مەكسيكاداعى ەجەلگى پيراميدا قيراپ قالدى
استانا. قازاقپارات - مەكسيكاداعى 15 مەترلىك ەجەلگى پيراميدا جاۋىن-شاشىننىڭ سالدارىنان قيراپ قالدى. قيراعان پيراميدا پۋرەپەچا يمپەرياسىنىڭ مۇراسىنا تيەسىلى بولاتىن. بۇل يمپەريا اتستەكتەردى باعىندىرماعان جالعىز وركەنيەت رەتىندە تاريحتا قالعان. قيراعان مونۋمەنتتىڭ وڭتۇستىك قابىرعاسى قيراندىعا اينالعان.
مەكسيكانىڭ ۇلتتىق انتروپولوگيا جانە تاريح ينستيتۋتى (INAH) پيراميدادا ورىن العان ءبۇلىنۋدى قاتتى جاۋىن-شاشىنمەن جانە عيماراتتىڭ قۇرىلىسىندا پايدا بولعان جارىقتارمەن بايلانىستىردى. جارىقتار ايماقتاعى ۇزاققا سوزىلعان قۇرعاقشىلىقتان كەيىن جاۋعان جاڭبىردىڭ اسەرىنەن پايدا بولعان.
بۇل پيراميدانىڭ تەك ءبىر بولىگى عانا زاقىمدانعانىمەن، ساراپشىلار ونىڭ التى نەگىزگى بولىگى، سونىڭ ىشىندە سىرتقى قابىرعالارى مەن تىرەۋىش قۇرىلىمدارى، وتە قاۋىپتى جاعدايدا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
مەكسيكادا سوڭعى ۋاقىتتا قاتتى اۋا رايى قۇبىلىستارى جيىلەۋدە. وسى جىلدىڭ شىلدە ايىندا ەلدىڭ كوپتەگەن ايماقتارىنا بىرنەشە ونجىلدىقتاردا بولماعان كۇشتى نوسەر جاۋىن-شاشىن اسەر ەتتى. بۇل قۇبىلىس قۇرعاقشىلىق كەزەڭىنەن كەيىن ورىن العاندىقتان، ەجەلگى قۇرىلىستارعا ودان دا اۋىر زيان كەلتىردى.
بۇل وقيعا كليماتتىڭ وزگەرۋى مادەني مۇرا نىساندارىنا قانداي قاۋىپ ءتوندىرىپ جاتقانىن كورسەتەدى. ساراپشىلار وكەانياداعى ەجەلگى تاسقا سالىنعان سۋرەتتەردىڭ دە كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى بۇزىلا باستاعانىن حابارلادى. سونىمەن قاتار، ەۋروپا مەن مەكسيكاداعى مادەني مۇرالاردى زەرتتەۋ ناتيجەسىندە جاۋىن-شاشىننىڭ ارتۋى بۇل عيماراتتاردىڭ ساقتالۋىنا قاۋىپ توندىرەتىنى انىقتالدى.
