ەلىمىزدە قانداستار قانداي الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەرگە قول جەتكىزە الادى

 قازاقستاندا قانداستارعا ءبىرقاتار الەۋمەتتىك جەڭىلدىك قاراستىرىلعانى بەلگىلى. ولاردىڭ كەيبىرى وزگەرىسكە ۇشىراپ، جاڭا تۇرلەرى دە ەنگىزىلدى.

قانداستارعا قازىر كورسەتىلەتىن جەڭىلدىكتەر جايلى Halyq Uni ءتىلشىسىنىڭ رەسمي ساۋالىنا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى جاۋاپ بەردى.

سوڭعى 5 جىلداعى كورسەتكىش

تاۋەلسىزدىك جىلدارى ەلىمىزدەگى حالىقتىڭ سانى مەن ەتنيكالىق قۇرامىندا ەلەۋلى وزگەرىستەر بولدى. بۇل ەتنيكالىق قازاقتاردى تاريحي وتانىنا قايتارۋدىڭ كوشى- قون ساياساتىن ىسكە اسىرۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى.

جالپى، 1991 -جىلدان باستاپ 1134,3 مىڭ ەتنيكالىق قازاق ەلگە ورالدى. 2019 -جىلدان باستاپ 94676 ادام كەلىپ، «قانداس» مارتەبەسىن الدى.

كەلگەن قانداستاردىڭ كوبى الماتى وبلىسىندا %32,2 جانە ماڭعىستاۋ وبلىسىندا %13,9 قونىستاندى.

قانداستاردىڭ جارتىسىنان كوبى نەمەسە %51,9 ى وزبەكستاننان، %27 ى ق ح ر- دان، %7,7 ى تۇركىمەنستاننان، %5,7 ى موڭعوليادان جانە %7,7 ى باسقا ەلدەردەن كەلگەن.

2019 -جىلدان بەرى كەلگەن قانداستاردىڭ %63 ى ەڭبەككە قابىلەتتى جاستا، %27,6 ى كامەلەتكە تولماعاندار جانە %9,4 ى زەينەتكەرلەر.

كەلگەن قانداستار - دارىگەرلەر، پەداگوگتەر، اۋدارماشىلار، بۋحگالتەرلەر، اسپازدار، داياشىلار، باسقا دا سالالاردا جۇمىس ىستەيتىن ماماندار.

قازىرگى الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەر

قازاقستانعا كەلگەن جانە «قانداس» مارتەبەسىن العان ەتنيكالىق قازاقتار كەلەسى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنا ۇمىتكەر بولا الادى:

1) تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات العان كەزدە وتباسىنىڭ ءاربىر كامەلەتكە تولعان مۇشەسىنە ءوزىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن (شوتىندا 4 ميلليون 554 مىڭ تەڭگە (1320 ا ە ك) سوماسىندا اقشا بارىن) راستاۋدان بوساتۋ؛

2) ق ر ازاماتتارىمەن الەۋمەتتىك قۇقىقتار (مەكتەپتەر مەن مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدارداعى ورىندارمەن، مەديتسينالىق كومەكپەن، الەۋمەتتىك قورعاۋمەن، جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋمەن قامتاماسىز ەتىلەدى)؛

3) قوعامدىق- الەۋمەتتىك سالادا (تۇرعىن ءۇي، جەر، سالىق، مەديتسينا، ءبىلىم بەرۋ جانە ت. ب. ) جەڭىلدىكتەرى مەن پرەفەرەنتسيالارى بار حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنىڭ 13 ساناتىنا كىرەدى؛

4) زاڭدى تۇلعالاردى، ولاردىڭ فيليالدارى مەن وكىلدىكتەرىن مەملەكەتتىك (ەسەپتىك) تىركەگەنى ءۇشىن الىم مولشەرلەمەسىن تولەۋدەن بوساتۋ؛

5) ۋاقىتشا وتەۋسىز جەر پايدالانۋ قۇقىعىمەن جەكە قوسالقى شارۋاشىلىق، باۋ- باقشا جانە ساياجاي قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىن الۋ قۇقىعى؛

6) 3 اي ىشىندە ەل ازاماتتىعىن وڭايلاتىلعان تارتىپپەن الۋ؛

7) پاۆلودار، قاراعاندى، شىمكەنت قالالارىندا قانداستاردى بەيىمدەۋ جانە ينتەگراتسيالاۋ ورتالىقتارى جۇمىس ىستەيدى؛

8) 11 وڭىردە قانداستاردى ۋاقىتشا ورنالاستىرۋ ورتالىقتارى بار، وندا ەتنيكالىق قازاقتار «قانداس» مارتەبەسىن العانعا دەيىن (كۇنتىزبەلىك 10 كۇننەن اسپايدى) تۇرا الادى (450 ادام قامتىلدى)؛

9) قانداستار قازاقستان ازاماتتارىمەن تەڭ دارەجەدە جۇمىسسىزدىقتان الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ جانە حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ بەلسەندى شارالارىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى.

10) سونىمەن قاتار، جان باسىنا شاققانداعى ورتاشا تابىسى كەدەيلىك شەگىنەن اسپايتىن، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋعا قۇقىعى بار سولتۇستىك وڭىرلەرگە ەرىكتى تۇردە قونىس اۋدارۋعا قاتىساتىن قانداستار ىشكى ميگرانتتارمەن قاتار مەملەكەتتىك، ماتەريالدىق كومەك الادى:

- كوشۋ ءۇشىن - وتباسىنىڭ ءاربىر مۇشەسىنە 70 ا ە ك (241,5 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە ءبىر رەتتىك تولەم؛

- وتباسىنا 12 اي ىشىندە 15 تەن 30 ا ە ك- كە دەيىن (51,7 دەن 103,5 مىڭ تەڭگەگە دەيىن) تولەنەتىن تۇرعىن ءۇيدى جالداۋ (جالعا الۋ) جانە كوممۋنالدىق قىزمەتتەردى تولەۋ بويىنشا شىعىستاردى جابۋ ءۇشىن قارجى؛

- تۇرعىن ءۇي قۇنىنىڭ %50 مولشەرىندە، ءبىراق 4 ميلليون تەڭگەدەن اسپايتىن ەكونوميكالىق ۇتقىرلىق سەرتيفيكاتى تۇرىندە قارجىلىق كومەك.

جاڭا جەڭىلدىك تۇرلەرى

«وتكەن جىلدان باستاپ ەكونوميكالىق ۇتقىرلىق سەرتيفيكات - سولتۇستىك وڭىرلەرگە ەرىكتى تۇردە قونىس اۋدارۋعا قاتىساتىن قانداستارعا تۇرعىن ءۇي قۇنىنىڭ %50 مولشەرىندە، ءبىراق 4 ميلليون تەڭگەدەن اسپايتىن قارجىلىق كومەك تۇرىندە ەنگىزىلگەن. بىلتىرعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، 1290 سەرتيفيكات بەرىلدى، ونىڭ 419 ىن قانداستار الدى.

مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن الۋعا قاتىستى تولىق اقپارات الۋ ءۇشىن قانداستار تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا جۇگىنۋى قاجەت»، - دەدى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءبىرىنشى ۆيتسە- ءمينيسترى اقمادي سارباسوۆ.

دەرەككوز: halyk-uni.kz