جىلجىمالى ءدارىحانا: وڭىرلەردە قانداي ماسەلەلەر ەسكەرىلۋى كەرەك
پاۆلودار. KAZINFORM - قازاقستانداعى ءدارى- دارمەك نارىعى جىل ساناپ ءوسىپ كەلە جاتقانىمەن، شالعاي اۋىلداردىڭ حالقىن ساپالى مەديتسينالىق پرەپاراتپەن قامتاماسىز ەتۋ پروبلەماسى ءالى دە شەشىلمەي وتىر.
مۇنى ەسكەرگەن ەل ۇكىمەتى جۋىقتا اۋىلدىق اۋىلدار ءۇشىن جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرىن ىسكە اسىرۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن جاريالادى. جاڭاشىلدىقتا قانداي ماسەلەلەر ەسكەرىلۋى كەرەك؟
جىلجىمالى ءدارىحانا - تاڭسىق تاجىريبە ەمەس
جىلدىڭ العاشقى 9 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستانداعى دارىلىك زاتتاردى بولشەك ساۋدادا جانە ستاتسيونارلىق تۇتىنۋ كولەمى 862 ميلليارد تەڭگە بولعان. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ فارماتسيەۆتيكالىق قىزمەتتى قولداۋ جانە دامىتۋ قاۋىمداستىعى» ز ت ب مالىمەتىنشە، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنەن %20,5 عا ارتىق.
ناقتى تۇردە تۇتىنۋ %4,1- عا — 454 ميلليون پاكەتكە دەيىن ءوستى. ال ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنشە، 2023 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا فارماتسيەۆتيكا نارىعىنىڭ كولەمى شامامەن 950 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. ونىڭ 144,3 ميلليارد تەڭگەسى وتاندىق وندىرىسكە تيەسىلى.
بىلتىر «س ق- فارماتسيا» ج ش س 437 ميلليارد تەڭگەگە ءدارى- دارمەك ساتىپ العان. بيىل بۇل نارىق 1 تريلليون تەڭگەنى مەجەلەپ قالادى دەگەن بولجام بار.
دەيتۇرعانمەن، ەلىمىزدە شالعايدا ورنالاسقان ەلدى مەكەندەرگە مەديتسينالىق پرەپاراتتار جەتكىزۋ ماسەلەسى وتە وزەكتى تۇر. ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە- ءمينيسترى ەرجان نۇرلىبايەۆ جۋىقتا جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرىن ىسكە اسىرۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن جاريالادى. ماقساتى- اۋىلدىق جەرلەردەگى ادامداردى ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ.
- ەلىمىزدىڭ كليماتى مەن گەوگرافيالىق ەرەكشەلىكتەرىن، سونداي-اق، وڭىرلەردەگى حالىق سانىنىڭ ازدىعى مەن قاشىقتىعىن ەسەپكە الساق، اۋىلدا فارماتسيەۆتيكالىق پۋنكتتىڭ جەكە بيزنەس تاراپىنان بولۋى اسا ۇتىمدى ەمەس. سوندىقتان بۇل ماسەلە قازىر ءبىز ءۇشىن وزەكتى. جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرى بويىنشا جوبانى ىسكە اسىرۋ تۋرالى زاڭ جوباسى دەڭگەيىندە ۇسىنىس دايىندالۋدا. بۇل ەڭ الدىمەن شالعايداعى اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە ساپالى دارىلىك پرەپاراتتاردىڭ بولۋى جونىندەگى ماسەلەنى شەشۋگە باعىتتالعان. وسى ماسەلەنى شەشۋ بويىنشا قوسىمشا حاباردار ەتەمىز، - دەدى ۆيتسە- مينيستر.
نەگىزى كوشپەلى ءدارىحانالار جۇيەسى پاۆلودار وبلىسى ءۇشىن تاڭسىق دۇنيە ەمەس. سوناۋ 2010 -جىلى قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىنا سايكەس، اۋىلدىق جەرلەردە قوسىمشا «شاعىن ءدارىحانالار» اشۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى.
