ءبىز جەڭەمىز دەپ ايتۋعا ەرتە، سپورتشىلاردىڭ كوبى ىرىمعا سەنەدى - ا. لۋسەنكونىڭ العاشقى جاتتىقتىرۋشىسى

پەتروپاۆل. قازاقپارات – 26-شىلدە كۇنى پاريجدە باستالاتىن وليمپيادا ويىندارىنا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنان جالعىز سپورتشى - ۆەلوشاباندوز الەكسەي لۋسەنكو قاتىسادى. 32 جاستاعى سپورتشى جەكەلەي سىندا جانە توپتىق جارىستا ونەر كورسەتەدى. بايراقتى باسەكە الدىندا Kazinform ءتىلشىسى لۋسەنكونىڭ العاشقى جاتتىقتىرۋشىسى، س ق و ايەلدەر ۆەلوسپورتىنىڭ اعا جاتتىقتىرۋشىسى ۆيكتور پوتاپوۆپەن سۇحباتتاسقان ەدى.

- ۆيكتور يۆانوۆيچ، الەكسەي لۋسەنكومەن العاشقى كەزدەسۋىڭىز ەسىڭىزدە مە؟

- بالالاردى توبىما الماس بۇرىن ولاردان شاعىن ەمتيحان الامىن. ۇزىندىققا سەكىرەدى، جىلدامدىعىن بايقاۋ ءۇشىن 30-60 مەترگە جانە شىدامدىلىعىن تەكسەرۋ ءۇشىن 500-800 مەترگە جۇگىرتەمىن. سوسىن اۋىلدارعا، ەلدى مەكەندەرگە ءوزىم بارىپ، دارىندى بالالاردى ىزدەيمىن. بىردە وسىنداي ەمتيحاندى سوكولوۆكا ەلدى مەكەنىندە وتكىزدىم. ەكى بالا كەلدى، بىرەۋى - الەكسەي، ەكەۋى دە مىعىم، ءبىر كورگەننەن ۇنادى. اتا-انالارىمەن سويلەسىپ، مەكتەپتەرىن كوندىرىپ، سپورت ينتەرناتىنا، 7-سىنىپقا وقۋعا الىپ كەلدىم، ءبىراق بىرەر كۇننەن كەيىن ەكىنشىسى ۇيىنە كەتىپ قالدى. وسىلايشا الەكسەيمەن تانىستىعىمىز باستالدى.

ۆەلوسپورتقا يكەمىن كورگەننەن كەيىن وزىمەن سويلەسىپ، سپورتتىڭ وسى تۇرىنەن باعىن سىناپ كورۋدى ۇسىندىم. ۆەلوبازاعا اكەلىپ، قابىرعادا ءىلىنىپ تۇرعان اتاقتى سپورتشىلاردىڭ، سونىڭ ىشىندە ۆينوكۋروۆ تا بار، سۋرەتىن كورسەتىپ، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىردىم، بالانىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، ءتىل تابىسىپ كەتتىك.

- الەكسەيدىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى نەدە؟

- الەكسەي ايتقاندى بىردەن ۇعىپ الاتىن، جاتتىقتىرۋ كەزىندە دە تاپسىرمالاردى اسپاي-ساسپاي ورىنداسا دا، ءوز توبىنداعىلاردىڭ الدى بولىپ جۇرەتىن. وندا سپورتشىعا كەرەك جاقسى قاسيەت بار - جەڭىلگەندى ۇناتپايدى.

قاراپايىمدىلىعىمەن باۋراپ الادى. الدىنا ماقسات قويا بىلەدى. سوسىن اقىلدى، مۇعالىمدەرى ايتاتىن: لەشا جارىستان كەلگەننەن كەيىن ساباقتا 2-3 كۇن تىنىش وتىرادى، سوسىن ۇعىپ العاننان كەيىن قول كوتەرىپ، جاۋاپ بەرىپ، باسقالارىن قۋىپ جەتەدى دەپ.

