ءتۇتىن ەمەس، كۇتىم قاجەت: ەلەكتروندى تەمەكى ساۋداسىنا تىيىم سالۋدىڭ ءمانى

استانا. KAZINFORM - جاقىندا ءماجىلىس قازاقستانعا ۆەيپتەردى(ەلەكتروندى تەمەكىنى – رەد.) اكەلۋگە، وندىرۋگە جانە ساتۋعا تولىق تىيىم سالاتىن زاڭ قابىلدادى. ال ءتارتىپ بۇزعاندار قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلماق. بۇل جاڭالىق باسقا-باسقا ۆەيپتى «تۇرمىستىق زاتقا» اينالدىرىپ العان جاس وسىرىمدەرگە تۇرپىدەي تيگەنى راس. Kazinform ءتىلشىسى ەلەكتروندى تەمەكى جايلى شاعىن زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كوردى.

بۋ ءھام ۋ

«قوراپتاعى تەمەكى سياقتى ەمەس قوي» دەپ ەلەكتروندى شىلىمنىڭ زيانىن جوققا شىعاراتىندار از ەمەس. ءبىراق بۇل پىكىردىڭ جاڭساق ەكەنىن ارنايى زەرتتەۋلەر دالەلدەپ بەردى. ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ الدىڭعى جىلداردان بەرى دابىل قاعۋى دا وسى سەبەپتەن بولاتىن.

زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، ەلەكتروندى تەمەكىنىڭ قۇرامىنا مانگو، جەمىس-جيدەك، كرەم سياقتى زاتتار قوسىلاتىندىقتان جاستاردى تەز باۋراپ الادى. شىن مانىندە، كوبىندە نيكوتين بار. شىلىمنان شىعاتىن اەروزولدىڭ قۇرامىندا نيكوتين، كانتسەروگەندى حيميكاتتار، ۇشپا ورگانيكالىق قوسىلىستار، وكپە اۋرۋىمەن بايلانىستى حوش يىستەر، نيكەل، قالايى جانە قورعاسىن سياقتى اۋىر مەتالدار بولۋى مۇمكىن. ۆەيپتىڭ قاپتاماسىنداعى «نيكوتين جوق» دەگەن جازۋعا بەيقام قاراۋعا بولماس. ا ق ش-تا جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ سول ەلدە ساتىلاتىن ۆەيپتەردىڭ 99 پايىزىندا نيكوتين بار ەكەنىن دالەلدەپ بەردى.

تەمەكى شەگۋگە ارنالعان سۇيىقتىقتىڭ تەمپەراتۋراسى جوعارىلاعان كەزدە بۋ شىعارۋعا ارنالعان قىزدىراتىن قۇرىلعى ەرىن مەن اۋىز قۋىسىنىڭ شىرىشتى قابىعىن، سونداي-اق تىنىس الۋ جولدارىن كۇيدىرەدى. تەمەكى سۇيىقتىقتىعىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن دياتسەتيل تىنىس الۋ جولدارىنىڭ شىرىشتى قابىعىن زاقىمدايدى، ونىڭ سالدارى تىنىس الۋدى تارىلتاتىن برونحيت بولۋى مۇمكىن. قىسقاسى، نيكوتين قاتتى تاۋەلدى ەتىپ، جاسوسپىرىمدەردىڭ ميىنىڭ دامۋىنا زيان كەلتىرەدى. ميدىڭ نازار اۋدارۋعا، وقۋعا، كوڭىل كۇيگە جاۋاپ بەرەتىن بولىگى زاقىمدالادى. عىلىمنىڭ ءسوزى بۇل.

زاڭداعى وزگەرىستەر

«كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرگە دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭدا ۆەيپتەردى زاڭسىز اينالىمعا جىبەرگەنى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعان:

ۆەيپ ساتقانى ءۇشىن ەڭ اۋىر جازا - 50 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الۋ؛

اكەلۋ جانە تاراتۋ ءۇشىن - 2 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ؛

قىلمىستىق توپ جاساعان نە اسا ىرى مولشەردە نە بىرنەشە رەت جاسالعان ءدال سول ارەكەتتەر ءۇشىن - 5 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا جازالانادى.