سانيتارلىق نورمالارعا سايكەس، وعان دەيىن ءدارىحانالار اۋدانى 20 شارشى مەتردەن كەم بولمايتىن ءۇي-جايلاردا ورنالاسۋى كەرەك- ءتىن. ال الىس اۋىلدىق جەرلەردە ءدارىحانا اشۋ ءۇشىن اۋدانى بۇدان ەكى ەسە شاعىن ورىندار سۇرالدى. وبلىس اكىمدىگى «كوشپەلى ءدارىحانالار» ۇيىمداستىرۋدى تاپسىردى.
ولار تۇرعىنداردان تۇسكەن تاپسىرىس بويىنشا اپتا سايىن اۋىلدارعا شىعىپ تۇرۋى كەرەك- ءتىن ءارى بۇل جۇمىسقا جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەردى تارتۋ ۇيعارىلدى. الايدا بۇل باستاما شالا-پۇلا جاسالعاندىقتان، ارادا كوپ ۋاقىت وتپەي اياقسىز قالدى.
ودان سوڭ 2020 -جىلى الەمدى جايلاعان پاندەميا ۋاقىتىندا دا اۋىلدارعا جىلجىمالى ءدارىحانا جۇرگىزۋ ويلاستىرىلعان. دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى مەن مەديتسينالىق جانە فارماتسيەۆتيكالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى بۇل جۇمىستى دا وندىرە المادى. سەبەبى جوعارىدان ناقتى نۇسقاۋلىق پەن بەلگىلى ءبىر قولداۋ ءىس-شارالارى جۇزەگە اسپادى. بارلىعى جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرگە تەلىنگەندىكتەن جوبا تاعى دا ورتا جولدا قالدى.
ەندىگى جەردە بۇل ماسەلە مينيسترلىكتىڭ ارنايى زاڭ جوباسى شەڭبەرىندە شەشىلەتىن بولسا، ايماقتاردا قانداي ماسەلەلەر ەسكەرىلۋى كەرەك؟
پاۆلودار وبلىسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءانۋار بۇيراشيەۆتىڭ پىكىرىنشە، كوشپەلى ءدارىحانالار ۇيىمداستىرۋ تۋرالى زاڭ جوباسى قابىلدانسا، اۋىلدىق جەرلەرگە موبيلدى ءدارىحانالاردى شىعارۋعا بولادى.
- بۇرىن وبلىستاعى جەكە ءدارىحانا ۇيىمدارى شالعايداعى ەلدى مەكەندەرگە جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرىن ۇيىمداستىرعان. كەيىنىرەك، رەنتابەلدىلىككە بايلانىستى جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرى بارلىق جەردە جۇمىسىن توقتاتتى، ويتكەنى بۇل فارماتسيەۆتيكالىق بيزنەس ءۇشىن ءتيىمسىز بولدى. تۇپكىردە ورنالاسقان، اسىرەسە، شەكارانىڭ بويىن قونىس ەتكەن، حالقى از ەلدى مەكەندەرگە ءدارى-دارمەك جەتكىزۋ ماسەلەسى ءالى دە وزەكتى. جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرى بويىنشا جوبانى ىسكە اسىرۋ شالعايداعى تۇرعىنداردىڭ ساپالى دارىلىك پرەپاراتتاردى كەدەرگىسىز ساتىپ الۋىنا قول جەتكىزۋ ماسەلەسىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ەكىنشىدەن، ناۋقاستارعا تەگىن بەرىلەتىن ءدارى- دارمەكتى ۋاقتىلى جەتكىزۋ دە ءبىر جاقتى ەتىلەتىن ەدى دەپ ويلايمىن. مىسال ءۇشىن تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى جانە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ شەڭبەرىندە امبۋلاتوريالىق ءدارى- دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ «بەلگىلى ءبىر اۋرۋلارى بار قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىن تەگىن جانە (نەمەسە) جەڭىلدىكپەن امبۋلاتوريالىق قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردىڭ تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» 2021 -جىلعى 05 تامىزداعى № 75 بۇيرىققا سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى. بيىل العاشقى 10 ايدا 172395 پاتسيەنت دارىلىك پرەپاراتتارمەن، مەديتسينالىق بۇيىمدارمەن، مامانداندىرىلعان ەمدىك تاماقپەن قامتاماسىز ەتىلدى. ال بىلتىر مۇنداي مۇمكىندىككە 174 مىڭنان استام ادام يە بولعان. بۇگىنگى كۇنى امبۋلاتوريالىق دەڭگەيدە تمككك شەڭبەرىندە 54 اۋرۋ بويىنشا، ءمامس جۇيەسىندە 127 اۋرۋ بويىنشا پاتسيەنتتەر ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتىلەدى. تەگىن امبۋلاتوريالىق ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ تىزبەسىنە دارىلىك زاتتاردىڭ 626 پوزيتسياسى ەنگىزىلگەن. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت شەڭبەرىندە وبلىسقا 12,8 ميلليارد تەڭگە بولىنسە، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى 215,7 ميلليون تەڭگە سوماسىنا قوسىمشا وتىنىمدەر قوستى، - دەيدى ول.
پاۆلودار وبلىسىندا 100 گە جۋىق اۋىل قامتىلماعان
پاۆلودار وبلىسىنداعى 10 اۋداندا 350 دەن استام اۋىلدىق ەلدى مەكەن بار. اۋماقتا بارلىعى 7 ديستريبيۋتور (كوتەرمە قويمالار)، 279 ءدارىحانا (بارلىعى جەكە مەنشىك قولىندا) قىزمەت كورسەتەدى. ءدارىحانالاردىڭ تەك 22 ءسى عانا اۋىلدىق جەردە ورنالاسقان.
بۇعان قوسا وڭىردە 154 ءدارىحانا پۋنكتى ۇيىمداستىرىلسا، ونىڭ 136 سى اۋىلدىق جەرلەردە جۇمىس ىستەپ تۇر. تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جاعداي، ءدارىحانا پۋنكتتەرى مەديتسينالىق قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن ۇيىمداردا عانا اشىلادى. 261 اۋىلدىق ەلدى مەكەندە ءدارىحانالار مەن ءدارىحانا پۋنكتتەرىنەن بولەك، 74 مەدپۋنكت، 41 وتباسىلىق دارىگەرلىك امبۋلاتوريا، 20 فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكت بار.
ولار ارقىلى دا اۋىل حالقىن دارىلىك قامتاماسىز ەتۋ جۇزەگە اسىرىلادى. اتالعان ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سۇيەنەر بولساق، وبلىستا ءالى دە 100 گە جۋىق شاعىن اۋىلدارعا ءدارى-دارمەكتى تۇراقتى جەتكىزۋ جولعا قويىلماعان.
- ءبىزدىڭ جەلتاۋ اۋىلى وبلىس ورتالىعىنان 300 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. اۋىلىمىزدا ءدارىحانا جوق. وكرۋگ ورتالىعىنداعى مەديتسينالىق پۋنكتتە قاجەتتى ءدارى-دارمەك تابىلا بەرمەيدى. امالسىزدان 80 شاقىرىم جەردەگى اۋدان ورتالىعى - باياناۋىلعا بارۋعا تۋرا كەلەدى. بايقايتىنىم، اۋدانداعى ءدارى-دارمەك باعاسى قالالى جەرلەرمەن سالىستىرعاندا قىمباتتىراق. سوندىقتان ءدارىنى كوبىنە قالادان العىزامىز. اۋىلدى جەردەگى ادامداردىڭ تابىسى قالاداعىلاردان اناعۇرلىم از ەكەنىن ەسكەرگەن ابزال. كەيدە ۇلكەندەرىمىز نەمەسە ۇساق بالالار اۋىرىپ، قىزۋ تۇسىرەتىن نەمەسە قان قىسىمىن رەتتەيتىن پرەپاراتتار تاپشى بولىپ قالادى. سونداي ساتتە قاتتى قينالامىز. مىناۋ كورشى قاراعاندى وبلىسىندا الەۋمەتتىك كوشپەلى ءدارىحانالار جۇمىس ىستەپ تۇر دەپ ەستيمىز. وكىنىشكە قاراي، ونداي جاڭاشىلدىقتار بىزگە جەتپەي تۇر،- دەپ قىنجىلادى باياناۋىل اۋدانى جەلتاۋ اۋىلىنىڭ تۇرعىنى ءمادينا جاناتوۆا.
مۇنداي ماسەلەلەر اۋىلدارى قاشىق ورنالاسقان جەلەزين، ەرتىس، ماي، اقتوعاي، ەكىباستۇز، تەرەڭكول اۋماقتارىندا ايرىقشا بايقالادى.
تاسىمال شىعىنى دوتاتسيالانۋى كەرەك
ءماجىلىس دەپۋتاتى جارقىنبەك امانتاي كەلەشەكتە پايدا بولاتىن جىلجىمالى ءدارىحانالاردىڭ تاسىمالىن ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر دوتاتسيالار ءبولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.
- اۋىل حالقى ساپالى مەديتسينالىق قىزمەت تۇرعىسىنان از قامتىلعان. اۋىل ادامدارى ەكولوگيالىق تۇرعىدان تازا تاعامدار جەيدى، تازا اۋادا ءومىر سۇرەدى دەگەن قاساڭ قاعيدا ءالى دە قالىپتاسىپ وتىر. بۇگىندە اۋدانداردا حالىقتىڭ اۋرۋشاڭدىعى كوبەيىپ كەلەدى. مەديتسينالىق پرەپاراتتاردىڭ قولجەتىمسىزدىگى اۋىلدىق جەرلەردى تاڭداپ بارعان جاس ماماندارعا دا قيىندىق تۋدىرىپ وتىر. سوندىقتان مينيسترلىكتىڭ بۇل باستاماسى قۇپتاۋعا تۇرارلىق. ەكىنشى ەسكەرەتىن ماسەلە، بۇل جۇيەگە تامىر- تانىس ارقىلى وزگە دەلدالداردىڭ كىرىپ كەتۋىنە جول بەرمەۋ. شالعاي ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارى ءدارى- دارمەك باعاسىنا قاتىستى كوپ شاعىم ايتادى. سۋبەكتىلەر تاراپىنان ۇستەمەاقى تىم ءوسىرىلىپ قويادى. جاۋاپتى ورگانداردىڭ بۇل تاراپتا باعانى رەتتەۋى، باقىلاۋى اسا وزەكتى بولادى. ۇشىنشىدەن، جىلجىمالى ءدارىحانالاردىڭ جۇمىسىن ۋاقىت تۇرعىسىنان رەتتەۋ. بۇرىن بالا كەزىمىزدە شالعاي اۋىلدارعا بەلگىلى ءبىر ۋاقىت سايىن پوشتا ماشيناسى بارىپ تۇراتىن. سول سياقتى اۋىل ادامدارى ءوز ەلدى مەكەندەرىنە ءموبيلدى ءدارىحانالاردىڭ قاي كۇنى، قاي مەزگىلدە كەلەتىنىن الدىن الا ءبىلىپ وتىراتىنداي كەستەلەر قۇرىلۋى كەرەك. سوڭعىسى، تاسىمالداۋ شىعىندارى ءدارى- دارمەك باعاسىنا اسەر ەتپەۋى ءتيىس. بۇل ءۇشىن اۋىلدارعا جول شىعىنى الدىن الا ەسەپتەلىپ، ونى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر كوتەرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. مىسالى ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە حالىق تىعىز ورنالاسقان، ەسەسىنە ول جەرلەردە ءدارىحانالار بارشىلىق. ال تەرىسكەيدەگى پاۆلودار، پەتروپاۆل، قوستاناي، اباي، شىعىس قازاقستان سياقتى وبلىستارداعى كەيبىر اۋىلداردىڭ شالعايلىعى 300-400 شاقىرىمدى قۇرايدى. سوعان وراي تاسىمال شىعىنىن رەسپۋبليكالىق ورتاق تاريفپەن بەلگىلەۋ مۇمكىن ەمەس. اۋماقتار سۋبسيديالاۋدى ءوز اۋماقتىق ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي جۇزەگە اسىرسا قۇپ. بۇل وبلىستاردىڭ بيۋدجەتىنە كوپ سالماق سالمايدى، - دەيدى دەپۋتات.
ال جەرگىلىكتى ءدارىحانالاردىڭ ءىرى جەلىسىن ۇستاپ وتىرعان «گلوريا- فارم» ج ش س وكىلى ناتاليا يۆانوۆا جوبا ءتيىمدى بولسا كاسىپكەرلەر قاتىسۋعا مۇددەلى دەيدى.
