جۇرەگىنە پىشاق سۇعىلعان جىگىتتى امان الىپ قالعانىمىز ەسىمنەن كەتپەيدى - دارىگەر- حيرۋرگ
قاي داۋىردە دە ادام جانىنا اراشا تۇرىپ، اجالدان الىپ قالۋ وڭايعا تۇسپەگەن. قازىرگىدەي ءبىلىم مەن تەحنيكا قارىشتاپ دامىعان زاماندا دارىگەرلەر الدىندا قانداي ماقسات-مىندەتتەر تۇر؟ وسى ورايدا ورال قالالىق كوپبەيىندى اۋرۋحاناسى جوسپارلى حيرۋرگيا بولىمشەسىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، «مەديتسينا سالاسىنىڭ ۇزدىگى» توسبەلگىسىنىڭ يەگەرى، جوعارى ساناتتى دارىگەر-حيرۋرگ المات ورازوۆپەن Kazinform ءتىلشىسى اڭگىمەلەسكەن ەدى.
- المات ايساعالي ۇلى، دارىگەر بولۋدى بالا كۇنىڭىزدەن ارماندادىڭىز با؟
- جوق، دارىگەر بولامىن دەپ بالا كۇنىمنەن ارمانداماپپىن. شىنىمدى ايتسام، بالا كەزدەگى ارمانىم ءارتۇرلى بولاتىن. تەك كەيىن، 10-11-سىنىپقا كەلگەننەن كەيىن دارىگەر بولسام، ادامدارعا كومەك بەرە السام دەگەن ماقساتىم بولدى. وسىلايشا مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن، ارينە، اتا-انامنىڭ باتا-قولداۋىمەن م. وسپانوۆ اتىنداعى اقتوبە مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنە وقۋعا ءتۇسىپ، وسى سالاعا جول تارتتىم.
- جوعارى ساناتتى دارىگەر-حيرۋرگ بولعانشا قانداي جولدان ءوتتىڭىز؟
- قازىرگى تاڭدا وبلىستا حالىققا حيرۋرگيالىق كومەك كورسەتىپ جۇرگەنىمە 24 جىل بولىپتى. العاشقى ەڭبەك جولىمدى سىرىم اۋداندىق اۋرۋحاناسىندا حيرۋرگ بولىپ باستادىم. سودان كەيىن وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحانادا، كەيىن قالالىق كوپبەيىندى اۋرۋحانادا حيرۋرگيا سالاسىندا شەبەرلىگىمدى بارىنشا شىڭداپ كەلەمىن. جوعارى ساناتتىڭ بەرىلۋى وسى 24 جىلدىق ەڭبەگىمنىڭ جەمىسى دەپ بىلەمىن.
- ءومىرىڭىز بەن قىزمەت باسپالداقتارىن ناقتىلاي كەتسەڭىز؟
- 2000 -جىلى اقتوبە مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىن ءتامامداپ، ديپلوم العاننان كەيىن التى جىل سىرىم اۋدانىندا ەڭبەك ەتتىم. سوسىن 11 جىل بويى وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ ەندو-ۆيدەو حيرۋرگياسى بولىمشەسىندە قىزمەت اتقاردىم. ال 2017 -جىلدان بەرى قالالىق كوپبەيىندى اۋرۋحانادا جوسپارلى حيرۋرگيا بولىمشەسىندەمىن. جەكە ومىرىمە كەلسەم، سىرىم اۋدانى بۇلدىرتى اۋىلىندا 1977 -جىلى دۇنيەگە كەلدىم. اكەم ايساعالي باتىراش ۇلى قۇرىلىسشى، انام اقزيلا بۋحالتەر بولدى، قازىر ەكەۋى دە زەينەت دەمالىسىندا، ورال قالاسىندا تۇرادى.
ءبىر شاڭىراقتان وربىگەن ءۇش بالاسىنىڭ جوعارى ءبىلىم الىپ، ومىردەن ءوز جولدارىن تابۋىنا اكە- شەشەمىزدىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى ەشتەڭەمەن ولشەنبەيدى. ءبارى دە - اتا-انامنىڭ ارقاسى دەپ بىلەمىن. قارىنداسىم اينۇر لاتىپوۆا - كوز دارىگەرى، ءىنىم الماز مۇنايشى. جۇبايىم داليلا بولات قىزى دا دارىگەر، دەرماتولوگ. ۇلكەن قىزىم ديانا مەن ۇلىم ايبولات - اقتوبە مەديتسينا اكادەمياسىنىڭ ستۋدەنتتەرى، كەنجەم ينابات 3-سىنىپتا وقيدى.
- وزىڭىزدەن باستاپ ەسەپتەگەندە، دارىگەرلەر وتباسى دەۋگە بولادى ەكەن. سوندا بارلىعىن قوسقاندا، جالپى ەڭبەك وتىلدەرىڭىز قانشا؟
- قارىنداسىم 2002 -جىلدان باستاپ ەسەپتەگەندە، 21 جىل بويى مەديتسينا سالاسىندا قىزمەت ەتىپ كەلەدى. جارىمنىڭ ەڭبەك ءوتىلى - 20 جىل. مەندە - 23 جىل. سوندا ءبارىن قوسقاندا، 64 جىل بولادى ەكەن. ونىڭ ۇستىنە ۇلىمىز بەن قىزىمىز ءبىزدىڭ جولىمىزدى قۋماقشى.
- ەسىڭىزدە قالعان ەڭ قيىن دا كۇردەلى وتانى ايتىپ بەرسەڭىز؟
- ءار وتا وزىنشە كۇردەلى، وزىنشە ەرەكشە. ءار وتا ۇلكەن دايىندىقتى، ايرىقشا جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەدى. ادام ومىرىمەن تىكەلەي بايلانىستى بولعاندىقتان مەن ءۇشىن وتانىڭ جەڭىل، اۋىرى جوق. وعان قوسا ءار اعزا وزىنشە ەرەكشە، كۇردەلى. دەگەنمەن سوناۋ 2003 -جىلى سىرىم اۋداندىق اۋرۋحاناسىندا جاسالعان وتا ەسىمنەن كەتپەيدى. نەبارى ءۇش جىلدىق ەڭبەك تاجىريبەمىزبەن جوعارى وقۋ ورنىندا بىرگە ءبىلىم العان دوسىم، ارىپتەسىم مالىك وتەعۇلوۆپەن بىرگە جۇرەگىنە پىشاق سۇعىلعان جاس جىگىتكە وتا جاساۋعا تۋرا كەلدى. وتا ءساتتى اياقتالىپ، ناۋقاس امان-ەسەن ۇيىنە كەتتى.
- پلاستيكالىق وتا دا جاسايدى ەكەنسىز، مۇنىڭ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
- پلاستيكالىق حيرۋرگيا تۋا جانە جۇرە پايدا بولاتىن كەمىستىكتەردى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن قاجەت، ونىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. ادەتتە پلاستيكالىق وتانى قاجەت ەتەتىن ادامدار كوپ جاعدايدا اۋىرىپ ەمەس، ءومىر ساپاسىن جاقسارتىپ، وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرعىسى كەلەدى. پلاستيكالىق وتانىڭ قيىندىعى مەن ەرەكشەلىگى دە وسىندا، سول سەبەپتى تالاپتارى دا جوعارى. ومىردە ءارتۇرلى جاعدايلار بولادى، حيرۋرگ سونىڭ بارىنە دايىن بولىپ، كاسىبي شەبەرلىگىن كورسەتە ءبىلۋى كەرەك.
- دارىگەر گيپپوكرات انتىنا ادال بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
- بۇل جەردە كوپ تەرەڭگە بارماي، قىسقاشا بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەر ەدىم. دارىگەر ەڭ اۋەلى الدىنا كەلگەن ناۋقاستىڭ ورنىنا ءوزىن قويىپ قاراۋى كەرەك. سونداي-اق دارىگەر ماماندىعى ادامگەرشىلىكتى، ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ەڭ باستىسى، ادالدىقتى تالاپ ەتەدى.
- مەديتسينا سالاسىنداعى ۇستازدارىڭىز بەن شاكىرتتەرىڭىز، ۇجىمداعى ارىپتەستەرىڭىز جونىندە نە ايتار ەدىڭىز؟
- ۇستازدارىمنىڭ ىشىندە ەڭ ۇلكەنى مارقۇم يۋري نيكولايەۆيچ حۆان ەدى. ول كىسى مەنىڭ حيرۋرگ بولىپ قالىپتاسۋىما كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. سونداي-اق سەرىك عۇمار ۇلى حايرەكەشوۆ - كۇنى كەشەگە دەيىن حالقى ءۇشىن قىزمەت ەتكەن ۇستاز- دارىگەر. قازىرگى تاڭدا زەينەتكەرلىك دەمالىستا بولسا دا، ۇنەمى حابارلاسىپ، اقىلداسىپ وتىرامىز. سامارباي مەدەت ۇلى مۇقانوۆ - اۋداننان وبلىسقا اۋىسىپ كەلگەندە، قۇشاق جايا قارسى العان تالىمگەرلەرىمنىڭ ءبىرى.
سول سەكىلدى سەرىك ورازباي ۇلى قارەكەنوۆتى ايتپاي كەتۋىمە بولماس. ول كىسى ستۋدەنتتىك شاقتان باستاپ قاناتىنىڭ استىنا الىپ، اعالىق قامقورلىعىن كورسەتتى. كۇنى بۇگىن تراۆماتولوگيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىن اتقارادى. شاكىرتتەرىمە كەلسەم، سوڭىمنان ەرگەن جىگىتتەرىم بارشىلىق. نەگىزى، ءبىزدىڭ اۋرۋحانا ۇجىمىندا جاستار وتە كوپ. حيرۋرگتاردىڭ ورتاشا جاسى - شامامەن 30 جاس.
«مەن جاستارعا سەنەمىن»، دەپ ماعجان جۇمابايەۆ ايتقانداي، ولاردان كوپ ءۇمىت كۇتىپ، ۇلكەن سەنىم ارتامىن، بولاشاقتارى زور دەي الامىن. مەن ءۇشىن ءارقايسىسىنىڭ ورنى بولەك، ءارقايسىسى ماقتاۋعا لايىقتى. ارىپتەستەرىمنىڭ ىشىندە اقىلبەك حازادياز ۇلى ەرمۇحانوۆتى ەرەكشە ايتىپ كەتكىم كەلەدى. ول بولاشاقتىڭ ماماندىعى بولىپ ەسەپتەلەتىن ينتەرۆەنتسيالىق حيرۋرگيانى رەسپۋبليكا كولەمىندە دامىتىپ ءجۇر.
- رەسپۋبليكا كۇنىنە وراي نە تىلەك قوسار ەدىڭىز؟
- قازاق ەلىن رەسپۋبليكا كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن. حالقىمىزعا تىنىشتىق، بەيبىتشىلىك، مولشىلىق، دەنساۋلىق تىلەيمىن. تاۋەلسىزدىگىمىز ماڭگى بولسىن! سوڭعى كەزدەرى الەمدە بولىپ جاتقان كەلەڭسىزدىكتەر تۇسىندا ەلىمنىڭ تىنىشتىعىنان، ءبىرتۇتاستىعىنان ايىرماسىن دەگىم كەلەدى.
- اڭگىمەڭىزگە بەك راحمەت. الداعى ۋاقىتتا دا ادام جانىنىڭ اراشاسى رەتىندە ابىرويلى ەڭبەك ەتە بەرىڭىز!
اۆتور
عايساعالي سەيتاق
