قازاق ۇلىعان ءيتتى نەگە جاقتىرمايدى جانە ءيت ۇلىسا نە ىستەۋ كەرەك؟
بالا كەزىڭىزدە «ءيت ۇلىسا، جامان ىرىم» دەگەن تىركەستى ەستىگەن بولارسىز. ءبىراق كوپشىلىك وعان نەلىكتەن جاعىمسىز كوزقاراستىڭ قالىپتاسقانىن بىلمەيدى.
ەتنوگراف بولات بوپاي ۇلى حالقىمىز ۇلىعان ءيتتى نەگە جاقتىرمايتىنىن جانە ءيت ۇلىسا نە ىستەۋگە بولاتىنىن ايتىپ بەردى.
نەگىزىنەن جۇرت ءيتتىڭ ۇلۋىنىڭ بىرنەشە سەبەبىن بولەدى. ماسەلەن، اشتىق، توڭۋ، اۋىرۋ، جالعىزدىق، ءتىپتى جىن-شايتاندى كورگەندە دە ۇليدى دەگەن سەنىم بار ەكەن.
بۇل سەنىمگە ساحابا ءجابير يبن ابديللادان (ر. ا. ) جەتكەن ءبىر حاديستە ارداقتى پايعامبارىمىز (س. ا. ۋ. ) بىلاي دەگەن: «ەگەر، تۇندە ءيتتىڭ ۇرگەنىن جانە ەسەكتىڭ اقىرعانىن ەستيتىن بولساڭدار، اللادان پانا تىلەڭدەر («ءاعۋزۋ ءبيللاھي ميناش شايتانير راجيم» دەپ ايتىڭدار). شىنىندا ولار سەندەر كورمەيتىن نارسەنى كورەدى» دەلىنگەنى نەگىز.
قازاق ۇلىعان ءيتتى نەگە جامان كورەدى؟
ەتنوگرافتىڭ ايتۋىنشا، قازاق ۇلىعان ءيت يەسىنە ءولىم تىلەپ جاتىر دەپ، ونى جامان كورىپ، سەنگەن كورىنەدى.
«ءيتتىڭ ۇلۋىنىڭ ەكى ءتۇرى بار. ءبىرىنشىسى، كوككە قاراپ ۇليدى. وندا ول يەسىنە باقىپ تىلەپ جاتىر دەپ ىرىمداپ، ءيتتىڭ يتاياعىنا اس قۇيىپ بەرەدى. ەكىنشىسى، باسىن جەرگە سالبىراتىپ ۇليدى. قازاق ونى جامان ىرىمعا بالاعان. ءيت يەسىنە ءولىم تىلەپ جاتىر دەپ، ونى ولتىرگەن»، - دەيدى بولات بوپاي ۇلى.
ءيت ۇلىسا نە ىستەۋ كەرەك؟
ەگەر ۇيدەگى ءيتىڭىز ۇلىپ باستاسا، ەڭ الدىمەن ونىڭ سەبەبىن انىقتاپ العان ءجون. جوعارى دا ايتقانىمىزداي ءيت اۋىرىپ نەمەسە باسقا دا سەبەپكە بايلانىستى ۇلۋى مۇمكىن. مىسالى، ءيت اۋىرعاننان ۇلىپ جۇرسە، ونىڭ تابەتى تومەندەپ، تەك قانا ۇلىپ جاتا بەرەدى. سونىمەن قاتار، جانۋار ۇزاق ۋاقىت بويى بايلاۋلى نە قاماۋدا تۇرىپ، جالعىزدىق سەزىنسە، ۇليدى.
بولات بوپاي ۇلى ماسەلەنى شەشۋدىڭ باسقا جولىن ءبولىستى.
«ءيتتى جات ەلگە بەرۋ كەرەك»، - دەيدى ول.
