قازاقستان جول اپاتى بويىنشا ورتالىق ازيادا كوشباسشى ەكەنى راس پا؟

جەلتوقساننىڭ اياعىندا سەناتور بيبىگۇل جەكسەنباي جول اپاتى باستى ماسەلە ەكەنىن ايتىپ، جىل سايىن ەكى مىڭعا جۋىق ادامنىڭ قازا بولاتىنىن مالىمدەدى.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، 2023-جىلى قاڭتار-قازان ايىندا 11 مىڭنان اسا جول-كولىك وقيعاسى تىركەلىپ، ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا ەڭ جوعارعى كورسەتكىشكە جەتكەن. وسى جانە وزگە دە دەرەكتەردى Factcheck.kz تەكسەرىپ كوردى.

«ەلىمىزدە جىل سايىن جول اپاتىنان ەكى مىڭعا جۋىق قازاقستاندىق اجال قۇشىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە كەيىنگى بەس جىلدا 1,1 مىڭنان اسا جاس ءوسپىرىم قازا بولعان»، - دەدى سەنات دەپۋتاتى بيبىگۇل جەكسەنباي.

Qamqor.gov.kz مالىمەتىنە ساي، 2015-2023-جىلدار ارالىعىندا جول اپاتىنان ەڭ كەمى 2 مىڭ ادام قازا بولعان، ونىڭ ىشىندە كەيىنگى بەس جىلدا 1074 كامەلەتكە تولماعان جاس ءوسپىرىم قايتىس بولدى.

«2023-جىلدىڭ 10 ايىندا 11618 جول-كولىك وقيعاسى تىركەلگەن. بۇل - ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا ەڭ جوعارعى كورسەتكىش»، - دەدى سەنات دەپۋتاتى بيبىگۇل جەكسەنباي.

Qamqor.gov.kz دەرەگىنە ساي، 2023-جىلدىڭ 10 ايىندا راسىمەن دە 11618 جول اپاتى تىركەلگەن. اپات سالدارىنان 14456 ادام جاراقات السا، 1942 ادام قازا تاپقان.

نەگە بۇل تەحنيكالىق قاتە؟ ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا كوبىندە دەرەك ءالى جاڭارماعان. مىسالى قىرعىزستاندا ستاتيستيكا توقسان سايىن جاڭارادى (3 ايدا ءبىر رەت)، ەڭ كەيىنگى دەرەك بويىنشا العاشقى 9 ايدا 4880 جول اپاتى تىركەلىپ، 489 ادام قازا بولعان. وزبەكستاندا 7 ايدا 4772 جول اپاتى (1115 ادام قازا تاپتى) تىركەلسە، تاجىكستاندا 6 ايدا 492 جول-كولىك وقيعاسى (193 ءى قازا بولعان) تىركەلگەن. ال تۇركىمەنستانداعى جول اپاتى تۋرالى مۇلدە دەرەك جوق. ازاتتىق راديوسىنىڭ حابارلاۋىنشا، تۇركىمەنستان ءى ءى م جانە ونداعى ۆەدومستۆالار ەلدەگى جول اپاتى تۋرالى جۇرتشىلىققا ەسەپ بەرمەيدى، ال ستاتيستيكا سايتىندا دەرەكتەر جاريالانبايدى.

«جول اپاتىنا قاتىستى تاعى ءبىر فاكتور، ءبىزدىڭ جان باسىنا شاققانداعى جول-كولىك وقيعالارىنىڭ سانى الەم بويىنشا ورتاشا بولىپ وتىر»، - دەدى سەنات دەپۋتاتى بيبىگۇل جەكسەنباي.

دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ اقپاراتىنا ساي، راسىمەن دە قازاقستان جول-كولىك وقيعالارىنىڭ سانى ءارى ءولىم-ءجىتىم بويىنشا ورتاشا دەڭگەيدى. دەگەنمەن دۇنيەجۇزىلىك بانك قانداي دا ءبىر رەيتيڭ جاساۋمەن اينالىسپايدى، ءبىز بۇرىن دا بۇل تۋرالى جازدىق. ال د د س ۇ- نىڭ دەرەگى بويىنشا، جىل سايىن الەمدە1,19 ميلليونعا جۋىق ادام قازا تابادى، 20-50 ميلليون ادام جاراقات سالدارىنان مۇگەدەكتىككە شالدىعادى.

«مامانداردىڭ ەسەبىنە قاراعاندا كەز- كەلگەن ەلدە كەپتەلىستەن زارداپ شەگەتىن - كولىك جۇرگىزۋشىلەرى. ولار جىلىنا جول كەپتەلىستەرىنە 360 ساعات نەمەسە 45 جۇمىس كۇنگە دەيىن قۇرتادى ەكەن»، - دەدى سەنات دەپۋتاتى بيبىگۇل جەكسەنباي.

INRIX- ءتىڭ 2022-جىلعى ەسەبى بويىنشا، لوندون قالاسى كولىك جۇرگىزۋشىلەرى جىلىنا 156 ساعات كەپتەلىستە تۇرادى. ال Tomtom-نىڭ ەڭ كەيىنگى دەرەگىنە ساي، ءدال سول لوندون قالاسى العاشقى ورىندا، ولار جىلىنا 148 ساعات كەپتەلىستە تۇرادى. دەگەنمەن بۇل ەكى زەرتتەۋدە دە قازاقستاننىڭ قالالارى جوق. دەپۋتات بيبىگۇل جەكسەنباي «360 ساعات نەمەسە 45 كۇن» دەگەن دەرەكتى قايدان العانى بەلگىسىز، ونىڭ ۇستىنە ناقتىتىلىق جوق. سونداي-اق الەمنىڭ ءار قالاسىندا كەپتەلىس ۋاقىتى ءارتۇرلى ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون.

بۇعان دەيىن دە ءبىز «قازاقستاندىقتار جولدا 34 مينۋتىن وتكىزەدى» دەگەن ماتەريالدى تەكسەردىك. اقپارات دەرەگىنىڭ كۇماندى ەكەنىن ايتىپ، Numbeo رەسۋرسىنىنىڭ اركىمگە قولجەتىمدى بولا بەرەتىنىن ءارى مەتودولوگياسىنداعى قاتەلىكتەردى جازعان ەدىك.

«قازاقستاندىق اۆتوكولىكتەردىڭ 82,1 پايىزى بەنزينمەن جۇرەدى»، - دەدى سەنات دەپۋتاتى بيبىگۇل جەكسەنباي.

ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ اقپاراتىنا ساي، ەڭ كەيىنگى دەرەك (2023، 1- قاراشا) بويىنشا قازاقستاندا 5216101 اۆتوكولىك تىركەلگەن، ونىڭ 4284835 ءى نەمەسە 82,15 پايىزى بەنزينمەن جۇرەدى.