قازاقتان شىققان عالىم ايەلدەر تۋرالى نە بىلەمىز؟
استانا. KAZINFORM - جىل سايىن 12-ساۋىردە ەلىمىز عىلىم كۇنىن اتاپ ءوتتى. ايتا كەتۋ كەرەك، عىلىمعا ۇلەس قوسقان جانە ءالى دە عىلىم جولىندا تىنباي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن نازىك جاندى ايەلدەر از ەمەس. بۇگىندە، ءبىزدىڭ اڭگىمەمىز قازاقتان شىققان تۇڭعىش عالىم ايەلدەر تۋرالى بولماق.
قازاقستاندا 22456 عالىم بولسا، ونىڭ 9691 ى ايەلدەر قاۋىمى. بۇل - ۇلكەن جەتىستىك. تاريحىمىزعا زەر سالار بولساق، قانشاما عالىم ايەل-انالار ەل تاريحىنا، ۇلت مۇددەسىنە قىزمەت ەتكەنىن اڭعارۋعا بولادى.
قازاقتىڭ تۇڭعىش ايەل دارىگەرى - اققاعاز دوسجانوۆا. ول 1893 -جىلى تورعاي وبلىسى اقتوبە ۋەزى ءبورتى بولىسىندا تۋعان. ا. دوسجانوۆا وقۋىن بىتىرگەن سوڭ مەديتسينا ماماندىعى بويىنشا گينەكولوگيا جانە پەدياتريا سالاسىندا قىزمەت ەتكەن. مەديتسينا تاقىرىبىنداعى ەڭبەكتەرىنەن تىس، «ايەل تەڭدىگى»، «اباي»، «جاس ازامات» اتتى الەۋمەتتىك، جالپىۇلتتىق تاقىرىپتاردا ماقالالار جاريالايدى. وسى ماقالالارىنان ونىڭ ساياسي ۇستانىمىن، ۇلتشىل باعىتىن، ادامي تۇلعاسىن تانۋعا بولادى.
سونىمەن قاتار حالقىمىزدان شىققان تۇڭعىش گەولوگ ايەل- عالىم - پاتشايىم تاجىبايەۆا. پ. تاجىبايەۆانىڭ گەولوگيا عىلىمىنىڭ ىشىندەگى ىرگەلى سالا ليتولوگيانىڭ نەگىزىن قالاعان قازاق قىزى. ول 1920 -جىلى قازىرگى تولە بي اۋدانىنىڭ قاراقيا ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن. تاجىبايەۆا بەلگىلى عالىم، اكادەميك قانىش ساتبايەۆپەن بىرگە قازاقستاننىڭ پايدالى قازبالارىن، جەر قويناۋىنداعى بايلىقتارىن ەل يگىلىگىنە جاراتۋ جولىندا ەڭبەكتەنەدى. «قاراعىم، اۋىر ماماندىقتى قالاعان ەكەنسىڭ، جەر قازۋ، تاس جيناۋ تەزەك تەرۋدەن اۋىر» دەگەن ۇستازى قانىش ساتبايەۆتىڭ ءسوزى ونى قايمىقتىرا الماسا كەرەك. قيىندىقتان قاشپايتىنىن جۇمىس بارىسىندا كورسەتە بىلەدى.
نايليا بازانوۆا - قازاقستاندىق فيزيولوگ، بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، قازاقستان مەن ورتالىق ازياداعى تۇڭعىش ايەل اكادەميك. نايليا ورازعۇل قىزى اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىنىڭ فيزيولوگياسىنىڭ باستاۋىندا تۇردى. بۇل سول كەزدەگى قازاقستان ءۇشىن بيولوگيا عىلىمىنىڭ جاڭا سالاسى بولاتىن. ونىڭ ەڭبەكتەرى عىلىمعا جانۋارلار قۇرىلىمىنىڭ كوپتەگەن ەرەكشەلىكتەرىن اشتى. عىلىممەن شەكتەلىپ قالماي، نايليا قوعامدىق جۇمىستارمەن دە اينالىستى. ول قازاق بەيبىتشىلىك كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.
جوعارىدا ايتىلعان تۇلعالاردىڭ ءىزباسارى رەتىندە كۇنسۇلۋ دالتون قىزىن اتاپ وتپەسكە بولماس. ك. دالتون قىزى Covid-19 قارسى وتاندىق QazVac ۆاكسيناسىن جاساپ شىعارىپ، وتاندىق مەديتسيناعا قوماقتى ۇلەس قوسقان عالىم. سونىمەن قاتار كۇنسۇلۋ زاكاريا الەمنىڭ ۇزدىك عالىمدارى قاتارىنا ەنىپ، قازاقستان عىلىمىنىڭ سالماعىن ارتتىرا ءتۇستى. كۇنسۇلۋ دالتون قىزى زاكاريا 2023 -جىلدىڭ 12 ساۋىرىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ وكىمىمەن قر پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا تاعايىندالعان ەدى.
ايتا كەتەيىك، 2015 -جىلدان بەرى 11-اقپان عىلىمداعى ايەلدەر مەن قىزداردىڭ حالىقارالىق كۇنى رەتىندە اتاپ وتىلەدى. بۇل مەرەكە ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىمەن بەكىتىلگەن.
