قازاقستاندا ءبىر جىلدا الەۋمەتتىك سالادا نە وزگەردى

قاسىم-جومارت توقايەۆ ق ر پرەزيدەنتىنىڭ «ادىلەتتى قازاقستان: ءبارىمىز جانە ءارقايسىمىز ءۇشىن. قازىر جانە ءاردايىم» سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ۇسىنعانىنا ءبىر جىل ءوتتى.

وندا مەملەكەت باسشىسى جاڭا تاريحي كەزەڭدەگى رەسپۋبليكانىڭ نەگىزگى دامۋ باعىتتارىن بەلگىلەپ بەردى. اتاپ ايتقاندا، قۇجاتتا ەكونوميكا، الەۋمەتتىك سالا جانە وڭىرلىك ساياساتتاعى تۇبەگەيلى وزگەرىستەر جونىندەگى جوسپارلار ايقىندالعان. ق ر ۇكىمەتىندە پرەزيدەنتتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا الەۋمەتتىك سالادا قانداي ناقتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلگەنى جايلى ايتىپ بەردى، دەپ حابارلايدى Kazinform.

جاقىندا عانا مەملەكەت باسشىسى «ۇلتتىق قور - بالالارعا» جوباسىن 2024-جىلعى 1- قاڭتاردان باستاپ ىسكە قوسۋ ءۇشىن زاڭنامالىق تۇزەتۋلەرگە قول قويدى. ونىڭ اياسىندا ۇلتتىق قوردىڭ ينۆەستيتسيالىق تابىسىنىڭ %50 ى 18 جاسقا دەيىنگىبارلىق بالا اراسىندا بولىنەتىن بولادى. بالا قاراجاتتى كامەلەت جاسىنا تولعاننان كەيىن ءبىلىم الۋعا نەمەسە باسپانا ساتىپ الۋعا پايدالانا الادى.

2023-جىلعى 1- قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى 60 مىڭ تەڭگەدەن 70 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوبەيدى. وسىنىڭ ارقاسىندا ءارتۇرلى مەنشىك نىساندارىنداعى كاسىپورىنداردا بارلىق سالا بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن شامامەن 1,8 ميلليون جالدامالى قىزمەتكەردىڭ تابىسى ءوستى.

بالا كۇتىمى بويىنشا مەملەكەتتىك جاردەماقى مەن الەۋمەتتىك تولەم تولەۋ مەرزىمى 1 جىلدان 1,5 جىلعا دەيىن ۇزارتىلدى. بيىلعى 1- قاراشاداعى جاعداي بويىنشا شامامەن 632 مىڭ اتا-انا 258 ميلليارد تەڭگەدەن استام سوماعا تولەم الدى.

بۇرىن تاۋار تۇرىندە بەرىلگەن اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك (ا ا ك) الۋشىلار قاتارىنان 1 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى بالالارعا ارنالعان كەپىلدەندىرىلگەن الەۋمەتتىك پاكەت مونەتيزاتسيالاندى. بيىلعى 1- قاراشاداعى جاعداي بويىنشا6 ميلليارد تەڭگەگە 182 مىڭ بالاعا قوسىمشا تولەم تاعايىندالدى.

ءتۇرلى ينستانتسيالارعا جۇگىنبەي-اق، پرواكتيۆتى فورماتتا مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋدى قاراستىراتىن وتباسىنىڭ سيفرلىق كارتاسى (و ت س ك) ەنگىزىلدى. الەۋەتتى قىزمەت الۋشىعا 1414 ءبىرىڭعاي بايلانىس ورتالىعىنان SMS حابارلاما جىبەرىلەدى. حابارلاما العان ازامات وعان كەلىسەمىن دەپ جاۋاپ بەرۋى قاجەت. ءوتىنىشتى تولتىرۋ جانە جاردەماقىلاردى نەمەسە تولەمدەردى تاعايىنداۋ اۆتوماتتى تۇردەجۇزەگە اسىرىلادى، وسىدان كەيىن قاراجات قىزمەت الۋشىنىڭ بانك شوتىنا اۋدارىلادى. سيفرلىق كارتا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قولدانىستاعى بارلىق اقپاراتتىق جۇيەسىندەگى دەرەكتەر نەگىزىندە قالىپتاسادى. بۇگىنگى تاڭدا وندا 6 ميلليوننان استام وتباسى تۋرالى مالىمەت جيناقتالعان.

وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسى ەشقانداي ءوتىنىش جازباي-اق جاردەماقىلار مەن الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ 10 ءتۇرىن راسىمدەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى:

ەڭبەككە قابىلەتتىگىنەن ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەم؛

جۇمىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەم؛

اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەمدەر نەمەسە جاردەماقى؛

مۇگەدەكتىگى بار بالا تاربيەلەپ وتىرعان اتا-اناعا (قامقورشىعا) جاردەماقى؛

مۇگەدەكتىگى بويىنشا جاردەماقى؛

كوپ بالالى وتباسىلارعا بەرىلەتىن جاردەماقى؛

«التىن القا» جانە «كۇمىس القامەن» ماراپاتتالعان كوپ بالالى انالارعا جاردەماقى؛

اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك؛

جەرلەۋگە بەرىلەتىن ءبىر رەتتىك تولەم.

و ت س ك ارقىلى زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋ، «قانداس» مارتەبەسى تاعايىندالعانى/ۇزارتىلعانى، مەرزىمىنىڭ اياقتالۋى جانە جۇمىسسىز تۇلعالاردى جۇمىسپەن قامتۋ شارالارى تۋرالى اۆتوماتتى حابارلامالار جاسالادى.

