قاجىمۇقاننىڭ قانجارى تابىلدى
قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ قانجارى تابىلدى. قارۋ 100 جىلدان بەرى جەكە ادامداردىڭ قولىندا جۇرگەن. تاريحي جادىگەر بۇگىن ۇلتتىق مۋزەي قورىنا تابىستالدى.
بۇل - ارابتىڭ جامبيا دەپ اتالاتىن قارۋى. قانجار داڭقتى بالۋان قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنا تيەسىلى كورىنەدى. وعان بۇل قارۋدى زامانىندا ستامبۋل قالاسىنىڭ اكىمى شاعىر پاشا سىيعا تارتقان ەكەن.
قازاق بالۋانى قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ قانجارى ەلگە ورالدى. نازار سالساڭىزدار، قانجاردا ارانايى ەستەلىك ءسوز جازىلعان. مۇندا اراب جانە كونە تۇرىك-وسمان تىلىندە «كۇشتى، جەڭىلمەيتىن مۇڭايتپاسوۆ مۇقانعا» دەپ جازىلعان. ەكىنشى بەتىندە، «بىزدەن، قاجىلىقتان ەستەلىك، شاعىر پاشا، 1330-جىل» دەپ جازىلعان. تۇرىك ازاماتىنىڭ قازاق پالۋانىنا اراب قانجارىن بەرۋىنىڭ دە وزىندىك سەبەبى بار. مۇقان بەلدەسۋلەرىنىڭ بىرىندە نۋرۋللاح ەسىمدى تۇرىك بالۋانىن جەڭەدى. وعان ريزا بولعان ستامبۋل اكىمى قاجىمۇقانعا قۇرمەت كورسەتەدى. ءتىپتى بىرگە قاجىلىق جاساۋعا شاقىرعان ەكەن. قانجار - سول ساپاردىڭ ەستەلىك سىيلىعى. بۇل جايلى جادىگەردى تاپقان - ارداق نازاروۆ ايتتى.
ارداق نازاروۆ، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
- وسى قانجار ماعان كورسەتىلدى. سودان كەيىن بەلگىلى ءبىر ادامدارعا ساتىلايىن دەپ جاتقان جىرىنەن، قولدى بولىپ كەتەيىن دەپ جاتقان جەرىنەن مەن ايتتىم جوق بۇل قازاق ەلىنە كەلگەننەن كەيىن مۋزەيدە تۇرۋى كەرەك. ونى ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىز كورۋ كەرەك. جانە ول تاريحي جادىگەر ەلگە قايتۋ كەرەك، ول - حالىقتىكى.
عالىمدار دجامبيانى 111 جىل بۇرىن يەمەن شەبەرلەرى جاسادى - دەيدى. وعان قانجارداعى «1330 -جىل» دەگەن ءسوز دالەل. بۇل حيجرا جىل ساناۋىمەن جازىلعان ۋاقىت. شامامەن وتكەن عاسىردىڭ ونىنشى جىلدارىمەن سايكەس كەلەدى.
قاليوللا سامات ۇلى، ەتنوگراف- عالىم:
- قارۋ-جاراق زەرتتەۋشى عالىم رەتىندە ساراپتاما جۇمىسىنا قاتىستىم. مۋزەي ءبىزدى - مامانداردى شاقىردى. سونىڭ بارىندە 2 رەت وتىردىق. سوندا ونىڭ جاناعى تاريحي دالدىگىنە كوزىمىز جەتىپ، كۋالىگىمىزدى بەردىك. بۇل ەندى تاريحي دۇنيە. قارۋ ۇلتتىق مۋزەي قورىنا سالتاناتتى تۇردە تابىستالدى. قۇندى جادىگەردىڭ جەكە قولدان مۋزەيگە ءوتۋى ۇلت تاريحى ءۇشىن ەلەۋلى وقيعا - دەيدى جيىنعا قاتىسۋشىلار. سونىمەن قاتار، بالۋانعا تيەسىلى 26 زات مۋزەيدە ساقتاۋلى.
www.24.kz
