كاسپي تەڭىزى جاعالاۋدان الىستاپ بارا جاتىر
اقتاۋ. KAZINFORM - قازگيدرومەتكە قاراستى كاسپي تەڭىزىنىڭ گيدرومەتەورولوگيالىق زەرتتەۋلەر باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە، كاسپيدە سۋ دەڭگەيى 2006 - جىلدان بەرى شامامەن 2 مەترگە تومەندەگەن.
- كاسپي ماڭى ەلدەرىنىڭ باقىلاۋ دەرەكتەرى نەگىزىندە تەڭىزدىڭ ورتاشا كوپجىلدىق دەڭگەيى - بالتىق جۇيەسى بويىنشا -27,35 مەتر. قازىرگى ۋاقىتتا كاسپي دەڭگەيى تومەندەۋ ءۇردىسىنىڭ ەرەكشە قارقىن العانىن بايقاۋعا بولادى. 2006 - جىلدان باستاپ 2023 - جىلعا دەيىنگى كەزەڭدە ول 1 مەتر 83 سانتيمەترگە دەيىن تومەندەدى. 2023 -جىلى كاسپيي تەڭىزىنىڭ دەڭگەيى -28,87 مەتر بولدى، - دەيدى كاسپي تەڭىزى گيدرومەتەورولوگيالىق زەرتتەۋلەر باسقارماسىنىڭ باستىعى ايزات ەلتاي.
ال دەيدى ECOJER قاۋىمداستىعى ماڭعىستاۋ وبلىسى بويىنشا ايماقتىق ەكولوگيالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ادىلبەك قوزىباقوۆتىڭ ايتۋىنشا، كاسپي تەڭىزىنىڭ توقتاۋسىز تارتىلۋىنان سۋدىڭ تۇزدىلىعى ارتىپ، ۋلى گازدار شىعۋى مۇمكىن.
بۇل تەڭىزدىڭ فلوراسى مەن فاۋناسىنا وتە زيان. ياعني سونىڭ سالدارىنان سۋ جانۋارلارى قىرىلىپ قالۋى ىقتيمال.
- كاسپي تەڭىزىنە قۇيىلىپ جاتقان سۋدىڭ 80 پايىزى ەدىل وزەنىنەن كەلىپ جاتىر. ەدىلدەن قۇيىلاتىن سۋ ازايعانى انىق. سەبەبى رەسەي تاراپىنان سۋدى كوپ مولشەردە پايدالاناتىن قوندىرعىلار قۇرىلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتىر. سوندىقتان ول جەردە تەڭىز جاعاسىن جۋىپ جاتقان 5 مەملەكەت اراسىندا كەلىسىمشارت جاسالىپ، وسىنداي كەدەرگىلەردى بولدىرماۋ كەرەك دەپ سانايمىن. كاسپييگە تولىققاندى عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزىلىپ، ماڭايىنداعى ەلدەرمەن كەلىسە وتىرىپ، تەڭىزدى ساقتاپ قالۋ قاجەت، - دەيدى تاۋەلسىز ەكولوگ.
مەملەكەت باسشىسى كاسپي تەڭىزىن عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتىن قۇرۋدى 2022 -جىلى تاپسىرعان بولاتىن. الايدا اتالعان ينستيتۋت ءالى كۇنگە دەيىن قۇرىلعان جوق.
ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، تەڭىزدىڭ تايازدانۋىن، بيوسانالۋاندىعىن جانە ەكوجۇيەسىن زەرتتەيتىن ۇيىم قۇرۋ جۇمىسى جالعاسىپ جاتىر.
كاسپي تەڭىزىنىڭ تارتىلۋى اقتاۋ قالاسىندا جاعالاۋدا ورنالاسقان كاسىپكەرلىك نىساندارعا قازىردەن اسەر ەتىپ وتىر.
ويتكەنى، بۇدان 10 جىل بۇرىن اباتتاندىرىلعان جاعالاۋدان تەڭىز شامامەن 100 مەترگە الشاقتاپ كەتكەن.
مۇنىڭ كوزگە انىق كورىنىپ تۇرعانىن جەرگىلىكتى حالىق تا ايتادى. اقتاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى، قۇستانۋشى قاناتبەك كەنجەعۇلوۆ وسىدان 4 جىل بۇرىن تەڭىزدە تاستىڭ ۇستىندە وتىرعان شاعالالاردى فوتوعا تۇسىرگەن. ال قازىر ول تاس جاعادان الىستا قالىپ قويعان.
- ءوزىمىز تەڭىز جاعاسىندا تۇرامىز، كورىپ ءجۇرمىز. سوڭعى 3-4 جىلدا تەز تارتىلىپ بارا جاتىر. انىق بايقالادى. سەبەبى، ءدال قازىر وسى تۇرعان جەرىم تۇگەل سۋ بولاتىن. 2021 - جىلى تۇسىرگەن سۋ ورتاسىنداعى تاستىڭ ۇستىنە قونعان قۇستاردىڭ فوتوسى بار. قازىر قاراپ تۇرساڭ، سول تاس قۇرعاق جەردە قالىپ قويعان. اينالاسىندا سۋ جوق. ودان بەرى 4 اق جىل ءوتتى. تەڭىز كەتىپ بارادى. سوعان الاڭدايمىز، - دەيدى تۇرعىن.
اقتاۋ قالالىق اكىمدىگىنىڭ مالىمەتىنشە، قازىر قالادان جىلى جاعاجايعا دەيىنگى تەڭىز جاعالاۋىندا 40 شاقتى كاسىپكەرلىك نىسان بار.
«تەڭىزدىڭ سۋى تارتىلا بەرسە، كاسىپكەرلىك نىسانداردىڭ جاعدايى نە بولماق؟ الداعى ۋاقىتقا جوسپار بار ما؟» دەگەن سۇراقتارعا اكىمدىكتەن جاۋاپ بولمادى.
- بۇل سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن وبلىستىق ەكولوگيا دەپارتامەنتىنەن قورىتىندى قاجەت، - دەيدى اقتاۋ قالاسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
