حالىق التىن ساتىپ الاردا نەنى ءبىلۋى كەرەك؟
استانا. KAZINFORM - قازاقستان التىن ساتىپ الۋ بويىنشا الەمدە 4-ورىندا تۇر. ال التىن باعاسى ەلدە شارىقتاپ بارادى. قىمبات مەتالدىڭ قۇنىن كىم باقىلايدى؟ بيىل باعا تاعى وسە مە؟
Massaget.kz ءتىلشىسى زەرتتەپ كوردى.
«سوڭعى ءۇش جىلدا التىن باعاسى %43 عا ءوستى»
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق بانكى سوڭعى ءۇش جىلدا التىن باعاسى %43 عا وسكەنىن مالىمدەدى. رەداكسيا جولداعان رەسمي ساۋالعا بەرگەن جاۋاپتا ۇلتتىق بانكتىڭ مونەتالىق وپەراتسيالار دەپارتامەنتى قازىرگى التىن باعاسىن ءۇش جىلدىقپەن سالىستىردى.
«سوڭعى ءۇش جىلداعى التىن باعاسى جاھاندىق جانە ۇلتتىق ەكونوميكالىق جاعدايعا بايلانىستى ايتارلىقتاي اۋىتقۋلاردى كورسەتتى. 2021-جىلدىڭ سوڭىندا التىننىڭ ءبىر ترويا ۋنتسياسىنىڭ قۇنى 1820,10 دوللاردى قۇرادى، ال 2024-جىلدىڭ اياعىندا باعا 2610,85 دوللارعا دەيىن ءوستى. قاراستىرىلىپ وتىرعان كەزەڭدەگى باعانىڭ ءوسۋى %43 دى قۇرادى»، - دەلىنگەن جاۋاپتا.
1 ترويا ۋنتسيا - 31,10 گرامعا تەڭ. قازىرگى دوللار باعامىمەن (521,17 تەڭگە) ەسەپتەسەك، 1 ترويا ۋنتسيا - 1360696 تەڭگەگە تەڭ. ياعني ءبىر گرام التىن ۇلتتىق بانك مالىمەتىنشە 43752 تەڭگەنى قۇرايدى.
التىن بازارلارىندا باعا قانداي؟
الماتىداعى تانىمال التىن بازارىنداعى باعانى باقىلاپ قايتتىق. مۇندا دەمالىس كۇندەرىندەگىدەي ەمەس، قىز-قىز قايناپ جاتقان ساۋدا سەرپىنى سەزىلمەيدى. دەسە دە، ادام از دەپ ساۋداسىز قالىپ وتىرعان ساۋداگەردى كورمەيسىڭ.
بازاردا التىن باعاسى گرامىنا 33 مىڭنان باستالادى. قىمباتى 45 تەن جوعارىلاي بەرەدى. ساۋداگەرلەردىڭ سوزىنشە، باعا ساپاسىنا قاراي وزگەرە بەرەدى. شىمكەنتتىك التىننان باستاپ، يتاليالىق برەندتەردىڭ ءتۇر-ءتۇرى جايناپ تۇر.
التىن ساتىپ الۋشىلار ساۋداگەرلەرگە قاراعاندا التىن وتكىزەتىندەرگە ارزان باعا ۇسىنادى. ولار التىندى تالداپ وتىرىپ ەڭ ازى - 25 مىڭنان باستاپ ساتىپ الادى.
التىن الۋشىلار ساتىپ الىنعان تاۋاردى قايتا ساتپايتىندارىن ايتتى. ولاردىڭ سوزىنشە، التىندار قايتا وڭدەۋگە شىمكەنت قالاسىنداعى التىن زاۋىتىنا جىبەرىلەدى.
«التىن وتكىزەتىندەر ءارتۇرلى التىن الىپ كەلەدى. بىرەۋى ساپالى، بىرەۋى ساپاسىز. بىرەۋى تازا التىن، بىرەۋى جالعان. ولاردى ارنايى قىشقىل سۇيىقتىقپەن تەكسەرەمىز. تازا ەمەستەرى كورىنىپ تۇرادى. بىردەن قارايىپ كەتەدى. سولايشا ولاردى 25 مىڭنان دا ارزان الامىز»، - دەيدى (ەسىمىن جاسىرىپ قالۋدى ءوتىندى - ەسك.) ساتىپ الۋشى ازامات.
التىن باعاسىنىڭ ءوسۋى ساۋداگەرلەر ءۇشىن ءتيىمدى مە؟ قارا حالىق كوبىنە قانداي ماقساتتا ساتىپ الادى؟ بىرنەشە ساۋالدىڭ جاۋابىن ساۋداگەرلەردەن سۇراپ بىلدىك.
«التىننىڭ باعاسى قىمباتتاعالى التىندى جاي ساتىپ الىپ قويۋعا كەلەتىندەر كوبەيىپ كەتتى. بار اقشالارىنا تۇرىنە قاراماي الىپ جاتىر. ال بىلايشا العاندا قازاقتاردىڭ كوبى قۇدالىققا، كيىتكە دەپ الادى. بىزگە باعانىڭ وسكەنى، وسپەگەنى اسا ماڭىزدى ەمەس. ءبىز ءبارىبىر ورتاداعى قوسقان اقشامىزعا الامىز. ساتىپ الۋشى حالىققا عانا وبال. قازىر بۇرىنعىدان دا قىمباتتاپ بارا جاتىر. الداعى ۋاقىتتا تاعى وسەدى دەگەن سىبىس بار»، - دەيدى جۇلدىز ەسىمدى ساۋداگەر.
جالعان التىن ساتۋشىلاردىڭ جايى
باعانىڭ وسكەنى بىلاي تۇرسىن، قازىر جالعان التىن ساتقىشتار دا كوبەيىپ بارادى. ماسەلەن، بىلتىر جىلدىڭ اياعىندا اقمولا وبلىسىندا AFM قىزمەتكەرلەرى شىمكەنتتىك زەرگەردەن جالپى سالماعى 384,79 گرام، قۇرامى %99,5، گرامىنىڭ باعاسى 29737 تەڭگە قۇرايتىن ءۇش قۇيما التىن تاركىلەگەن بولاتىن. بۇل وسىعان ۇقساس جايتتىڭ ءبىرى عانا. وسىنداي الاياقتاردىڭ كوبەيىپ كەتكەنىن ساۋداگەرلەر دە ءجيى بايقايتىندارىن ايتتى.
ال ۇلتتىق بانك وسى ماسەلەگە قاتىستى حالىققا ارنايى كەڭەس ۇسىندى. رەداكسياعا جولداعان جاۋاپتا ۆەدومستۆو تەڭگە سارايى شىعارعان التىندى ساتىپ الۋ قاۋىپسىز ەكەنىن ەسكەرتتى.
«حالىقتى جالعان التىن قۇيمالارىن ساتىپ الۋدان ساقتانۋ ماقساتىندا، التىن قۇيمانىڭ قورعانىش قاپتاماسىنىڭ تۇتاستىعىن ساقتاۋ مىندەتتى شارتىمەن، بەلگىلەنگەن ۇيىمداردا تەڭگە سارايى شىعارعان التىندى ساتىپ الۋ قاۋىپسىز ەكەنىن اتاپ ءوتۋ قاجەت. قۇيمالار ارنايى قاپتامادا شىعارىلادى، ول ساپا سەرتيفيكاتى دا بولادى جانە قۇيمالاردى مەحانيكالىق زاقىمدانۋدان قورعايدى. بىرەگەي قورعانىش قاپتاماسى قاپتامانىڭ اشىلعانىن نەمەسە اشىلماعانىن وڭاي انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ جازدى ۇلتتىق بانك.
سونداي-اق ساتىپ الۋشىلار التىن الماس بۇرىن قورعانىش قاپتاماسىنداعى ۋلتراكۇلگىن ساۋلەگە نازار اۋدارۋ قاجەت.
«كليەنت ۋلتراكۇلگىن ساۋلە ارقىلى قورعانىش قاپتاماسىنىڭ ءتۇپ نۇسقالىعىن وڭاي تەكسەرە الادى. ۋلتراكۇلگىن ساۋلەنىڭ اسەرىنەن ليۋمينەستسەنتتى جازۋلار قورعالعان (اشىلماعان) قاپتامادا ءمولدىر تەرەزە ارقىلى پايدا بولادى، ولار قاپتاما اشىلعان جاعدايدا وزگەرەدى. قۇيمالاردى تۇتاس قورعانىش قاپتاماسىندا ساقتاۋ ۇسىنىلادى»، - دەپ قوستى مەكەمە.
باعانى كىم باقىلايدى؟
ۇلتتىق بانك التىننىڭ باعاسى جانە ونىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعى جاھاندىق گەوساياسي شيەلەنىسكە، ا ق ش- تاعى ەكونوميكالىق جانە ساياسي جاعدايعا، سونىڭ ىشىندە فرج پايىزدىق مولشەرلەمەلەرىنىڭ وزگەرۋىنە، سونداي-اق ينفلياتسيا دەڭگەيىنە، الەمدىك قارجى نارىقتارىنىڭ جاعدايىنا، ورتالىق بانكتەر مەن تۇتىنۋشىلاردىڭ سۇرانىسىنا بايلانىستى ەكەنىن ايتتى.
«2025-جىلى التىن باعاسى كوپتەگەن فاكتورلارعا بايلانىستى بولادى، سونىڭ ىشىندە گەوساياسي تاۋەكەلدەر، ا ق ش دوللارىنىڭ باعامى، ورتالىق بانكتەردىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋگە باعىتتالعان اعىمداعى ساياساتى جانە باسقالارى. ادەتتە، جوعارى ينفلياتسيا، ەكونوميكالىق داعدارىستار جانە گەوساياسي تاۋەكەلدەردىڭ ءوسۋى كەزەڭىندە التىنعا سۇرانىس تاۋەكەل جانە ۆاليۋتانىڭ قۇنسىزدانۋىنان قورعايتىن اكتيۆ رەتىندە ارتادى»، - دەپ جاۋاپ بەردى ۆەدومستۆو.
