جايىلىم جوق: سەمەي پوليگونى ايماعىنداعى جەرلەردى ءالى كۇنگە پايدالانۋعا بولمايدى
سەمەي. KAZINFORM - اباي وبلىسىندا بۇرىن سەمەي يادرولىق پوليگونى بولعان كەي جەرلەر ءالى كۇنگە دەيىن قولدانىسقا بەرىلمەي وتىر. جاڭادان قۇرىلعان جاڭاسەمەي اۋدانىنا قوسىلعان قاينار اۋىلىنىڭ حالقى جايىلىم جەر تاپشى ەكەنىن ايتادى.

قاينار اۋىلى بۇرىن ابىرالى دەگەن جەكە اۋدانعا قاراعان. سول كەزدە اۋدانعا قاراستى 1 ميلليون گەكتارعا جۋىق جەر پوليگون اۋماعىنا قوسىلىپ كەتكەن. ءسويتىپ، مال ۇستاپ وتىرعان شارۋاگەرلەرگە جايىلىم جەر تاپشى بولىپ قالدى.
— تەكسەرىس جۇرگىزىلگەننەن كەيىن 472 مىڭ گەكتار جەردى اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىندا پايدالانۋعا بولادى دەلىنگەن. الايدا وسى جەرلەردى ءالى كۇنگە دەيىن قولدانا الماي وتىرمىز. مالدى قايدا جايارىمىزدى بىلمەي، ابدەن اۋرەگە تۇستىك، - دەيدى ەلدى مەكەن تۇرعىندارى.
بىلدەي ءبىر اۋىل جۇرتشىلىعىنىڭ شاقشاداي باسىن شاراداي قىلعان ماسەلە قاشان جانە قالاي شەشىلەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن جاڭاسەمەي اۋدانى اكىمدىگىنە رەسمي ساۋالحات جىبەردىك. اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان زەينۋلليننىڭ ايتۋىنا قاراعاندا جايىلىم ماسەلەسى جۋىق ارادا شەشىمىن تاپپايتىن سياقتى. سەبەبى، سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى اۋماعىنىڭ جەرلەرىن اۋىلشارۋاشىلىعى ماقساتىندا پايدالانۋعا بەرۋگە ەش مۇمكىندىك جوق.
— جەر كودەكسىنىڭ 143-بابى 3-تارماعىنا سايكەس، ۇكىمەت يادرولىق قارۋ سىناعى وتكىزىلگەن جەر ۋچاسكەلەرىن يادرولىق قارۋ سىناعىنىڭ زاردابىن جويۋ جونىندەگى بۇكىل ءىس- شارا اياقتالعان سوڭ جانە كەشەندى ەكولوگيالىق تەكسەرۋ جۇرگىزىلگەننەن كەيىن عانا، مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ساراپتامانىڭ وڭ قورىتىندىسى بولعان جاعدايدا مەنشىككە نەمەسە پايدالانۋعا بەرۋى مۇمكىن.
بۇرىنعى سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنىڭ اۋماعىن وڭالتۋ ماقساتىندا ونىڭ جەرلەرىن شارۋاشىلىق اينالىمعا بىرتىندەپ قايتارۋ مۇمكىندىگىن جاساۋ ءۇشىن 2023-جىلعى 5-شىلدەدە «سەمەي يادرولىق قاۋىپسىزدىك ايماعى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. سول زاڭعا سايكەس ۇلتتىق يادرولىق ورتالىعى سەمەي يادرولىق قاۋىپسىزدىك ايماعىنىڭ (سياقا) جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ۇيىمى بولدى.
مەملەكەتتىك جەر كاداسترىنىڭ مالىمەتى بويىنشا اباي وبلىسىنىڭ اۋماعىندا سياقا قۇرامىنا قوسۋ جوسپارلانعان 31 جەر ۋچاسكەسى بار. ونىڭ 18 ءى ونەركاسىپتىك ماقساتقا ارنالعان («قاراجىرا» ج ش س، «كازتسينك» ا ق، «ءۇ م ز» ا ق جانە باسقا كومپانيالارعا) جانە 13 ءى - اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى ۋچاسكەلەر، - دەپ ءتۇسىندىردى نۇرجان زەينۋللين.
ونەركاسىپتىك ماقساتقا بولىنگەن جەرلەر رادياتسيالىق قاۋىپسىزدىكتى تۇراقتى قامتاماسىز ەتۋ شارتىمەن پايدالانىلۋى مۇمكىن، ال اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەر بويىنشا ءالى دە جۇمىستار جۇرگىزىلۋى قاجەت.
- بۇل رەتتە جەر ۋچاسكەسىن الۋ جۇمىسى ۋاكىلەتتى ۇيىم اۋماقتى كەشەندى راديوەكولوگيالىق زەرتتەۋ ناتيجەسىن ۇسىنعاننان كەيىن جاسالادى. سونداي-اق وبلىس اكىمىنىڭ وكىمىمەن پوليگون جەرلەرىن سەمەي يادرولىق قاۋىپسىزدىك ايماعىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ۋاكىلەتتى ۇيىمنىڭ قاراماعىنا بەرۋ ماسەلەلەرىن قاراۋ جونىندەگى جۇمىس توبى قۇرىلعان. ونىڭ قۇرامىنا اباي اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەنگىزىلمەك. قازىرگى ۋاقىتتا سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى اۋماعىنىڭ جەرلەرىن اۋىلشارۋاشىلىعى ماقساتىندا پايدالانۋعا بەرۋگە مۇمكىندىك جوق. ەكولوگيالىق ساراپتاما قورىتىندىسى نەگىزىندە شەشىم قابىلدانعان سوڭ قوسىمشا حابارلايمىز، - دەيدى شەنەۋنىك.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن وسى قاينار اۋىلىنداعى بالاباقشا جانە ەمحانا ماسەلەسىن كوتەرگەن بولاتىنبىز.