لوندوندا ۇلتتىق داستۇرلەرىمىز ۇلىقتالدى
لوندون. KAZINFORM - لوندوندا مادەنيەت اپتالىعى ءوتىپ جاتىر. ۇلتتىق قۇندىلىقتار ۇلىقتالاتىن شاراعا ۇلى بريتانياداعى قازاق ورتالىعىنىڭ وكىلدەرى دە قاتىسۋدا. ولار «تال بەسىكتەن جەر بەسىككە دەيىن» اتتى قويىلىم قويىپ، شەتەلدىكتەردى سالت-داستۇرلەرىمىزبەن تانىستىردى، دەپ حابارلايدى Kazinform-نىڭ وسى ەلدەگى ءتىلشىسى عالىمجان قارامان ۇلى.
لوندوننان بەسىك تابۋ قيىن. دۇكەندە ساتىلمايدى. ەلدەن الدىرۋعا ۋاقىت تىعىز. جەرگىلىكتى قازاقتار ونى قولدا بار دۇنيەلەردەن جاساپتى. دەيتۇرعانىمەن، باي تاريحىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى شەتەلدىكتەرگە تەرەڭىنەن ءتۇسىندىرۋ يدەياسى ءساتتى جۇزەگە اسقانداي. بۇل كۇنى بەسىككە سالۋ داستۇرىنەن بولەك تۇساۋ كەسۋ ءراسىمى دە وتكىزىلدى. ءار قۋانىشتى ءسات سايىن شاشۋ شاشىلدى.
«مەن لوندونعا ورالدان قىدىرىپ كەلدىم. ۇلى بريتانيادا قىزىم، كۇيەۋ بالام جانە ەكى جيەنىم تۇرادى. ۇرپاق جالعاسىن تاپقان ۇلكەن اجەنىڭ ءرولىن وينادىم. شاشۋىمدى شاشتىم. اۋەلى كورەرمەندەر تىكسىنىپ قالىپ، سودان كەيىن ءدام ەكەنىن، ونىڭ ءتاتتى ەكەنىن ءتۇسىنىپ، جەرگە ەڭكەيىپ الدى»، - دەيدى قويىلىمعا قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىرى گۇلزادا حاسانوۆا.
شەتەلدىكتەر ءۇشىن ءبارى تاڭسىق، ءبارى قىزىق. اسىق اتىپ ويناپ جاتقان بالالار، ۇلتتىق ناقىشتا كيىنگەن قازاق جاستارى ولاردى سۇيسىنتپەي قويمادى. جۇرگىزۋشى بارلىعىن اعىلشىن تىلىندە ءتۇسىندىرىپ وتىردى. جاڭا تۇسكەن كەلىننىڭ بەتاشار جورالعىسى جينالعانداردىڭ ەرەكشە قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزدى.
كەيبىرى، ءتىپتى، ءوز ەلىنىڭ سالت-داستۇرلەرىمەن ۇقساستىقتار تاۋىپ، تاڭ-تاماشا بولدى.
«بىزدە دە جاڭا تۇسكەن كەلىننىڭ بەتى جابىلادى. ونىڭ ءجۇزى ەشكىمگە كورسەتىلمەيدى. بۇدان بولەك بىزدە دە قاريالار باتاسىن بەرىپ، سىيلىقتار تاراتادى. مەن ەرەكشە اسەر الدىم. ماعان قاتتى ۇنادى»، - دەيدى ناميبيا ازاماتى دجوروكي كامۋۆەتە.
«ءومىردىڭ ءاربىر كەزەڭىندە كيىمدەر دە جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي وزگەرىپ وتىراتىنى قىزىقتىردى. قارت ادامدارعا سىي-قۇرمەت مولىنان كورسەتىلەدى ەكەن. ولاردىڭ جاسى مەن ومىرلىك تاجىريبەسى ەرەكشە باعالاناتىنى قۋانتتى»، - دەيدى ۇلى بريتانيا ازاماتى مادەلين حاگگان.
وسى شارا ءۇشىن قازاقستاندىق ەتنوگرافتار، تىگىنشىلەر مەن قولونەرشىلەر ءوز ونىمدەرىن ۇسىنعان.
كيمەشەكتەر مەن جاۋلىقتار، ۇلتتىق ناقىشتا جاسالعان اشەكەي بۇيىمدار، ۇستەل توسەنىشتەرى مەن تازا بىلعارىدان تىگىلگەن سومكەلەر ارنايى ۇيىمداستىرىلعان جارمەڭكەدە ساتىلدى.
«بۇل ءوزىمىزدىڭ قازاقي ويۋ-ورنەك بەينەلەنگەن سومكە. اعىلشىنداردىڭ نەمەسە باسقا ۇلتتاردىڭ اسا قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرادى بۇل سومكە. باعاسى وتە قولجەتىمدى. ياعني بۇل سومكەنىڭ بىرنەشە نۇسقاسىن ءبىز بۇگىن ساتىپ ۇلگەردىك»، - دەيدى قازاق ورتالىعىنىڭ مۇشەسى مۇحاممەد مۇسابەكوۆ.
اپتالىق - ءسان ارقىلى مادەني مۇرالاردى پاش ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن بىردەن ءبىر شارا.
قازاقستاننان بولەك دومينيكان، جاپونيا، ماۆريكي جانە باسقا دا مەملەكەت وكىلدەرى وزدەرىنە ءتان بولمىسى مەن دارالىعىن كورسەتىپ، ەلدەرىن ناسيحاتتاۋعا تىرىستى. ساۋدا ورتالىعىندا ۇيىمداستىرىلعان كورسەتىلىم مىڭداعان كورەرمەننىڭ نازارىن اۋداردى.
«كەز-كەلگەن ۇلتتىڭ مادەنيەتى ەرەكشە. مىسالى، مەن بۇگىنگە دەيىن قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى تۋرالى بىلمەيتىن ەدىم. ءىس-شارانىڭ ارقاسىندا كوپ اقپارات الدىم. مادەنيەت اپتالىعى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى جارقىراتىپ كورسەتۋگە ارنالعان ءتيىمدى پلاتفورما دەپ ويلايمىن»، - دەيدى شارانىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى شاباز گرەم.
تۇماندى البيون - كوپ ۇلتتى ەل. مۇندا اعىلشىن، شوتلاند، ۋەلس جانە يرلاند حالقىنان بولەك يمميگرانتتاردىڭ ۇرپاقتارى بەرەكە مەن بىرلىكتە ءومىر سۇرەدى. ادامداردى ناسىلىنە قاراي الالاۋ زاڭمەن قۋدالانادى. ءارالۋاندىلىققا ەرەكشە ءمان بەرىلەدى. جەرگىلىكتى حالىققا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن ناسيحاتتاۋعا مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ بىلدىرىلەدى.
اۆتور
عالىمجان قارامان ۇلى