2029-جىلعا دەيىن 3,3 ميلليوننان استام ازاماتتى جۇمىسپەن قامتۋ مىندەتىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 450 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋ، ونىڭ ىشىندە جاستارعا ارنالعان 200 مىڭ جۇمىس ورنىمەن (%44) قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇيەلى شارالار قابىلدانىپ جاتىر. جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ۇلتتىق جوبالار، كاسىپكەرلىك باستامالاردى ىنتالاندىرۋ، مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديالاناتىن جۇمىس ورىندارى جانە ت. ب. ارقىلى جۇزەگە اسىرىلۋدا.

اكىمدىكتەردە وڭىرلىك جۇمىسپەن قامتۋ كارتالارى بەكىتىلدى، وعان سايكەس 911 مىڭ ادامدى جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانعان. جىل باسىنان بەرى 847 مىڭنان استام ادام جۇمىسپەن قامتىلدى، ونىڭ 420 مىڭنان استامى - جاستار.

ۋاقىتشا جۇمىسسىز قالعان ازاماتتاردى قولداۋ جۇيەسى، ونىڭ ىشىندە جۇمىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا تولەنەتىن الەۋمەتتىك تولەمدەر كولەمىن كىرىستىڭ %45 ىنا دەيىن ۇلعايتۋ ارقىلى كۇشەيتىلدى. 1- قاراشاداعى جاعداي بويىنشا 37,8 ميلليارد تەڭگە سوماسىندا 172,3 مىڭ ادام الدى.

ەڭبەك زاڭناماسىن ليبەريزاتسيالاۋ جانە جۇمىسقا الۋدىڭ جاڭا فورمالارىن (قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ، يكەمدى جۇمىس كەستەسى، جارتى كۇندىك جۇمىس كۇنى) دامىتۋ ماقساتىندا بيىلعى 1- شىلدەدەن باستاپ ءتيىستى تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. وسىلايشا، رەسمي تۇردە كەلەسى رەجيمدەر پايدا بولدى: بىرلەسكەن جۇمىسقا ورنالاسۋ، يكەمدى جۇمىس كەستەسى، تاراپتاردىڭ كەلىسىمى بويىنشا 4 كۇندىك جۇمىس اپتاسى (5 كۇندىك نەمەسە 6 كۇندىك جۇمىس اپتاسىنا كەزەكتەستىرۋ قۇقىعىمەن) جانە پلاتفورمالىق جۇمىس.

حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعىنان ءالجۋاز توپتارى قاتارىنداعى، ونىڭ ىشىندە مۇگەدەكتىگى بار كاسىپكەرلەرگە 9 مىڭنان استام گرانت (400 ا ە ك- كە دەيىن) بەرىلدى. گرانت الۋ ءۇشىن business.enbek.kz پورتالى ارقىلى «باستاۋ بيزنەس» كاسىپكەرلىك نەگىزدەرىن وقۋى قاجەت.

I توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار ادامدارعا كۇتىم جاسايتىن وتباسى مۇشەلەرىنە جەكە كومەكشى رەتىندە ەڭبەك اقىسىن تولەۋ جانە جۇمىس ۋاقىتىن ەڭبەك وتىلىنە قوسىپ تىركەۋ مۇمكىندىگى ەنگىزىلدى.

ق ر ازاماتتارىنىڭ مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ىشكى ەڭبەك نارىعىن قورعاۋ شارالارىن كۇشەيتۋ شەڭبەرىندە 2023-جىلى شەتەلدىك جۇمىس كۇشىن تارتۋ كۆوتاسىوتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا %21,5 عا قىسقارتىلدى.

جەتىم بالالارعا ارنالعان 36 ۇيىم بالالاردى قولداۋ ورتالىقتارىنا ترانسفورماتسيالاندى.

بالالاردى زورلىق-زومبىلىقتان قورعاۋ، ءسۋيتسيدتىڭ الدىن الۋ جانە ولاردىڭ قۇقىقتارىمەن سالاماتتىعىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى 2023-2025-جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپار قابىلداندى.

بۇعان قوسا ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنداعى پسيحولوگيالىق قىزمەت جۇمىسىنىڭ جاڭا قاعيداتتارى بەكىتىلدى. بۇل شارالار ءتيىستى مامانداردىڭ تيىمدىلىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.

اقمولا، قوستاناي، اقتوبە، پاۆلودار، قاراعاندى، باتىس قازاقستان وبلىستارىندا، سونداي-اق استانا مەن الماتى قالالارىندا پسيحولوگيالىق قولداۋ ورتالىقتارى قۇرىلدى. بۇدان بولەك، پەداگوگ-پسيحولوگ قىزمەتى سيفرلاندىرىلدى - بۇل ولارعا كونسۋلتاتسيالىق كومەككە مۇقتاج بالالارمەن ارنايى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەردى.

ق ر مەملەكەتتىك جاستار ساياساتىنىڭ 2023-2029-جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى قابىلداندى، ول جاستاردى ءارتۇرلى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىمەن قامتۋدى كەڭەيتۋ، جاستار كاسىپكەرلىگىن ىنتالاندىرۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە ت. ب. كوزدەيدى.

بيىلعى 1- ناۋرىزدان باستاپ جاس كاسىپكەرلەرگە «اگرارلىق نەسيە كورپوراتسياسى» ا ق ارقىلى جىلدىق %2,5 بەن شاعىن نەسيە بەرۋ كوزدەلگەن. 7,4 مىڭ ءوتىنىم قابىلداندى، 24,1 ميلليارد تەڭگە سوماسىنا 5,3 مىڭنان استام شاعىن نەسيە ماقۇلداندى.