قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن شي جينپيڭ ب ا ق وكىلدەرى ءۇشىن بريفينگ وتكىزدى
استانا. KAZINFORM - ەكىجاقتى كەلىسسوزدەردەن كەيىن قازاقستان پرەزيدەنتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى ءۇشىن بىرلەسكەن مالىمدەمە جاسادى.
مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ شاقىرۋىن قابىل الىپ، قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەنى ءۇشىن شي جينپيڭگە شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
- وسى ساپارىڭىز - قازاق-قىتاي جىلناماسىنداعى ايتۋلى ءارى تاريحي وقيعا. وعان قوسا بۇل - ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە دەگەن ءسىزدىڭ نيەتىڭىزدىڭ ايقىن كورىنىسى دەپ بىلەمىن. مەن بۇل يگى ۇمتىلىستى تولىقتاي قولدايمىن. قىتاي - ءبىز ءۇشىن تاتۋ كورشى، دوستاس جانە ماڭگىلىك جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەس مەملەكەت. بۇل ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزگە ورتاق قۇندىلىقتار مەن ورتاق ۇستانىم دەپ ايتقىم كەلەدى. ونىڭ تاريحي تامىرى تەرەڭدە جاتقانى ءسوزسىز، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەكى ەل اراسىنداعى تىعىز ساۋدا جانە گۋمانيتارلىق بايلانىستاردىڭ دامۋ تاريحىنا توقتالىپ، ونىڭ كەلەشەگى جارقىن بولارىنا سەنىم ءبىلدىردى.
- حالىقتارىمىز ۇلى جىبەك جولى باستاۋ الىپ، تورتكۇل دۇنيەگە تارالعان كيەلى جولدا ىنتىماعى مەن بىرلىگىن جاراستىرعان. تاريح قويناۋىنا ۇڭىلەتىن بولساق، قىتاي ەلى قازاق حالقىنا ەشقاشان جاماندىق جاساعان جوق، ەشقانداي توسقاۋىلدار قۇرعان ەمەس. جاردەم عانا بەرگەن. ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز ءاردايىم ءوزارا تىعىز بايلانىستا جانە شىنايى دوستىق قارىم-قاتىناستا بولدى. بۇگىن دە سولاي جانە سولاي بولىپ قالا بەرمەك. مەن بۇعان كامىل سەنەمىن، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ق ح ر توراعاسىمەن بىرگە مەملەكەتتەر اراسىنداعى سان قىرلى ىنتىماقتاستىقتى بەكەمدەي بەرەتىنىنە نازار اۋدارىپ، بۇگىنگى كەلىسسوز ناتيجەلەرى سونىڭ ايقىن دالەلى ەكەنىن ايتتى.
- قازاقستان مەن قىتايدىڭ مىزعىماس ساياسي قاتىناستارى ءوزارا سەنىم مەن قولداۋ رۋحىندا دامىپ كەلە جاتىر. ەكى ەل اراسىندا شەشىمىن تاپپاعان ەشقانداي تۇيتكىل جوق. سوندىقتان كۇش بىرىكتىرە وتىرىپ، ساۋدا-ەكونوميكالىق، عىلىمي-تەحنيكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق ارىپتەستىكتى جانداندىرۋعا نيەتتىمىز. ءبىز ءتوراعا شي جينپيڭ ەكەۋمىز جاڭا عانا بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قول قويدىق. قۇجاتتا ەكى ەل قاتىناستارىنىڭ جەتىستىكتەرى جانە الداعى جوسپارلارى كەڭىنەن قامتىلعان. قىتاي - قازاقستاننىڭ باستى ساۋدا سەرىكتەسى. بىلتىر ەلدەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا كولەمى 41 ميلليارد دوللار بولدى. الداعى ۋاقىتتا تاۋار اينالىمىن ەسەلەي تۇسەمىز. بۇعان الەۋەتىمىز جەتكىلىكتى. قىتاي - ءبىزدىڭ نەگىزگى شەتەلدىك ينۆەستورىمىزدىڭ ءبىرى. سوڭعى 15 جىلدا بۇل ەلدەن قازاقستانعا 25 ميلليارد دوللارعا جۋىق ينۆەستيتسيا تارتىلدى، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى بىلتىر قازاقستان ەكونوميكاسىنا قۇيىلعان قىتاي ينۆەستيتسياسىنىڭ كولەمى 16 پايىزعا ءوسىپ، 1,8 ميلليارد دوللارعا جەتكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل كورسەتكىشتى ۇلعايتۋعا ەكى تاراپ تا مۇددەلى.
- بۇگىندە قۇنى 14,5 ميلليارد دوللار بولاتىن 45 جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. جالپى قىتاي كاپيتالىنىڭ ۇلەسى بار كاسىپورىندار سانى 4700 دەن اسادى. ءبىز ءوزارا ءتيىمدى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى ودان ءارى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ وتتىك. ناقتىراق ايتقاندا، ەنەرگەتيكا، ينفراقۇرىلىم، اۋىل شارۋاشىلىعى، ءوندىرىس، قارجى، كولىك، اەروعارىش ونەركاسىبى جانە IT سالالارىنا توقتالدىق. قازاقستان ءوز نارىعىنا كىرۋگە نيەتتى قىتاي كومپانيالارى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋعا دايىن، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ قولعا الىنعان اۋقىمدى ەنەرگەتيكالىق جوبالاردى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ قاجەت دەپ سانايدى.
- قازىر قازاقستاندا مۇناي-حيميا زاۋىتتارى سالىنىپ جاتىر. شىمكەنتتەگى مۇناي وندەۋ زاۋىتىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. «قازاقستان - قىتاي» مۇناي قۇبىرىنىڭ وتكىزۋ مۇمكىندىگىن ۇلعايتۋ شارالارى قولعا الىندى. كوپ ۇزاماي بۇل جوبالار ەكونوميكامىزعا ۇلەس قوسا باستايدى. ساپار اياسىندا قازاق-قىتاي ىسكەرلىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى. وندا ءبىرقاتار ينۆەستيتسيالىق كەلىسىمدەرگە قول قويدىق، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ق ح ر توراعاسىمەن كولىك-لوگيستيكا سالاسىنداعى ىقپالداستىقتى جانداندىرۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋدارعانىن ايتتى. بۇدان بولەك، شي جينپيڭنىڭ استانادا جاريالاعان جاھاندىق «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى جانە ترانسكاسپييحالىقارالىق كولىك باعدارى اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى تالقىلانعانىن جەتكىزدى.
- بىلتىر تەمىرجول ارقىلى تاسىمالداناتىن جۇك كولەمى 22 پايىزعا ارتىپ، 28 ميلليون تونناعا جەتتى. بۇل - رەكوردتىق كورسەتكىش. ليانيۋنگان، «قورعاس - شىعىس قاقپاسى» جانە شيان قالاسىنداعى قۇرعاق پورتتاردا جۇزەگە اسىرىلعان بىرلەسكەن جوبالاردىڭ ناتيجەسىندە كولىك- لوگيستيكالىق الەۋەتىمىز ەداۋىر ارتتى. قازىرگى تاڭدا «اياگوز - باقتى» ءۇشىنشى ترانسشەكارالىق تەمىر جول قۇرىلىسى بەلسەندى ءجۇرىپ جاتىر. بۇگىن ءبىز ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعدارى ارقىلى جۇك تاسىمالىن ىسكە قوسۋ شاراسىنا بەينەبايلانىس رەجيمىندە قاتىستىق. بۇل باعدار ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى كولىك-لوگيستيكا قاتىناستارىن دامىتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەدى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
