ءۇي مەن كولىك ارزاندايدى: ورازادا مۇسىلمان ەلدەرىندە بولاتىن وزگەرىستەر
الماتى. KAZINFORM - حالقىنىڭ دەنى يسلام ءدىنىن ۇستاناتىن ەلدەردە رامازان ايى كەزىندە قانداي وزگەرىستەر بولاتىنىن Kazinform ءتىلشىسى انىقتاپ كوردى.
رامازان ايى - مۇسىلماندار ءۇشىن ناپسىدەن تىيىلىپ، رۋح پەن جان كۇشەيەتىن ۋاقىت. ءبىر اي بويى مۇسىلماندار نيەت ەتىپ، كۇن شىققاننان باتقانعا دەيىن ورازا ۇستايدى. ءىشىپ-جەۋدەن تىيىلىپ، تەرىس ءىس-ارەكەتتەن الىستاۋعا تىرىسادى.
بيىل قاسيەتتى رامازان ورتاق ءپاتۋاعا سايكەس 1- ناۋرىز كۇنى باستالادى. ناۋرىز ايىنىڭ 26-نان 27-نە قاراعان ءتۇن - قادىر ءتۇنى، ال 30- ناۋرىز - ورازا ايت مەرەكەسى.
دەگەنمەن، وسى ۋاقىتتا يگى ءىس ىستەپ، ءوزىنىڭ ازاماتتىق پوزيتسياسىن كورسەتۋدىڭ ورنىنا ادامداردىڭ قاجەتتىلىگىن پايدالانىپ، پايدا تاۋىپ قالۋدى ويلايتىن كاسىپكەرلەردىڭ دە قاراسى كوبەيەدى.
دۇكەن مەن بازارلاردا سۇرانىس كوبەيگەن كەي تاۋارلاردىڭ باعاسى شارىقتايدى. ال مەيرامحانالار ارنايى ازىرلەگەن اۋىزاشار ءمازىرىنىڭ قۇنىن كوتەرىپ جىبەرەدى.
ءتىپتى بۇل جاعدايعا بايلانىستى ەلىمىزدىڭ باس ءمۇفتيى مالىمدەمە جاساپ جاتادى. مىسالى، بىلتىر قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى رامازان ايىندا كاسىپكەرلەردى جەڭىلدىك جاساۋعا شاقىرعان بولاتىن.
- كاسىپكەرلەردى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق- تۇلىك باعاسىنا مۇمكىندىگىنشە جەڭىلدىك جاساۋعا ۇندەيمىن. قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارىندا اۋىزاشار ءمازىرىن حالىققا ىڭعايلى باعامەن ۇسىنۋ دا ساۋاپتى ءىستىڭ ءبىرى، - دەدى ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى.
وسى ورايدا، حالقىنىڭ دەنى يسلام ءدىنىن ۇستاناتىن مەملەكەتتەردە تۇرىپ جاتقان وتانداستارىمىزعا حابارلاسىپ، وندا رامازان ايى كەزىندە باعا قالاي قۇبىلاتىنىن سۇراپ كوردىك.
تۇركيا
انتاليا قالاسىنداعى اكدەنيز ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتى ەركەناز سەيتقاليەۆانىڭ تۇركيادا تۇرىپ جاتقانىنا 3 جىل بولعان.
ايتۋىنشا، باۋىرلاس مەملەكەتتە رامازان ايى كەزىندە ازىق-تۇلىكتىڭ، مەيرامحانا تاعامدارىنىڭ باعاسى كۇرت وسپەيدى. قايتا كاسىپكەرلەر قولدان كەلگەنشە جەڭىلدىك جاساۋعا تىرىسادى.
- حالىقتىڭ باسىم بولىگى ورازا ۇستايدى. مۇندا ادامدار ورازا ۇستاعاندارعا قامقورلىق تانىتىپ، بارىنشا كومەكتەسۋگە تىرىسادى. بارىندە ەمەس، ءبىراق كافە مەن مەيرامحانالاردىڭ كوپشىلىگى «يفتار مەنيۋ» جاساپ قويادى. ول بويىنشا مازىردەگى ىستىق تاماقتىڭ باعاسىمەن اقى تولەيسىڭ، جانىنا سورپا، سالات، ءشاي تەگىن بەرىلەدى. ال شاعىن كافەلەردە %10-20 جەڭىلدىكتەر بولىپ تۇرادى. تاۋلىك بويى ىستەيتىن تۇرىك ءدامحانالارىندا اۋىز بەكىتۋگە ارنالعان «ساحۋر مەنيۋ» بولادى. بارلىق جەردە سۋ مەن قۇرما تەگىن بەرىلەدى، - دەيدى ەركەناز سەيتقاليەۆا.
سونىمەن قاتار جەرلەسىمىز تۇركيا تۇرعىندارى قاسيەتتى اي كەزىندە جاقسىلىق جاساپ، كوپشىلىك ادام جينالاتىن ورىنداردا تەگىن اس تاراتىپ تۇراتىنىن اتاپ ءوتتى.