- جەڭىس جولىندا قيىندىقتار دا بولعان شىعار؟

- ءبىرىنشى جىلى لەشا جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى چەمپيوناتتاردا ەشقانداي ورىن الا المادى. ءبىراق، جەڭىلدىم دەپ سالى سۋعا كەتپەدى، مەن دە جاتتىقتىرۋشىسى رەتىندە ونى قاتتى قينامادىم. شەبەرلىگىن شىڭداۋعا، توزىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جۇمىس ىستەدىك. ناتيجەسىندە يۋنيورلار اراسىندا وتكەن جارىستاردا ءوزىن كورسەتە باستادى. كەيىن جەتى جىلدان كەيىن «اندەرلەر» اراسىندا، ياعني 23 جاسقا دەيىنگى سپورتشىلار اراسىندا الەم چەمپيونى اتاندى. ارينە، مەن دە بۇل جەڭىسكە قاتتى قۋاندىم. كوپ جىل بالالاردى جاتتىقتىردىم، اراسىندا تالانتتى سپورتشىلار دا بولدى، ءبىراق، الەكسەي لۋسەنكو الەم چەمپيونى اتانعان مەنىڭ العاشقى شاكىرتىم.

دارىندى، بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرەتىن، جەڭىسكە دەگەن ىنتاسى زور بالانى تابۋ ءار جاتتىقتىرۋشىنىڭ ارمانى. ءبىراق جاقسى كومانداسىز، قاجەتتى جاعدايسىز چەمپيوندى تاربيەلەۋ، ونىڭ دارىنىن اشۋ مۇمكىن ەمەس.

- الەكسەيمەن قاتىستى ەسىڭىزدە قالعان قىزىقتى وقيعامەن ءبولىسىڭىزشى…

- الماتىدا وقۋ-جاتتىعۋ جيىنى ءوتتى. ءبىز تاۋدا تۇردىق، جاتتىعۋلار سول كەزدە گوركي اتىنداعى ساياباقتا ورنالاسقان ترەكتە وتەدى. قالا كوشەلەرىندە قوزعالىستان جۇرۋگە بولمايدى، ءبىز كۇندە جولعا شىعامىز، بالالار ۆەلوسيپەتتەرىمەن الدا، مەن ترەكتە جۇرەتىن ۆەلوسيپەدتەردى ارتىپ الىپ كولىكپەن ارتتا كەلەمىن. ءبىر كەزدە ولاردان كوز جازىپ قالدىم كەپتەلىستەن. الەكسەي ءال-فارابي كوشەسىندە كولىكتى باسىپ وزباق بولعان، ءبىر كەزدە كولىكتىڭ ەسىگى اشىلىپ، قاتتى كەلىپ قالعان ول توقتاپ ۇلگەرمەي، جاڭاعى ەسىككە سوعىلعان. سالدارىنان ساۋساقتارىن سىندىرىپ الدى. كولىگىمە وتىرعىزىپ الىپ، ءبىر اۋرۋحاناعا باردىق، ءبىزدى قابىلدامادى، ەكىنشىسىنەن تاعى باسقاسىنا جىبەردى. سوسىن تىم بولماسا اۋىرۋدى باساتىن ەكپە جاساۋدى سۇرادىم. اۋىرۋ - سپورتشىنىڭ بارىنە جاقسى تانىس، كەزىندە ءوزىم دە تالاي باستان وتكەردىم. سول جولى الەكسەيگە ريزا بولدىم، سىنعان جەرى قاتتى اۋىرسا دا شىداپ، كوز جاسىن كورسەتپەدى، ءبىر قىڭق ەتپەدى.

قازىر تەلەفونمەن سويلەسكەندە، وسىنداي وقيعالاردى ەسىمە سالادى. اۋىلدان شىققان بالاعا ءبارى قىزىق ەدى. قاراپايىم وتباسىندا تۋعان. اكەسى - ءدىني قىزمەتكەر، اناسى - بالىقشى بولدى. كەيدە جول ءتۇسىپ ۇيلەرىنە بارعاندا اناسى ