جىل قورىتىندىسى: قىلمىستىڭ ازايۋى، تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قارسى كۇرەس

قازاقستاندا قۇقىق ءتارتىبى مەن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى ەرەكشە نازاردا. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا پوليتسيا ازاماتتارمەن ءتيىمدى ءوزارا ءىس-قيمىل جاساۋعا باعىتتالعان قىزمەتتىڭ سەرۆيستىك ۇلگىسىنە كوشۋدە، دەپ حابارلايدى Kazinfrom ۇكىمەتتىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساپ.

سونىمەن قاتار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى نىعايتىلۋدا، وڭىرلەردە جوسپارلى تۇردە بەينەباقىلاۋ كامەرالارى ورناتىلىپ، قاۋىپسىزدىك سالاسىنا جاڭا تسيفرلىق شەشىمدەر بەلسەندى تۇردە ەنگىزىلىپ جاتىر.

بۇدان بولەك، ق ر ت ج م-نىڭ تابيعي ورتتەرمەن جانە وزگە دە توتەنشە جاعدايلارمەن كۇرەستەگى الەۋەتىن ارتتىرۋ ماقساتىندا اۋقىمدى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.

2023 -جىلى قوعامدىق ءتارتىپ پەن ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا قول جەتكىزىلگەن ناتيجەلەر تۋرالى Primeminister.kz رەداكسياسىنىڭ قورىتىندى شولۋىنان وقىڭىزدار.

ەلىمىزدە قىلمىسپەن كۇرەس بويىنشا كەشەندى شارالاردىڭ ارقاسىندا نەگىزگى كورسەتكىشتەر جاقساردى.

جالپى قىلمىس دەڭگەيى 12 پايىزعا تومەندەدى، اتاپ ايتقاندا، 1,4 مىڭ ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپ ارەكەتىنىڭ جولى كەسىلدى.

ادام ءولتىرۋ 11 پايىزعا، ۇرلىق 27 پايىزعا، بۇزاقىلىق 28 پايىزعا، دەنساۋلىققا اۋىر زيان كەلتىرۋ 2 پايىزعا ازايدى.

مال ۇرلىعى دەرەگى 14 پايىزعا ازايدى. بۇل باعىتتا 661 قىلمىستىڭ بەتى اشىلىپ، 112 قىلمىستىق توپ ارەكەتىنىڭ جولى كەسىلدى، مال ۇرلاعان 614 بارىمتاشى ۇستالدى.

قاراقشىلىق 28 پايىزعا، توناۋ 13 پايىزعا، كوشەدەگى قۇقىق بۇزۋشىلىقتار 8 پايىزعا تومەندەدى.

ەلىمىزدە قوعامدىق ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 1,2 ميلليوننان استام بەينەكامەرا ورناتىلعان. ولاردىڭ كومەگىمەن پوليتسەيلەر 9,2 مىڭ قىلمىستىڭ بەتىن اشىپ، 513 مىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ جولىن كەستى.

قوعامدىق ورىنداردا «SOS تۇيمەشەلەرى» ورناتىلۋدا، بۇل پوليتسيانىڭ جەدەل باسقارۋ ورتالىقتارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن جىلدام بايلانىس ورناتۋعا جانە قاجەتتى اقپاراتتى جىبەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ۇيالى تەلەفون ۇرلىعىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن IMEI كودىنا جانە ونىڭ يەسىنە بايلانعان نومىرلەردى تىركەۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا، بۇل ۇرلانعان قۇرىلعىلاردى جىلدام بۇعاتتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

قۇقىق بۇزۋشىلىقتارعا مۇلدەم توزبەۋ قاعيداتى قامتاماسىز ەتىلۋدە. اتاپ ايتقاندا، بۇگىنگى تاڭدا انىقتالعان اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ سانى 19 پايىزعا (1,5 ميلليون) كوبەيدى. ولاردىڭ ىشىندە ازاماتتاردىڭ تىنىشتىعىن بۇزۋ مەن تىيىم سالىنعان جەرلەردە تەمەكى شەگۋ، ۇساق بۇزاقىلىق جانە ت. ب. بار.

بيىل تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقپەن كۇرەس مەحانيزمدەرى كۇشەيتىلدى.

1-شىلدەدەن باستاپ پوليتسيا تۇرمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى تىركەۋدىڭ ارىزدانۋدان انىقتاۋ سيپاتىنا كوشتى. بۇل جابىرلەنۋشىنىڭ ارىزىنسىز ءتيىستى ىستەردى قوزعاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ەگەر بۇرىن جابىرلەنۋشىلەردىڭ 60 پايىزى ارىزدانۋدان باس تارتىپ، ءوتىنىش قاراۋسىز قالعان بولسا، قازىر 94 پايىز جاعدايدا تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جاساعاندار جاۋاپقا تارتىلادى. ناتيجەسىندە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جاساعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعاندار سانى 3 ەسەگە - 13 مىڭنان 35 مىڭعا دەيىن ءوستى. بۇدان بولەك، قورعاۋ نۇسقامالارى 62 پايىزعا - 51 مىڭنان 82 مىڭعا دەيىن ءوستى.

سونىمەن قاتار تاراپتاردىڭ قايتا تاتۋلاسۋ مۇمكىندىگى الىنىپ تاستالدى. بۇعان دەيىن تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قا قاتىستى ماتەريالداردىڭ جارتىسى تاتۋلاسۋ ارقىلى سوتتا توقتاتىلاتىن. بۇل اگرەسسوردىڭ نەمەسە تۋىستارىنىڭ كوندىرۋ نەمەسە قىسىم كورسەتۋ ناتيجەسىندە بولدى. ەندى 1-شىلدەدەن باستاپ تەك ءبىر رەت، سوت ارقىلى تاتۋلاسۋعا بولادى.

سونداي-اق ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىنا سايكەس تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قا قارسى كۇرەس جونىندەگى مامانداندىرىلعان بولىمشەلەردى قۇرۋ شارالارى جۇرگىزىلۋدە.

ناشاقورلىققا جانە ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى كۇرەستىڭ 2023-2025-جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارى قابىلداندى.

ونىڭ اياسىندا قاراسورا وسىرىلەتىن القاپتارعا عارىشتىق مونيتورينگ جۇرگىزىلدى. 265 ەسىرتكى پلانتاتسياسى انىقتالدى. الىنعان مالىمەتتەردى جەر سەرىكتەرى جاساندى ينتەللەكت ارقىلى ولاردى ودان ءارى سايكەستەندىرۋ ءۇشىن پايدالانادى.

ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسياعا ەسىرتكى وندىرىسىندە قولدانىلاتىن 14 جاڭا زاتتى باقىلاۋداعى تاۋارلار تىزىمىنە ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىستار جىبەرىلدى.

«ارنا» وپەراتسياسى جۇرگىزىلدى، ونىڭ بارىسىندا 2,5 توننادان استام ەسىرتكى، اتاپ ايتقاندا، 1 توننادان استام «سينتەتيكا» جانە «وپيويد» تاركىلەندى.

جوسپار اياسىندا ءى ءى م-نىڭ اۋماقتىق بولىمشەلەرىنە قاجەتتى اپپاراتتىق-باعدارلامالىق كەشەندەر، سونداي-اق ءا م-نىڭ سوت ساراپتاما ورتالىقتارى ءۇشىن زەرتحانالىق جابدىقتار مەن شەكارالىق باقىلاۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن تەكسەرۋ قۇرال- جابدىقتارى ساتىپ الىنۋدا.

بيىل رەسپۋبليكادا 8,2 ميلليون جول قوزعالىسى ەرەجەسىن بۇزۋدىڭ جولى كەسىلدى، 20,5 مىڭ «ماس» جۇرگىزۋشى ۇستالدى، 22 مىڭ ادام جۇرگىزۋشى كۋالىگىنەن ايىرىلدى.

وڭىرلەردە جول قوزعالىسىن اۆتوماتتى تۇردە قاداعالاۋ ءۇشىن «قورعاۋ - قاۋىپسىز جۇرگىزۋشى» جۇيەسى ەنگىزىلۋدە. ول جالعان نومىرمەن، ساقتاندىرۋسىز، ىزدەۋدە جۇرگەن نەمەسە جول قوزعالىسى ەرەجەلەرىن جۇيەلى تۇردە بۇزىپ، ايىپپۇل تولەمەيتىن كولىكتەردى انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

جۇيە ارقىلى جۇرگىزۋشى كۋالىگىنەن ايىرىلعان 6,4 مىڭ جۇرگىزۋشى انىقتالىپ، 8,9 مىڭ جالعان ءنومىر تاركىلەندى.

بيىل ق ر ت ج م-نىڭ قۇتقارۋ بولىمشەلەرى 76 مىڭنان اسا اۆاريالىق-قۇتقارۋ شارالارىنا شىقتى، 22 مىڭنان استام ادام قۇتقارىلىپ، ەۆاكۋاتسيالاندى، 5 مىڭعا جۋىق ازاماتقا العاشقى مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلدى.

ت ج م-نىڭ قۇتقارۋ بولىمشەلەرىنە 250 دەن استام ءورت ءسوندىرۋ جانە ارنايى تەحنيكا، 2 مىڭعا جۋىق ءتۇرلى قۇتقارۋ جابدىقتارى، 2 تىكۇشاق پەن 70 تەن استام پيلوتسىز ۇشۋ اپپاراتتارى ساتىپ الىندى.

ت ج م-نىڭ جەدەل بولىمشەلەرى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى 10 پايىزدان 77 پايىزعا دەيىن كوتەرىلىپ، ۇستەمەاقىلار مەن قوسىمشا اقىلار ەنگىزىلدى.

ازاماتتىق قورعاۋدىڭ مەملەكەتتىك جۇيەسىن ترانسفورماتسيالاۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. نەگىزگى باعىتتاردىڭ ءبىرى - توتەنشە جاعدايلاردى جويۋدان ونىڭ الدىن الۋعا كوشۋ جانە حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىك مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.

سۋ تاسقىنىنا قارسى ءىس-شارالاردىڭ ءۇش جىلدىق جول كارتاسىن ىسكە اسىرۋ اياقتالدى، بۇل 214 ەلدى مەكەندى سۋ باسۋ قاۋپىن جويۋعا جانە تاعى 607 ەلدى مەكەنگە تونگەن قاۋىپتى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇل ەلدى مەكەندەردە جالپى سانى 120 مىڭعا جۋىق تۇرعىن ءۇي ورنالاسقان، 550 مىڭنان استام ادام تۇرادى.

ءورت قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋ اياسىندا بيىل استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارى مەن باتىس قازاقستان، الماتى وبلىستارىندا 6 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسى سالىندى. ەلىمىزدىڭ 13 وبلىسىندا 21 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسىنىڭ قۇرىلىسى جالعاسۋدا.

بۇل رەتتە نورمالار بويىنشا ورتكە قارسى قىزمەت قاراستىرىلماعان ەلدى مەكەندەردە 57 ءورت ءسوندىرۋ بەكەتى اشىلىپ، 80 ەرىكتى بولىمشە قۇرىلعان.

رەسپۋبليكانىڭ ورمان قورىنداعى تابيعي ورتتەرگە جەدەل ارەكەت ەتۋ ءۇشىن ءورت وشاعىن ەرتە انىقتاۋ جۇيەلەرى ەنگىزىلدى.

سۋداعى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا سۋ-قۇتقارۋ ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى.

رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق ماڭىزى بار جولدارداعى جول-كولىك وقيعالارىنا جەدەل ارەكەت ەتۋ ءۇشىن 8 مەديتسينالىق قۇتقارۋ بەكەتى جاڭارتىلدى.

سونداي-اق رەسپۋبليكانىڭ 6 وبلىسىنداعى اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعىنىڭ بولىمشەلەرى توتەنشە جاعدايلاردان زارداپ شەككەندەرگە شۇعىل مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ءۇشىن تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەۋ رەجيمىنە كوشىرىلدى.

الماتىدا جەر سىلكىنىسى تۋرالى الدىن الا حابارلاۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەسىنىڭ ستانتسيالارى ورناتىلدى، حالىقتى ەۆاكۋاتسيالاۋ ءۇشىن باعىتتار مەن ورىنداردىڭ سحەمالارىنا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى، مەديتسينالىق بۇيىمدار مەن قۇرال-جابدىقتاردىڭ رەزەرۆتەرى قۇرىلدى، حالىققا جەر سىلكىنىسى بولعان جاعدايدا قالاي ارەكەت ەتۋ قاجەت ەكەنى جونىندە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.

سەل قاۋپىنەن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ اياسىندا ءىرى جوبا جۇزەگە اسىرىلدى - سەل ۇستايتىن «ايۋساي» بوگەتى پايدالانۋعا بەرىلدى. 2024 -جىلى «اقساي» بوگەتىنىڭ، 2025 -جىلى «قورعاس» بوگەتىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جوسپارلانعان.

اۆتور

ايدار وسپاناليەۆ