ناۋرىز مەرەكەسىنە قاتىستى بۇگىنگە جەتپەگەن قانداي كونە ادەت- عۇرىپتار بولعان
الماتى. KAZINFORM - قازاق حالقىندا كوشپەلى ءومىردىڭ توقتاۋىمەن وسى كۇنگە جەتپەگەن، ناۋرىز مەرەكەسىنە قاتىستى ءداستۇر، عۇرىپتار بولعان.
ولار تۋرالى وڭىرلىك كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتى الاڭىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، ەتنوگراف تاتتىگۇل قارتايەۆا ايتتى.
عالىمنىڭ ايتۋىنشا، كوشپەلى ءومىردىڭ توقتاۋىمەن بايلانىستى بايىرعى «جۇپ شىراق جاعۋ» ءداستۇرى ساقتالماي قالعان.
«بۇل ءداستۇر بويىنشا ەكى جەردەن وت جاعىلىپ، ونىڭ اراسىنان الدىمەن مالدى، ياعني، قوي، ەشكى وتارى، سيىر تابىنىن، جىلقى ءۇيىرىن، تۇيە كەلەسىن وتكىزگەن سوڭ، ەكى وتتىڭ اراسىنان ادامداردىڭ وزدەرى وتەتىن بولعان.
سونىمەن بىرگە «قاۋاق سىندىرۋ» دەگەن بايىرعى كونە عۇرىپ بولعان. جازبا دەرەكتەرگە قاراپ بۇگىندە كوپ ادام قاۋاقتى اسقاباق دەپ ءتۇسىنىپ ءجۇر. اسقاباق دەگەن ول تاعام. قازاقتار تاعامدى ەشۋاقىتتا اياقاستى ەتپەگەن. نەگىزى «قاۋاق» دەگەن اسقاباق تۇقىمداسىنا جاتاتىن ءىشى بوس، قۋىس، اسقاباققا ۇقساس جەمىستىڭ ءتۇرى. باياعىدا قازاقتار سول قاۋاقتىڭ ىشىندە تۇز، قانت، باسقا دا تاعامداردى ساقتاعان، ءتىپتى، ودان وجاۋ دا جاساعان. كونە ءداستۇر بويىنشا قازاقتار بۇكىل جامانشىلىق وسىمەن كەتسىن دەپ «قاۋاق» جەمىسىن سىندىرعان. ول عۇرىپ تا بۇگىنگى كۇنى ساقتالماعان»،-دەدى ەتنوگراف عالىم.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇرىندا جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆ جازىپ كەتكەن «قايراحاندى كوشىرۋ»، «موعال وشاق قازۋ» دەگەن سەكىلدى كونە عۇرىپتار دا بۇگىنگى كۇنگە جەتپەگەن.
ەتنوگراف عالىم باياعىدا قازاقتار ناۋرىز مەرەكەسىن تابيعاتتىڭ ەشقانداي قۇبىلىسىنا قاراماستان، ءدال ۋاقىتىندا قارسى الىپ وتىرعانىن ايتتى.
«مىسالى، ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك، سولتۇستىك- باتىس وڭىرلەرىندە، ارقادا كۇن سۋىق بولعان، ول كەزدە قازاقتار ءالى قىستاۋدا وتىرعان. سوندا وتىرىپ ولار ناۋرىزدى، جاڭا جىلدى ۋاقىتىندا قارسى العان. ال وڭتۇستىكتىڭ قازاقتارى، سىردىڭ تومەنگى اعىسى، ورتا اعىسىندا وتىرعان قازاقتار بۇل ۋاقىتتا كوكتەۋدە وتىرعان. ولار جاڭا جىلدى كوكتەۋدە وتىرىپ قارسى العان. ياعني، اتا-بابالارىمىز جىلدىڭ كەلۋىن تابيعاتتىڭ قۇبىلىسىمەن ەشقانداي بايلانىسسىز، ءدال ۋاقىتىندا قارسى الىپ وتىرعان»، - دەدى پروفەسسور تاتتىگۇل قارتايەۆا.
اۆتور
دۋمان ارعىنگەلدى