- مەديتسينالىق پرەپاراتتاردى ساقتاۋ، تاسىمالداۋ وتە شىعىندى دەر ەدىم. كەيبىر زاتتاردى مۇزداتقىشتا ۇستاۋعا تۋرا كەلسە، ەندى بىرىنە قالىپتى تەمپەراتۋرا قاجەت. ونىڭ ۇستىنە ءدارى-دارمەكتەردىڭ دوزاسى، مولشەرى، رەتسەپت بويىنشا ازىرلەنگەندەرىنىڭ جارامدىلىعى بويىنشا دا تالاپتار بار. بۇعان قوسا كولىك جۇرگىزۋشى مەن فارماتسيەۆت قىزمەتىنە جەكە تولەنۋى كەرەك قوي. وسىنىڭ بارلىعى زاڭ جوباسىندا دەتالدى تۇردە كورسەتىلەدى دەپ ويلايمىن. ءدارىحانا ۇستاۋ - شىعىندى بيزنەس. ازىرشە بىزگە جاڭا جوبا تۋرالى تۇسىندىرىلگەن جوق، - دەيدى ول.
شەكتى باعا قالاي باقىلانادى؟
مەديتسينالىق جانە فارماتسيەۆتيكالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ پاۆلودار وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى بوتاگوز سىزدىقوۆانىڭ سوزىنشە، ق ر «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكسىنىڭ 245-بابىنا سايكەس، باعانى مەملەكەتتىك رەتتەۋ باعالىق رەتتەۋگە جاتاتىن دارىلىك زاتتاردىڭ تىزبەسىنە ەنگىزىلگەن. رەتتەۋ ەل اۋماعىندا تىركەلگەن، اينالىمداعى كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدادا ساتۋعا ارنالعان دارىلىك زاتتارعا بايلانىستى جۇزەگە اسادى.
سونداي-اق ول ۋاكىلەتتى ورگان ايقىنداعان تارتىپپەن تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى شەڭبەرىندە جانە (نەمەسە) مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىندە تىركەلگەن دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمدارعا دا قولدانىلادى.
مۇنداي تىزىمگە ەنگىزىلگەن دارىلىك زاتتاردى شەكتى باعاسىز كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدادا ساتۋعا تىيىم سالىنعان. بۇل تىزبەگە دارىلىك زاتتاردىڭ 6890 ساۋدا اتاۋى كىرەدى. ال جالپى قازاقستاندا دارىلىك زاتتاردىڭ 9 مىڭنان استام اتاۋى تىركەلگەن .
- دارىلىك زاتتارعا بەلگىلەنگەن شەكتى باعانىڭ ارتۋى - اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋ دەپ ۇعۋ كەرەك. ونىڭ سوڭى اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋعا سوقتىرادى. ءبىراق ءبىزدىڭ دەپارتامەنت كەيبىر اۋىلدىق جەرلەردەگى ءدارى- دارمەك نارىعىنان بەيحابار بولۋى مۇمكىن. ادامدار ءدارى باعاسىن تەكسەرگىسى كەلسە، DariKZ ءموبيلدى قوسىمشاسىنىڭ كومەگىن پايدالانا الادى. وندا تىزىمگە ەنەتىن ءدارى-دارمەك اتاۋلارى كورسەتىلگەن. ەگەر بەلگىلى ءبىر ءدارى-دارمەكتىڭ قۇنى رۇقسات ەتىلگەن شەكتى باعادان اسىپ كەتسە، ءدارىحاناعا شاعىم تۇسىرە الادى. سونداي- اق، وسى قوسىمشادا ەل اۋماعىندا تىركەلگەن دارىلىك زاتتار تۋرالى اقپاراتتى كورۋگە بولادى. ولاردى تىركەۋ كۋالىگىنىڭ ءنومىرى، قولدانىلۋ مەرزىمى، ساپا سەرتيفيكاتى، مەديتسينالىق قولدانۋ جونىندەگى نۇسقاۋلىق، ءدارى- دارمەكتىڭ جاناما اسەرى پايدا بولعان جاعدايدا ءوتىنىش جازىپ، سارى كارتانى تولتىرۋ قاراستىرىلعان. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، اۋىلدىق جەرلەردەگى تۇرعىندار ءدارىحانالاردىڭ قىزمەت ساپاسى ارتسىن دەسە، ولارعا قويىلاتىن تالاپتاردىڭ ورىندالىپ وتىرعاندارىنا كوزدەرىن جەتكىزۋلەرى كەرەك. بۇل كەلەشەكتە پايدا بولاتىن جىلجىمالى ءدارىحانالارعا دا قاتىستى،- دەپ ءتۇسىندىردى بوتاگوز سىزدىقوۆا.