- بايقاۋىمشا، مۇندا اۋىزاشارعا شاقىرۋ، اۋىزاشار جاساۋ دەگەن جوق. ءبىراق وزگە ادامدار ورازا ۇستاعاندارعا تاماق تاپسىرىس بەرەتىن نە تاراتاتىن كەزدەر ءجيى بولادى. مىسالى، بىلتىر ەرلى-زايىپتى ەكى كىسى كەلىپ ۋنيۆەرسيتەتتىڭ كىرەبەرىسىندە پالاۋ تاراتقان. ەڭ قىزىعى ءبىز سياقتى الاقان جايىپ دۇعا جاساعاندارىن كورمەدىك. ءبىز ۇلگەرمەي جولدا سۋمەن اشاتىن بولساق تا، دۇعا وقىپ بارىپ اشامىز عوي. تۇرىكتەر سونداي كەزدە بىزگە تەسىلىپ قاراپ قالادى. ولار ۋاقىتى كىرگەندە اشىپ، جابا بەرەدى. دۇعالارىن تاڭ نامازى مەن شام نامازىندا ايتادى، - دەيدى وتانداسىمىز.
بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى
بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ استاناسى ءابۋ-دابي قالاسىندا وتباسىمەن بىرگە تۇرىپ جاتقان قازاقستاندىقتاردىڭ ءبىرى - مەيىربەك جاعىپار. ول مۇندا 2016 -جىلى كوشىپ كەلگەن.
مۇناي-گاز سالاسىندا 10 جىلدان استام ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان مامان رامازان ايى كەزىندە اراب ەلىندە كوپتەگەن جەڭىلدىكتەر بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
ايتۋىنشا، بۇل ۋاقىتتا ءۇي، كولىك، ەلەكترونيكا جانە وزگە دە تاۋارلاردىڭ باعاسى ارزاندايدى. سوندىقتان جەرگىلىكتى حالىق قاسيەتتى ايدى اسىعا كۇتەدى.
- نەگىزگى ءدىن يسلام بولعاندىقتان، حالىقتىڭ 90 پايىزى ورازا ۇستايدى دەۋگە بولادى. ورازا مەن ايت كەزىندە كوپتەگەن جەڭىلدىكتەر بولادى. حالىق ونى بىلگەندىكتەن رامازان ايىن كۇتىپ جۇرەدى. ال مەيرامحانالار مەن كافەلەردە باعا ادەتتە تۇراقتى بولىپ قالادى. كەيبىر ورىندار ارنايى اۋىزاشار ءمازىرىن ۇسىنادى، ولاردىڭ باعاسى مەكەمەگە بايلانىستى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان ناقتى مەيرامحانا نەمەسە كافەنىڭ ۇسىنىستارىن الدىن الا تەكسەرگەن ءجون، - دەدى ول.
سونداي-اق مەيىربەك جاعىپاردىڭ ايتۋىنشا، ادام كوپ جينالاتىن قوعامدىق ورىنداردا، اسىرەسە مەشىتتەردىڭ الدىندا تەگىن سۋ مەن قۇرما تاراتۋ ءداستۇرى بار.
بۇل جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتار مەن قايىرىمدىلىق ۇيىمدارى تاراپىنان مۇسىلماندارعا اۋىز اشۋعا كومەكتەسۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلادى.
مالايزيا
ازيانىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىندا ورنالاسقان مالايزيانىڭ مەملەكەتتىك ءدىنى - يسلام. سوندىقتان رامازان ايى كەزىندە مۇندا دا بەلگىلى ءبىر وزگەرىستەر بولاتىنى انىق.
ونى بۇل مەملەكەتتە 17 جىلدان استام ۋاقىت تۇرىپ كەلە جاتقان بايان نيشان دا راستاپ وتىر. ول - مالايزياداعى قازاق دياسپوراسىنىڭ پرەزيدەنتى.
جەرلەسىمىزدىڭ ايتۋىنشا، بۇل ۋاقىتتا مالايزيادا ازىق-تۇلىككە، كيىم-كەشەك پەن قاجەتتى جابدىقتارعا، اۆتوكولىك پەن جىلجىمايتىن مۇلىككە ايتارلىقتاي جەڭىلدىكتەر جاسالادى.
ال جەرگىلىكتى اۋە كومپانيالار ىشكى رەيستەردىڭ باعاسىن تۇسىرەدى.
- مالايزيادا تۇراتىن جەرگىلىكتى جانە شەتەلدىك مۇسىلمانداردىڭ ءبارى ورازا ۇستايدى. ايتا كەتەرلىگى، مۇسىلمان ەمەس مالايزيالىقتار دا ولاردى قولداپ، قاسيەتتى رامازان ايىندا ورازا ۇستاپ جاتادى. ال مەيرامحانالار يفتار مەن سۋحۋر ءمازىرىن ۇسىنادى. سونداي-اق رامازان ايى باستالماي تۇرىپ مەيرامحانالاردا «early bird» - ەرتە برونداۋ اكسيالارى بولادى. الدىن الا جازىلعاندار ءۇشىن رامازان ايىنىڭ وزىنە قاراعاندا باعالار تومەن شىعادى. جالپى اۋىزاشار باعاسى باسقا ايلارداعى ادەتتەگى شۆەد ۇستەلىنەن ايتارلىقتاي ەرەكشەلەنبەيدى، - دەدى بايان نيشان.
ەسكە سالايىق، بيىل ءپىتىر ساداقا ەلىمىز بويىنشا ەكى كەلى ۇننىڭ ورتاشا باعاسى نەگىزىندە 655 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى.
اۆتور
دوسبول اتاجان
