كيىكتەر نەدەن قىرىلىپ جاتىر: 20 مىڭنان استام ولەكسە جينالدى

استانا. KAZINFORM - بيىل كوكتەمدە ەلىمىزدىڭ ءبىراز وڭىرىندە كيىكتىڭ قىرىلعانى جايىندا بەلگىلى بولدى. جانۋارلاردىڭ ولەكسەسىن جيناۋ جۇمىستارى ءالى دە جالعاسىپ جاتىر.

جانۋار جەتى وبلىستىڭ اۋماعىندا قىرىلعان

ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، كيىكتەن ءقاۋىپتى اۋرۋ انىقتالماعان. 2025 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ قاراعاندى، ۇلىتاۋ، قىزىلوردا، پاۆلودار، اقتوبە، باتىس قازاقستان جانە اتىراۋ وبلىستارىنىڭ اۋماعىندا كيىكتەردىڭ ولەكسەلەرىن جيناۋ جانە جويۋ جۇمىستارى اتقارىلىپ جاتىر. باعالى سانالاتىن ولاردىڭ مۇيىزدەرى دە ولەكسەسىمەن بىرگە جويىلادى.

- اتالعان جۇمىستار وڭىرلەردە بىرلەسكەن ۆەدومستۆوارالىق ءوزارا ءىس- قيمىل الگوريتم اياسىندا ىسكە اسىپ جاتىر. اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە 2025 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ 9-ساۋىرگە دەيىن 20 980 كيىكتىڭ ولەكسەسى جينالىپ، جويىلدى. سونداي-اق اسا قاۋىپتى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا ۆەتەريناريالىق قىزمەتتەر تاراپىنان ولەكسەلەردەن سىنامالار الىندى. ناتيجەسىندە، بۇل سىنامالاردا اسا ءقاۋىپتى اۋرۋلارعا قاتىستى تەرىس ناتيجە كورسەتتى. مينيسترلىك تاراپىنان وسى باعىتتا ءتيىستى باقىلاۋ مەن ۇيلەستىرۋ جۇمىستارى تۇراقتى تۇردە اتقارىلىپ جاتىر، - دەلىنگەن ۆەدومستۆو اقپاراتىندا.

ەكولوگيا مينيسترلىگى ماماندارى اقبوكەننىڭ قىرىلۋىنا بىرنەشە فاكتور اسەر ەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ وتىر. سونىڭ ىشىندە تابيعي سەبەپتەردى اتاپ وتۋگە بولادى. كليماتتىق جاعدايلاردىڭ كۇرت وزگەرۋى، قىس مەزگىلىندە قاردىڭ قالىڭ ءتۇسۋى، كوكتەمگى كەزەڭدەگى كۇن رايىنىڭ كۇرت جىلىنۋى سەكىلدى وزگەرىستەر اڭعا ءوز اسەرىن تيگىزەدى.

- عىلىمي ۇيىمدار ماماندارىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، (زوولوگيا ينستيتۋتى) قالىپتى جاعدايدا كيىكتەردىڭ كۇيلەۋ كەزەڭىندە جىل سايىنعى تابيعي ءولىمى جالپى سانىنىڭ شامامەن 20 پايىزىنا دەيىن جەتۋى ىقتيمال، ال اتالىقتارى 50 پايىزعا دەيىن ءولۋى مۇمكىن. كيىك مەكەن ەتەتىن اۋماقتاردا مۇنداي تابيعي قۇبىلىستار ءجيى كەزدەسەدى. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جۇرگىزىلگەن ۆەتەريناريالىق زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە كيىكتەر اراسىندا پاستەرەللەز اۋرۋى تىركەلمەدى، - دەپ ناقتىلادى مينيسترلىك.

اتاپ ايتقاندا، 2025 -جىلعى كوكتەمگى كەزەڭدە كوپتەگەن كيىك ولەكسەسى ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ جەزقازعان جانە قاراجال قالالارى ماڭىندا، سونداي-اق ءبىر بولىگى سۋ ايدىندارىندا تابىلعانى تىركەلدى. ەكولوگيا مينيسترلىگى اتالعان جاعدايلارعا ەڭ الدىمەن كليماتتىق فاكتولار اسەر ەتكەنىن العا تارتتى. بۇل تۇرعىدا 2024-2025 -جىلعى قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشە قارلى بولۋى اسەر ەتكەن. قىس مەزگىلىندە قاردىڭ قالىڭ تۇسۋىنە وراي ازىق قورىنىنىڭ ازايۋى كيىكتەردىڭ السىرەۋىنە اكەلىپ سوقتى.

- بيىلعى ءساۋىر ايىنىڭ 1-9 ارالىعىندا كيىكتىڭ تابيعي ءولىمى بويىنشا 39 فاكتى انىقتالىپ، 9078 كيىك ولەكسەسى تابىلدى، - دەپ اتالىپ وتكەن ۆەدومستۆو مالىمەتىندە.

ولەكسەنى جويۋ جۇمىستارىن كىمدەر جۇزەگە اسىرادى؟

جاقىندا الەۋمەتتىك جەلىدە باتىر سەيكەنوۆ ەسىمدى تابيعات قورعاۋشى ۇلىتاۋدا كيىك ولەكسەلەرىن جويۋ جۇمىستارىنا ورمانشىلار مەن اڭشىلىق شارۋاشىلىعى ماماندارى، ەكولوگيا مينيسترلىگىنە قاراستى مەمقىزمەتشىلەر جۇمىلدىرىلعانى تۋرالى ۆيدەوسىن جاريالاعان ەدى. ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، اقبوكەندەردىڭ ولەكسەسى باسقا دا وبلىستاردىڭ اۋماعىندا شاشىلىپ جاتىر.

