتىنە شىعارعان ەدى، ول ءبىراز عالىمداردىڭ تاريح تۋرالى كوزقاراسىن قالىپتاستىردى. جاستاردىڭ ماقالاسىن گازەت بەتىندە جاريالاۋعا كوپ كۇش-جىگەر جۇمسادى، سونىڭ ىشىندە ءوزىم دە بارمىن»، دەگەن ديحان قامزابەك ۇلى «ەگەمەندەگى» العاشقى ماقالاسى قويشىعارا سالعارا ۇلىنىڭ ارقاسىندا جاريالانعانىن اتاپ ءوتتى.

ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى قازىبەك يسا پروفەسسور قويشىعارا سالعارا ۇلىنا «الاش» مەدالىن تابىستادى. سونىمەن قاتار عالىمعا ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى عىلىمي كەڭەسىنىڭ شەشىمىمەن «كۇلتەگىن» مەدالى تابىستالىپ، «قۇرمەتتى پروفەسسور» اتاعى بەرىلدى.

ءىس-شارادا عالىمنىڭ «ادامزات وتكەن ۇزاق جول» اتتى كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. ارى قاراي قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى، ق ر ۇ ع ا اكادەميگى باۋىرجان جۇماحان ۇلى «ق. سالعارا ۇلى جانە ۇلت تاريحى ماسەلەلەرى» تاقىرىبىندا ءسوز سويلەپ، عىلىمي بايانداماشىلاردىڭ كوشىن باستادى.

«ەلدىك شەجىرەمىزدى جازۋدا قويشىعارا سالعارا ۇلىنىڭ ەڭبەگى زور. زيالىلاردىڭ ەڭبەكتەرى مەن شىعارمالارىن وقىپ، ەلىمىزدىڭ تاريحى مەن شەجىرەسىن تۇگەندەدى. كاسىبي جۋرناليست قويشىعارا سالعارا ۇلى ەكى جىل قىتايدا بولىپ، مول مۇرا جيناپ، جەمىستى جۇمىس ىستەدى. مەملەكەتتىڭ قاداعالاۋىندا بولىپ، الپاۋىت ارحيۆتەردى ارالادى. «قىتاي مۇراعاتى - ەرتەگىدەي، اق ساندىقتىڭ ىشىندەگى كوك ساندىقتاي عاجاپ. قازاق حاندىعىنا بولەك ءبولىم بار ەكەن»، دەپ ءوزى ايتقان ەدى. وسى زەرتتەۋ بارىسىندا ءۇش باعىتتا جۇمىس ىستەدى. ءبىرىنشى - ىلگەرىدە اۋدارىلعان عىلىمي ەڭبەكتەر، ەكىنشى - قىتاي عالىمدارىنىڭ كوشپەندىلەر جايلى جازعاندارى، ءۇشىنشى - بەلگىسىز دەرەكتەر تۋرالى زەرتتەدى»، دەدى باۋىرجان جۇماحان ۇلى.

مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ساۋىتبەك ابدراحمان ۇلى قويشىعارا سالعارا ۇلىنىڭ جۋرناليستىك قىزمەتى تۋرالى باياندادى.

«پروفەسسور ماعان بەرگەن سۇحباتتارىنىڭ بىرىندە جۋرناليستيكاعا ءومىرىمنىڭ 27 جىلىن ارنادىم دەگەن ەدى. جۋرناليست رەتىندە كوتەرگەن پروبلەمالىق ماقالالارىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. 1975-جىلى «سوتسيالدى قازاقستان» گازەتىنىڭ مادەنيەت جانە ونەر بولىمىنە باردىم. وعان دەيىن بۇل بولىمدە قويشىعارا سالعارا ۇلى دا جۇمىس ىستەگەن ەكەن. سوسىن حات بولىمىنە اۋىسىپتى. عالىم رەتىندە تۋىندىلار جازۋىنا جۋرناليستىك قارىمى مەن جازۋشىلىعى اسەر ەتتى. ويدى كوركەمدەپ جەتكىزۋى، قاراپايىم تۇسىندىرە ءبىلۋى دە وسىدان. الاش دەسە جانىپ تۇسەتىن جۇرەگى - ەل الدىندا ابىرويىنىڭ اسقاقتاۋىنىڭ سەبەبى»، دەپ ىزگى تىلەگىن ءبىلدىردى ساۋىتبەك ابدراحمان ۇلى.

عالىمنىڭ قالامىنان تۋعان «قازاقتىڭ قيلى تاريحى»، «قازاقتار»، «ەجەلگى تۇرىكتەر»، «شىعىستاعى تۇرىكتەر»، «ورتاعاسىرلىق تۇرىكتەر»، «قازاق قازاق بولعاننان كەيىن»، «ءومىربايان تۋعان كۇننەن باستالادى» اتتى ەڭبەكتەرى وقىرماندى تاريح تىلسىمىنا جەتەلەپ، ۇلتتىق قوردا قۇندى مۇرا بولىپ قالارى انىق.

ەرلان كيىكباي،

ە ۇ ۋ ستۋدەنتى