ءدارىحانالارعا ءتان ورتاق تالاپتار
دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ 2020 -جىلعى 17 قىركۇيەكتەگى № 104 بۇيرىعىنا سۇيەنسەك، دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق ونىمدەردى بولشەك ساۋدادا وتكىزۋدى ءدارىحانالار، ءدارىحانا پۋنكتتەرى جانە جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتەرى جۇزەگە اسىرا الادى.
بۇعان دەيىن پاۆلودار وبلىسىندا جىلجىمالى ءدارىحانا پۋنكتتەرى ارقىلى بولشەك ساۋدادا ساتۋعا ليتسەنزيا العان جەكە سۋبەكتىلەر بولعان. ءبىراق بۇل بيزنەستى جۇرگىزۋ ءتيىمسىز بولعاندىقتان ول كاسىپكەرلىكتەردەن الىنىپ قويىلعان.
بوتاگوز سىزدىقوۆانىڭ ايتۋىنشا، دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق ونىمدەردى بولشەك ساۋدادا وتكىزۋ بەلگىلى ءبىر شارتتاردى ساقتاي وتىرىپ جۇزەگە اسىرىلادى.
اتاپ ايتقاندا:
ءتيىستى ءۇي- جايدىڭ، جابدىقتاردىڭ بولۋى؛
«حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكستىڭ 250-بابى، 1-تارماعىنا سايكەس دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردى ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن، تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتەتىن جاعدايلاردا ساقتاۋ جانە تاسىمالداۋ؛
كودەكستىڭ 241-بابىنا سايكەس، بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ساپانى باعالاۋدان وتكەن، تىركەلگەن دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردى فارماتسيەۆتيكالىق قىزمەتكە ليتسەنزياسى بار نە رۇقساتتار مەن حابارلامالار تۋرالى زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن قىزمەتىنىڭ باستالعانى تۋرالى حاباردار ەتكەن سۋبەكتىلەردەن ساتىپ الۋ؛
كودەكستىڭ 7-بابى 44-تارماقشاسىنا سايكەس، بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ساپانى باعالاۋدان وتكەن، تىركەلگەن دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمدار مەديتسينالىق قىزمەتكە ليتسەنزياسى بار نەمەسە رۇقساتتار مەن حابارلامالار تۋرالى زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن جەكە مەديتسينالىق پراكتيكامەن اينالىساتىن تۇرعىندارعا، جەكە تۇلعالارعا، سونداي-اق جەكە مەديتسينالىق پراكتيكامەن اينالىساتىن وزگە دە ۇيىمدارعا رەتسەپتسىز بەرىلەتىن دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمدار ءتىزىلىمى.
اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋ تۋرالى كودەكستىڭ 424-بابىندا فارماتسيەۆتيكالىق قىزمەت قاعيدالارىن جانە دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق بۇيىمدار اينالىسى سالاسىن بۇزعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعان. سوندىقتان دەپارتامەنت باسشىسى جوعارىداعى تالاپتار جىلجىمالى ءدارىحانالاردى ۇيىمداستىرۋ بارىسىندا قاتاڭ ەسكەرىلۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.
تۇيىندەي ايتقاندا، بۇل باستامانى اۋىل حالقى قولداپ وتىر. ۇلت ساۋلىعى جاقسى بولسا عانا قوعام ورنىقتى داميدى. ارينە، جىلدار بويى قوردالانعان تۇيتكىلدەر ءبىر مەزەتتە شەشىلمەسى انىق.
باسقاسىن بىلاي قويعاندا، قانت ديابەتى سياقتى سوزىلمالى اۋرۋلارعا تەگىن بەرىلەتىن ءدارى-دارمەكتى ۋاقىتىندا جەتكىزۋ پروبلەماسى جىلجىمالى ءدارىحانالاردىڭ ارقاسىندا شەشىلەتىن كۇن تۋا ما؟
اۆتور
مۇرات اياعان
