بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋ، GPS جۇيەلەر - قازاقستاندا جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الۋ تالاپتارى كۇشەيدى
«ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» م ك باسقارما ءتوراعاسى ءادىل قوجىقوۆتىڭ ايتۋىنشا، جۇرگىزۋشى كۋالىگىن «ساتىپ الۋ» جاعدايلارى انىقتالعاننان كەيىن مەملەكەتتىك كورپوراتسيا ەمتيحان بارىسىن باقىلاۋدى كۇشەيتتى. ول ءۇشىن تەوريالىق ەمتيحان تاپسىرۋ كەزەڭىنە ارنايى بيومەتريالىق جۇيە ەنگىزىلدى.
«ءبىز جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الۋ پروتسەسىن بارىنشا اشىق ەتۋدى كوزدەيمىز جانە ونى ءار كەزەڭدە تەكسەرىپ وتىرامىز. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، جاقىندا عانا سيفرلىق دامۋ ءمينيسترى باعدات باتىربەك ۇلى مۋسين كەلىپ تەكسەرۋ جۇرگىزدى. ءبىز دە مۇنداي جۇمىستاردى ۇنەمى «قۇپيا ساتىپ الۋشى» فورماتىندا جۇرگىزەمىز جانە وسى جۇمىستار ناتيجەسىندە ءبىز جاڭا بيومەتريالىق جۇيەنى ەنگىزدىك، بۇل بارلىق ادامي فاكتورلاردى جويادى، تالاپكەردىڭ ورنىنا باسقا ادامدى كىرگىزۋگە جول بەرمەيدى. ال پراكتيكالىق تەست تاپسىراتىن اۆتودرومنىڭ جابدىقتارى جاڭارتىلدى، GPS جۇيەسى ەنگىزىلىپ، اۆتوماتتاندىرىلدى»، - دەدى «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» مەملەكەتتىك كورپوراتسياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى ءادىل قوجىقوۆ نۇر- سۇلتان قالاسىنىڭ №1 مامانداندىرىلعان ح ق ك و- داعى باسپا ءسوز تۋرىندا.
ايتا كەتەيىك، نۇر- سۇلتانداعى №1 مامانداندىرىلعان ح ق ك و - قالاداعى جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الاتىن جالعىز ورتالىق. جۇرگىزۋشى كۋالىگىنە ەمتيحان تاپسىرۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن اۆتومەكتەپتە كولىك جۇرگىزۋدى ۇيرەنىپ، جول ەرەجەلەرىن جاتتاۋ كەرەك. وعان قاجەتتى قۇجاتتار قاتارىندا جەكە كۋالىك، 073 ۇلگىسىندەگى مەديتسينالىق انىقتاما، اۆتوكۋرستان وتكەنى تۋرالى كۋالىك («B» ساناتى ءۇشىن مىندەتتى ەمەس) جانە مەملەكەتتىك باج سالىعىن تولەگەنى تۋرالى تۇبىرتەك بار. مەملەكەتتىك باج مولشەرى - 1,25 ا ە ك. سودان كەيىن مامانداندىرىلعان ح ق ك و- عا كەلىپ، تالون الادى جانە وپەراتور ونى جۇيەگە تىركەيدى. كەزەگىمەن تەوريالىق ەمتيحان زالىنا وتەدى. تەوريالىق ەمتيحاندا قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە 40 سۇراق بار. وعان 40 مينۋت ىشىندە جاۋاپ بەرۋى كەرەك، 32 سىنە دۇرىس جاۋاپ بەرىلسە، ەمتيحاننان وتكەن بولىپ سانالادى.
«ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» م ك IT- ينفراقۇرىلىم دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى مارات تۇرسىنوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇرىن «تەوريانى» تاپسىرۋدا ەمتيحان تاپسىرۋشى تەك جەكە كۋالىگىن كورسەتسە، ەندى ارنايى بيومەتريالىق جۇيە ونىڭ قۇجاتتاعى بەينەسى مەن بەت- الپەتىن سايكەستەندىرەدى. وعان قوسا، ءار تەوريالىق ەمتيحان تاپسىرىلاتىن كومپيۋتەر جانىنا ارنايى بەينەكامەرا ورناتىلعان.
«تەوريالىق ەمتيحانعا كىرەردە بيومەتريالىق جۇيە جەكە تۇلعالاردىڭ مەملەكەتتىك دەرەكتەر قورىنداعى اقپاراتپەن سايكەستەندىرەدى. سىناق تاپسىرۋشى قالاعان كومپيۋتەرىنە وتىرادى. كومپيۋتەر قوسىلعاندا تاعى ءبىر بيومەتريالىق تەكسەرۋ جۇرەدى جانە ءار كومپيۋتەر توبەسىندە بەينەباقىلاۋ كامەراسى بولادى. ورتالىق جەلىلەرى دە بىرنەشە الگوريتم بويىنشا قورعالادى جانە وعان سىرتتان ەنۋ مۇمكىندىگىنىڭ جولى كەسىلەدى. سنىاق تاپسىرۋ جۇيەسى User friendly فورماتىندا، ياعني ينتەرفەيسى ادامدارعا جاعىمدى تۇستەرمەن جاسالعان. سىناق بارىسىن قازاقستان بويىنشا ارانيى سيتۋاتسيالىق ورتالىق باقىلاپ وتىرادى، وعان قوسا ورتالىقتاعى قىزمەتكەرلەر دە بار»، - دەدى مارات تۇرسىنوۆ تىلشىلەرگە بەرگەن سۇحباتىندا.
سپيكەردىڭ ايتۋىنشا، سىناقتان وتپەي قالعان، بيومەتريادا راستالماعان ادامدارعا ەش شەكتەۋ قويىلمايدى. ياعني، كەلەسى تاۋلىكتە ورتالىققا كەلىپ، تاعى سىناق تاپسىرا الادى. تەوريالىق سىناقتى ءساتتى تاپسىرعاندار كولىك جۇرگىزۋ بويىنشا پراكتيكالىق ەمتيحانعا جىبەرىلەدى. وندا 20 مينۋت ىشىندە ارانيى اۆتودرومدا 12 جاتتىعۋ مانيەۆرىن جاساۋ كەرەك. ەكى ەمتيحاندى ءساتتى تاپسىرعان جاعدايدا جۇرگىزۋشى كۋالىگى مامانداندىرىلعان حقكو- دا ەكى ساعات ىشىندە بەرىلەدى. وسى ورايدا «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» م ك سەرۆيس جونىندەگى باسقارۋشى ديرەكتور باحتيار مۇحامەتقاليەۆ جاڭارتىلعان اۆتودرومدى كورسەتتى.
2021 -جىلعى 2-جەلتوقساندا №1 مامانداندىرىلعان ح ق ك و- دا جاڭا GPS جۇيەسى بار اۆتوماتتاندىرىلعان اۆتودروم ىسكە قوسىلدى. ول اۆتودروم اۋماعىنداعى جانە ەمتيحان بارىسىنداعى كولىك قوزعالىسى مەن مانيەۆرلاردى ەسەپكە الىپ، تالداۋ جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
«بۇعان دەيىن اۆتودرومداعى تەحنولوگيالار ەسكى جانە ءتيىمسىز بولدى. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، ءار كولىكتىڭ بامپەرىنە كىشىگىرىم داتچيك ورناتىلاتىن. سوسىن اۆتودروم ىشىندە ماگنيتتىك داتچيكتەر جەرگە كومىلەتىن. ازداعان سوققى بولسا دا وسى داتچيكتەر ىستەن شىعىپ، كولىك جارامسىز بولىپ، مامانداردى شاقىرۋعا تۋرا كەلەتىن. ال قازىرگى GPS جۇيەلەرىنىڭ دالدىگى جوعارى، بارلىعى سپۋتنيك سيگنالىمەن باقىلانادى. كولىك سوعىلسا دا، ىستەن شىقپايدى. جانە ەڭ باستىسى - سىناق ساپاسى كۇشەيدى. بۇرىلىس كورسەتكىشى ورىنسىز جەردە قوسىلسا دا، جولاقتى باسىپ كەتسە دە، اپاتتىق سيگنال ۋاقىتىلى قوسىلماسا دا جۇيە ۇپايدى ازايتادى. شەكتى بالل جينالماسا، ۇمىتكەر سىناقتان وتپەيدى»، - دەپ ءتۇۇسىندىردى ب. مۇحامەتقاليەۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، جاڭعىرتۋ جۇمىستارى نۇر- سۇلتان قالاسىندا باستالدى. كەزەكتە الماتى، شىمكەنت سىندى ءىرى قالالار تۇر.
«مۇندا دا ادامي فاكتور بارىنشا ازايتىلعان. ءار كولىكتىڭ ىشىندە بەينەكامەرا مەن پلانشەت ورناتىلعان. جۇيەنىڭ ءوزى قاتە كەتكەن تۇستارىن جۇرگىزۋشىگە ەسكەرتىپ وتىرادى. سىناق بىتكەندە دە قاي تۇستا قاتە جىبەرىلگەنى، قانشا ۇپاي جينالعانى جۇرگىزۋشىنىڭ وزىنە اشىق كورسەتىلەدى. بولاشاقتا رۋلگە وتىرعان ادام بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋدەن وتپەيىنشە، سىناق باستالمايتىنداي وزگەرىستەر ەنگىزەمىز»، - دەيدى مەملەكەتتىك كورپوراتسيا وكىلى.
وسىلايشا، مامانداندىرىلعان ح ق ك و- لاردا جۇرگىزۋشى كۋالىگىن ساتىپ الۋ مۇمكىندىگىنە جول بەرىلمەيدى.
«بۇدان بىلاي مامانداندىرىلعان ح ق ك و- لاردا مۇنداي مۇمكىندىكتەر بولمايتىنىنا سەنىمدىمىن. بۇرىن تالاپكەردىڭ ورنىنا باسقا ادامدار ەمتيحان تاپسىراتىن جاعدايلار بولعان. ەندى بيومەتريالىق راستاۋسىز ادام زالعا دا كىرە المايدى. ەمتيحان كەزىندە بيومەتريانى بەس رەت راستاۋ كەرەك. الداعى ءبىر- ەكى ايدا بۇل جۇيە بارلىق وڭىرلەردە بولادى. بۇل جۇيە ادام فاكتورىن تولىعىمەن جويادى. بارلىعى اۆتوماتتاندىرىلعان، ءتىپتى بىردە- ءبىر قىزمەتكەر وزدەرى قالاسا دا بۇعان اسەر ەتە المايدى»، - دەدى ءادىل قوجىقوۆ.
ايتا كەتەيىك، 2021 -جىلدىڭ قاراشا ايىندا ەلوردانىڭ مامانداندىرىلعان ح ق و- دا 1989 ادام جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الۋعا ءوتىنىش بەردى. ولاردىڭ 1003 ءى «تەوريادان» وتە الماسا، 887 ءى پراكتيكالىق ەمتيحاندى تاپسىرا المادى. تەك 99 ادام ەكى ەمتيحاننان دا ءساتتى ءوتىپ، جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الدى. رەسپۋبليكا بويىنشا، جىل باسىنان بەرى 11 ايدا 478012 ادام جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الۋعا ءوتىنىم بەرگەن جانە ونىڭ 138 مىڭى عانا العان.
