حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى مەرەكەسىنىڭ تاريحى
استانا. KAZINFORM - بۇگىن ەلىمىزدە 8-ناۋرىز - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى مەرەكەسى اتالىپ وتەدى.
بۇل مەرەكەنىڭ تاريحى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ بۇكىل الەم ەلدەرىن 8-ناۋرىزدى ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى ءۇشىن كۇرەس كۇنى - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى دەپ جاريالاۋعا شاقىرعان قارارى قابىلدانعانعا دەيىنگى كەزەڭدى قامتيدى.
ⅩⅩ عاسىردا كوكتەم، ماحاببات جانە سۇلۋلىق مەرەكەسى بىرتە- بىرتە 8-ناۋرىز مەيرامىنا اينالىپ، بۇگىندە وتباسىندا، ەڭبەك ۇجىمدارىندا كەڭىنەن اتالىپ وتىلە باستادى.
امەريكا قۇرلىعىندا قازىرگى حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى مەرەكەسىنە نەگىز قالاعان ءبىرقاتار وقيعالار ورىن الدى. نيۋ-يوركتىڭ كيىم تىگەتىن فابريكاسى مەن توقىما ونەركاسىبىندە جۇمىس ىستەيتىن ايەلدەر جالاقىنىڭ تومەندىگى مەن جۇمىس جاعدايىنىڭ ناشارلىعىنا قارسىلىق تانىتىپ، 1857 -جىلدىڭ 8-ناۋرىزىندا مانحەتتەن كوشەلەرىنە شەرۋگە شىقتى. 1901-جىلى دا ءدال 8-ناۋرىز كۇنى چيكاگودا تاريحتا العاش رەت ءۇي شارۋاسىنداعى ايەلدەر تاريحتا «قازان بۇلىگى» دەگەن اتاۋمەن قالعان شەرۋدى ۇيىمداستىرعان بولاتىن. اراعا جەتى جىل سالىپ، 1908 -جىلدىڭ 8 -ناۋرىزىندا بۇكىل امەريكا قۇرلىعىنىڭ ايەلدەرى «بوس قازان شەرۋىن» ۇيىمداستىرىپ، جالاقىنىڭ كوتەرىلۋىن، ەڭبەك ەتۋ جاعدايىنىڭ جاقسارۋىن جانە ەركەكتەرمەن تەڭ قۇقىلى بولۋدى تالاپ ەتتى. وسىدان كەيىن ا ق ش- تىڭ سولشىلدار پارتياسى ءدال وسى كۇندى ۇلتتىق ايەلدەر كۇنى رەتىندە جاريا ەتكەن بولاتىن. الايدا بۇگىندە بۇل داتا امەريكا قۇرلىعىندا مەرەكە كۇنى رەتىندە سانالمايدى.
بۇرىنعى كەڭەستىك كەڭىستىكتەگى رەسپۋبليكالاردا «8-ناۋرىز» مەرەكەسىنىڭ باستاۋ الۋىنا 1910 -جىلى كوپەنگاگەندە وتكەن ەكىنشى حالىقارالىق جۇمىس ىستەيتىن ايەلدەر كونفەرەنتسياسى تۇرتكى بولعان ەدى. ول كەزدە گەرمانيانىڭ سوتسيال- دەموكراتتار پارتياسى ايەلدەر توبىنىڭ كوشباسشىسى، ءارى ايەلدەر قۇقىعىن جان تانىمەن قورعاۋشى كلارا تسەتكين 8-ناۋرىز كۇنىن ايەل جىنىسى پرولەتارياتتارىنىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنى رەتىندە اتاپ ءوتۋ يدەياسىن ۇسىنعان- دى. العاش رەت بۇل كۇندى دانيا، اۆستريا، گەرمانيا جانە شۆەيتساريادا، كەيىننەن باسقا دا ەلدەردە ناۋرىزدىڭ ءارتۇرلى كۇندەرىندە اتاپ وتە باستادى.
8-ناۋرىز رەسمي تۇردە العاش رەت 1913 -جىلى پەتەربوردا اتالىپ وتىلە باستادى. الايدا، ەكونوميكالىق احۋالدىڭ قيىندىعىنا بايلانىستى بۇل كۇن كۇنتىزبەدە دەمالىس رەتىندە جاريا ەتىلگەن جوق. ك س ر و- دا 8-ناۋرىز - جۇمىس ىستەمەيتىن دەمالىس كۇنى رەتىندە 1966 -جىلدان باستاپ قولدانىسقا ەنگىزىلدى. ايتا كەتەرلىگى، بۇل تۋراسىندا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا 1965 -جىلدىڭ 8-مامىرىندا جاريا ەتىلگەن بولاتىن.
قازىرگى ۋاقىتتا بۇل مەيرام بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا ايەلدەر قۇقىعى مەن حالىقارالىق بەيبىتشىلىك ءۇشىن كۇرەستىڭ حالىقارالىق كۇنى رەتىندە اتالىپ وتەدى.
اۆتور
مارلان جيەمباي