وسى ماسەلەگە وراي Kazinform اگەنتتىگى ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنە ساۋال جولدادى. ەكولوگيا مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، ۇلىتاۋ وبلىسىندا، سونداي-اق باسقا دا وڭىرلەردە كيىك ولەكسەلەرىن جيناۋ مەن ولاردى جويۋ جۇمىستارىن ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ اۋماقتىق جانە ۆەدومستۆولىق بولىمشەلەرى، ۆەتەريناريالىق قىزمەتتەر، اكىمدىكتەر، پوليتسيا جانە ت ج م قىزمەتكەرلەرى بىرلەسىپ، ۆەدومستۆوارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل الگوريتمى اياسىندا جۇزەگە اسىرىپ جاتىر.

- Tik Tok الەۋمەتتىك جەلىسىن پايدالانۋشى باتىر سەيكەنوۆتىڭ « ۇلىتاۋ وبلىسىندا كيىكتەردىڭ ولەكسەسىن جيناۋعا جانە جويۋعا ەكولوگيا مينيسترلىگىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرى، ورمانشىلار مەن اڭشىلىق شارۋاشىلىعى ماماندارىن ايىرىم بەلگىسىز، كيىم ۇلگىسىنسىز جۇمىلدىرىلىپ جاتىر» دەلىنگەن اقپاراتى شىندىققا جاناسپايدى. ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ اۋماعىندا كيىك ولەكسەلەرى كوپ تابىلۋىنا بايلانىسى ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ ۆەدومستۆولىق بولىمشەلەرىنەن قوسىمشا كۇش جۇمىلدىرىلدى. جۇمىلدىرىلعان بارلىق مامان وزدەرىنىڭ قۇزىرەتتەرى اياسىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن جانە قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن ساقتاي وتىرىپ جۇمىس ىستەيدى، - دەپ ناقتىلادى مينيسترلىكتەن.

ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە، قازىرگى كەزدە ولەكسەلەردى جيناۋ جۇمىستارىنىڭ باسىم بولىگى اياقتالعان.

قازاقستان اۋماعىندا كيىكتەردىڭ جالپى سانى قانشا؟

قازاقستاندا كيىكتەردىڭ سانىن انىقتاۋ ماقساتىندا جىل سايىن كوكتەمگى اۋە ساناعى جۇرگىزىلەدى. 2024 -جىلعى ساناق جۇمىستارىنا سايكەس، قازاقستاندا كيىكتەردىڭ سانى 2,8 ميلليون بولدى. ال بيىلعى ءتولىن قوسقاندا، شامامەن 4,1 ميلليونعا جەتىپ قالۋى مۇمكىن.

جاقىندا ۇلتتىق قۇرىلتايدا پرەزيدەنت كيىك سانىن رەتتەۋ ماسەلەسىن قايتا زەردەلەۋدى تاپسىرعان ەدى.

تاياۋدا ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن وتكەن باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ كيىك سانىن رەتتەۋگە قاتىستى پىكىر ايتتى.

- ءبىز كيىك سانىن رەتتەۋگە بايلانىستى عالىمدار، ساراپشىلارمەن كەزدەستىك. تاعى ءبىر كەزدەسۋدى كۇتىپ وتىرمىز. عىلىمي تۇرعىدا ءبارىن زەرتتەپ، بۇكىل جاعدايدى ەسكەرىپ، شەشىم قابىلداۋى كەرەك، — دەدى مينيستر.

وسى ورايدا، ەكولوگيا مينيسترلىگى قانداي ۇسىنىستار دايىنداپ جاتقانىن حابارلادى.

- مەملەكەت باسشىسى ۇلتتىق قۇرىلتايدا كوتەرگەن كيىك سانىن رەتتەۋ ماسەلەسى ەكوجۇيەنىڭ تۇراقتىلىعى مەن اۋىل شارۋاشىلىعى مۇددەلەرىن تەڭ ۇستاۋ تۇرعىسىنان ەرەكشە مانگە يە. ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى قازىرگى تاڭدا بۇل ماسەلەنى تەرەڭ عىلىمي زەرتتەۋلەرگە سۇيەنە وتىرىپ قايتا زەردەلەپ جاتىر. كيىك پوپۋلياتسياسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى، ولاردىڭ تابيعي ارەالى مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنا ىقپالى جان-جاقتى باعالانادى. مينيسترلىك سارالانعان جانە ايماقتىق ەرەكشەلىكتەردى ەسكەرەتىن ءتاسىلدى ۇسىنباق. بۇل رەتتە قوعامدىق تىڭداۋلار، فەرمەرلەر مەن عالىمداردىڭ پىكىرى نازارعا الىنىپ، عىلىمي ينستيتۋتتارمەن بىرلەسكەن جۇمىس كۇشەيتىلىپ وتىر. كيىكتەردى زاڭسىز اۋلاۋمەن كۇرەس، ولاردىڭ قوزعالىسىن باقىلاۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ، سونداي-اق قۇقىقتىق نەگىزدى جاڭارتۋ دا ۇسىنىستار قاتارىنا ەنگىزىلگەن. ماقسات - كيىكتەردىڭ سانىن تەك شەكتەۋ ەمەس، تابيعي تەپە- تەڭدىكتى ساقتاي وتىرىپ، قوعام مەن تابيعات مۇددەسىن ۇيلەستىرۋ، - دەلىنگەن مينيسترلىكتىڭ Kazinform اگەنتتىگىنە بەرگەن جاۋابىندا.

ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن ۇلىتاۋ وبلىسىندا 14 مىڭعا جۋىق كيىكتىڭ ولەكسەسى جويىلعانى ءمالىم بولدى.

اۆتور

رۋسلان عابباسوۆ