شيكىزاتسىز سەرپىلىس: قازاقستان ەكونوميكاسى قالاي دامىماق
جىل قورىتىندىسى بويىنشا، مۇناي سەكتورىن ەسەپكە الماعاندا قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمى 5,1 پايىزعا جەتتى. ياعني، ەلىمىز ءبىرىڭعاي قارا التىن وندىرىسىنە بايلانباي- اق العا جىلجۋعا بولاتىنىن كورسەتكەندەي.
بۇل ناتيجەگە قالاي قول جەتكىزدىك، قازاقستان كەلەر جىلى دا ءوسىم ديناميكاسىن ساقتاي الا ما؟ Kazinform اگەنتتىگىنىڭ اناليتيكالىق شولۋشىسى ساراپشىلاردىڭ پىكىرىن ءبىلدى.
ەكونوميست ولجاس قۇدايبەرگەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ ديناميكاسى 2025-جىلى دا قايتالانۋى مۇمكىن.
- شىنىندا قازاقستاننىڭ وتاندىق جانە شەتەلدىك ينۆەستورلارعا دۇرىس قاراعان كەزىندە ءوسۋ الەۋەتى بار. قازىر قازاقستانعا قىتايدان، تاياۋ شىعىستان، ەۋروپادان، ا ق ش- تان، رەسەيدەن كەلەتىن ينۆەستورلاردىڭ ۇلكەن قىزىعۋشىلىعى بايقالادى. ەگەر بيۋروكراتيا تولىق جويىلسا، بيىلعى ەكونوميكالىق ءوسىم قارقىنىن ەكى ەسەلەپ قانا قويماي، بۇدان دا كوپ ينۆەستيتسيالاردىڭ كەلۋىنە جول اشادى، - دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.
ونىڭ پىكىرىنشە، مۇنايدان باسقا سەكتورلاردىڭ وسىمىنە تاۋارلار ءوندىرىسىنىڭ ۇلعايۋى جانە ونەركاسىپتىك قۇرىلىستىڭ ءوسۋى اسەر ەتتى. بۇدان باسقا، كولىك جانە بايلانىس سالاسىنداعى جۇك تاسىمالدارى قازاقستان ارقىلى بەلسەندى وتۋدە. بۇل سالالاردىڭ كولەمى بيىل 6-8 پايىزعا ارتقان.
ال R- Finance قارجى كەڭەسشىسى ارمان بايعانوۆ اۋىل شارۋاشىلىعى سەگمەنتى مەن جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ ءۇردىسىن ەرەكشە اتاپ كورسەتتى.
- ءوسىمنىڭ وڭدەۋ ونەركاسىبىنە بايلانىستى بولۋى قيسىندى، سەبەبى بيىل مۇناي مەن باسقا دا شيكىزات رەسۋرستارىنىڭ باعاسى تومەندەدى. كوشباسشىلار رەتىندە اۋىل شارۋاشىلىعى، قۇرىلىس، سونداي-اق ساۋدا سالاسىنىڭ قىزمەتىن اتايمىز. ويتكەنى ءبىز رەسەيگە جەتكىزۋشى ترانزيتتىك ەلگە اينالدىق. مەن كەلەسى جىلى شيكىزاتتان باسقا سەكتورلاردىڭ ءوسىمى جالعاسادى دەپ ەسەپتەيمىن. سەبەبى شيكىزاتتىڭ قۇنى تاعى وسپەي قالۋى مۇمكىن. ەسەسىنە قازاقستان اگروونەركاسىپتىك كەشەن مەن ازىق- تۇلىك سالاسىنا كوبىرەك قاراجات بولۋدە، - دەپ ءتۇسىندىردى ارمان بايعانوۆ.
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، ەگەر مينيسترلەر كابينەتى ءوز ينۆەستيتسيالارىن دۇرىس باقىلاسا، وندا ەكونوميكانىڭ ءوسىمى بۇدان دا كوپ بولماق.
ەكونوميست تيمۋر ايساۋىتوۆ ۇكىمەت وتاندىق وندىرۋشىلەردى سىرتقى باسەكەلەستىكتەن قورعاۋعا باعىت العانىن، سوندىقتان قازاقستاندا ەكونوميكالىق ءوسىم 6-7 پايىزعا جەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى.
