قازاقستاندا ساياسي قۋدالاۋ بەلگىلەرى جوق - قاسىم-جومارت توقايەۆ

قازاقستان زاڭناماسىندا ازاماتتاردى ساياسي كوزقاراسى ءۇشىن قۋدالاۋعا نەگىز بولاتىن بىردە-ءبىر زاڭ جوق. بۇل تۋرالى  سۇحباتىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى Kazinform.

конституция
فوتو: Kazinform

«ساياسي قۋدالاۋ بار دەپ ايتۋ ءۇشىن سەنزۋرا، ارناۋلى زاڭدار مەن جازالاۋشى ورگاندار بولۋى كەرەك. قازىرگى قازاقستاندا مۇنىڭ ەشقايسىسى جوق. ءبىزدىڭ زاڭنامامىزدا ازاماتتاردى ساياسي كوزقاراسى ءۇشىن قۋدالاۋعا نەگىز بولاتىن بىردە-ءبىر جارلىق، بىردە-ءبىر زاڭ، بىردە-ءبىر نورماتيۆتىك قۇجات جوق. كەرىسىنشە، رەفورمالاردىڭ ناتيجەسىندە ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسى نىعايا ءتۇستى. زاڭدارعا قازىلاردىڭ تاۋەلسىزدىگىن كۇشەيتەتىن تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. القا بيلەردىڭ قاراۋىنا جاتاتىن ىستەردىڭ اياسى كەڭەيدى. ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ينستيتۋتى تولىق جۇمىس ىستەپ تۇر. وعان كونستيتۋتسيالىق مارتەبە بەرىلدى. مەن بىلتىر جەلتوقسان ايىندا ادام قۇقىقتارىنا قاتىستى ەكىنشى جارلىققا قول قويدىم. مۇنىڭ ءبارى وسى سالادا دايەكتى ءارى تۇبەگەيلى وزگەرىس جاسالىپ جاتقانىن كورسەتەدى»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتىنىڭ ءبىرى - زاڭنىڭ مۇلتىكسىز ورىندالۋىن، ءتارتىپتىڭ قاتاڭ ساقتالۋىن تولىق قامتاماسىز ەتۋ. سوندىقتان زاڭ بۇزعان كەز كەلگەن ادام جاۋاپقا تارتىلادى. ال زاڭ مەن ءتارتىپتى ساقتاۋ ماسەلەسىنە ازاماتتاردىڭ يدەولوگيالىق ۇستانىمى مەن ساياسي كوزقاراسىنىڭ ەش قاتىسى جوق.

«زاڭ بارىنە ورتاق. كەيبىرەۋلەر پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ ەسكەرتۋىنە قاراماستان، ادام ءتۇسىنىپ بولمايتىن كەسىرلىك كورسەتىپ، زاڭ بۇزادى. ونداي ادامدار ءوزىن زاڭنان جوعارى قويىپ، «اتىڭ شىقپاسا، جەر ورتە» دەگەن ۇستانىممەن ەلگە تانىمال بولعىسى كەلەتىن سياقتى. كوپتەگەن تاۋەلسىز بۇقارالىق اقپارات قۇرالى جۇمىس ىستەپ تۇرعان، ساياسي سەنزۋرا اتىمەن جوق ەلدە ساياسي قۋدالاۋ بار دەۋ قانشالىقتى ورىندى؟ ول از دەسەڭىز، جاڭا زاڭ قابىلدانىپ، بەيبىت جينالىس وتكىزۋ ءۇشىن رۇقسات الۋدىڭ ورنىنا حابارلاۋ ءتارتىبى ەنگىزىلگەن سوڭ، قازاقستانداعى بەيبىت جيىنداردىڭ سانى ەسەلەپ ارتتى. مەن تۇيتكىلدەردىڭ ءتۇيىنىن ايقاي-شۋمەن الاڭدا ەمەس، ديالوگ ءۇشىن ارنايى قۇرىلعان ورىنداردا، ەڭ الدىمەن، پارلامەنتتە وركەنيەتتى جولمەن، ساليقالى تۇردە تارقاتۋ كەرەك دەپ ۇنەمى ايتامىن. ءقازىر پارلامەنتتە ءتۇرلى كوزقاراستاعى قوعام وكىلدەرىنىڭ مۇددەسىن بىلدىرەتىن سان الۋان ساياسي كۇشتەر بار. پارلامەنتتىك وپپوزيتسيا ينستيتۋتى زاڭ جۇزىندە بەكىتىلدى»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

بۇل تۇرعىدا پرەزيدەنت سوڭعى سايلاۋدا ماجىلىسكە التى پارتيا وتكەنىني ەسكەم سالدى. ونىڭ ۇشەۋى العاش رەت دەپۋتاتتىق مانداتقا يە بولدى.

«ءتىپتى قازىر پارلامەنتتە وتىرعان پارتيانىڭ ءبىرى - اۋەل باستان وپپوزيتسيالىق ۇستانىمداعى ۇيىم. كوپتەگەن شەتەلدىك ساراپشىلار مەن ارىپتەستەر، سونىڭ ىشىندە باتىس ەلدەرىنىڭ ماماندارى، قازاقستانداعى دەموكراتيالىق رەفورمالاردىڭ وزىق ۇلگىدە ەكەنىن ايتىپ، وعان قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىر. شىنىمەن دە، ءبىز گەوساياسي توڭىرەگىمىزدە اۋقىمدى دەموكراتيالىق وزگەرىس جاساپ، ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ىسىندە زور تابىسقا جەتكەن بىردەن- ءبىر ەلمىز»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

اۆتور

رۋسلان عابباسوۆ

سوڭعى جاڭالىقتار