سونىمەن قاتار مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرگە ەمدەلۋشىنىڭ جەكە ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي ەمدەۋدىڭ وڭتايلى ادىستەرىن تاڭداۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ ءۇشىن مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ كەزىندە مىندەتتى تۇردە كلينيكالىق حاتتامانى قولدانۋ الىپ تاستالدى.

ساۋ ۇرپاق ءھام ساۋالناما

بويجەتكەندەر اراسىندا ەلەكتروندى تەمەكى سانگە اينالىپ بارا جاتقانى بەلگىلى. ءتىپتى قىزدار ءبىر-ءبىرىنىڭ تۋعان كۇنىنە ۆەيپ سىيلايتىن «ءداستۇر» پايدا بولىپتى. اسەم بەزەندىرىلىپ، كىشكەنتاي قۇتىعا، قوراپشاعا تولتىرىلعان بۇل ونىمدەر الدەبىر يننوۆاتسيا، ءساندى تاۋار رەتىندە كوزدىڭ جاۋىن الادى. ماسەلەن، ۆەيپتەردە باتارەيا زاريادى، كارتريدجدەگى ءونىمى قانشا قالعانىن كورسەتەتىن ينديكاتور-لامپا قاراستىرىلعان. سايكەسىنشە، جاستار ونى ديەۆايس، گادجەت دەپ تانيدى.

قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعى ماماندارى ۇيىمداستىرعان جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى ساۋالنامالارعا كوز جۇگىرتسەك، ەلەكتروندى تەمەكى ەڭ كوپ قولدانىلاتىن جاڭا تەمەكى ونىمدەرىنىڭ ءبىرى كورىنەدى. 11-15 جاستاعى بالالارعا جۇرگىزىلگەن «مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردىڭ دەنساۋلىعىنا قاتىستى مىنەز-قۇلىق» زەرتتەۋى كورسەتكەندەي، ەلەكتروندى تەمەكىنى تۇتىنۋشى وقۋشىلار سانى (سوڭعى 30 كۇندە تۇتىنعان) ولار ەسەيگەن سايىن ارتىپ كەلە جاتقانىن ايقىنداپ بەردى. اسىرەسە ۇلداردىڭ ۇلەسى باسىم.

سونىمەن، سوڭعى 30 كۇندە كەم دەگەندە 1-2 كۇن ىشىندە ەلەكتروندى تەمەكى تۇتىنۋدىڭ تارالۋى ۇلدار اراسىندا 11 جاستان باستاپ 15 جاسقا دەيىن 3,5 ەسەگە، ال قىزدار اراسىندا 11 جاستان 15 جاسقا دەيىن ەكى ەسەگە ارتادى ەكەن. 15 جاستاعى ۇلداردىڭ 14 پايىزى جانە قىزداردىڭ 6 پايىزى ۆەيپتەردى قولدانىپ كورگەن.

ساۋالناما ناتيجەسىندە ەلەكتروندى تەمەكىنى قولدانۋدىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى انىقتالدى. ساۋالناماعا قاتىسۋشىلاردىڭ %75,6 پايىزى حوش يىستەردى ۇناتسا، 72,7 پايىزى تەمەكىمەن سالىستىرعاندا زياندى ەمەس دەپ ەسەپتەيتىن كورىنەدى.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنشە، جەر شارىندا 1 ميللياردتان استام ادام شىلىم شەگەدى. تەمەكى تۇتىنۋشىلار جىلىنا 5,7 ميلليارد دانا تاباك ونىمدەرىن پايدالانىپ، 1 ميلليون توننا تۇقىل تاستايتىن كورىنەدى. بەيرەسمي مالىمەت بويىنشا الەمدە 40 ميلليونداي ادام ەلەكتروندى تەمەكى تارتادى. جەر شارىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ادامداردىڭ 90 پايىزى كۇيزەلىستەن قۇتىلۋ ءۇشىن تەمەكىگە جۇگىنەدى ەكەن.

ەلىمىزدە جاڭا زاڭ اياسىندا جاس وسپىرىمدەردىڭ دەنساۋلىعى ماسەلەسىنە باسا ءمان بەرىلىپ، ەلەكتروندى تەمەكى باعىتىنداعى كەلەڭسىزدىكتەر رەتتەلەدى دەگەن سەنىم مول. ال ءسىز ەلەكتروندى تەمەكى تارتاسىز با؟..