- بيىل الدىن الا قورىتىندى بويىنشا، جالپى ىشكى ءونىم 4,4 پايىزعا ءوستى. جىل سوڭىنا دەيىن 5 پايىزعا جەتۋى مۇمكىن. بۇل جامان كورسەتكىش ەمەس، اسىرەسە، ەكونوميكا باياۋلاپ تۇرعان پوست- كوۆيد كەزەڭىندە. الايدا قازاقستاندىق ەكونوميكانىڭ الەۋەتىن ەسكەرسەك، بۇل جەتكىلىكسىز، سەبەبى ءبىزدىڭ قۇرىلىمىمىز شيكىزاتقا ءتان جانە ەكونوميكانىڭ ءوسۋى ءۇشىن ۇلكەن الەۋەت بار. قازاقستاندا وراسان زور رەسۋرستار تۇر، حالىق از بولعانىمەن جوعارى بىلىكتى كادرلار جەتەرلىك. ەڭ باستىسى، تابيعي رەسۋرستاردىڭ قورى مول، - دەيدى مامان.
ايساۋىتوۆتىڭ سوزىنشە، ەگەر الداعى ۋاقىتتا جاھاندىق ەكونوميكالىق ورتالىقتار اراسىندا داعدارىس پەن ساۋدا سوعىستارى بولماسا، ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمى 2025 -جىلى دا ساقتالا بەرەدى. بۇل تۇستا قازاقستان ءۇشىن وتە ماڭىزدى سانالاتىن لوگيستيكالىق تىزبەكتەردىڭ بۇزىلماعانى ابزال.
- ازىرگە جاعداي بولجامعا ساي جانە تۇراقتى. مەنىڭ ويىمشا، تاياۋ جىلدارى قازاقستان ءوسۋ قارقىنىن 4-5 پايىزدىق دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرا الادى، ءبىراق 2029 -جىلعا قاراي جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ەكى ەسەلەنۋى ەكىتالاي، - دەدى سپيكەر.
ساراپشى وسى تۇستا 20-30 جىل ىشىندە جىلىنا ورتا ەسەپپەن 10 پايىزعا وسكەن قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ مىسالىن سالىستىردى. ونىڭ پىكىرىنشە، قازاقستانداعى ەكونوميكالىق پاراديگمانىڭ وزگەرۋى ءدال سولاي ەكونوميكانىڭ ءوسۋىن جەدەلدەتۋگە كومەكتەسەدى.
- سەرپىندى دامۋعا قول جەتكىزىپ، وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردى سىرتقى يمپورتتان قورعاۋ ءۇشىن قوسىمشا قۇن سالىعىن ارتتىرىپ، كاپيتالدىڭ سىرتقا اكەتىلۋىنە قارسى كۇرەس جونىندەگى ساياساتتى كۇشەيتۋ قاجەت، - دەپ تۇيىندەدى تيمۋر ايساۋىتوۆ.
بۇعان دەيىن، 17- جەلتوقساندا قازاقستان پرەمەر- ءمينيسترى مەملەكەت باسشىسىنا شيكىزاتتىق ەمەس سەكتوردى دامىتۋ ارقىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى تۋرالى ەسەپ بەرگەن بولاتىن. ۇكىمەتتىڭ مالىمەتىنشە، بيىل قاڭتار- قاراشا ايلارىندا جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ءوسىمى 4,4 پايىزدى قۇرادى.
ۇدەمەلى وسىمگە اۋىل شارۋاشىلىعى (%13,4)، قۇرىلىس (%10,3)، ساۋدا (%8,2)، كولىك (%8,1)، وڭدەۋ ونەركاسىبى (%5,3)، ونىڭ ىشىندە مەتاللۋرگيا (%7,2) جانە ماشينا جاساۋ (%6,9)، حيميا ونەركاسىبى (%8,4)، سونداي- اق اقپارات جانە بايلانىس (%5,3) سالالارى قول جەتكىزگەن.
ال 2024 -جىلدىڭ 11 ايىندا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيتسيالار كولەمى 3,1 پايىزعا ارتتى، بۇل رەتتە دە شيكىزاتتىق ەمەس سالالاردا ەڭ كوپ ءوسىم بايقالعان.
ماديار تولەۋوۆ
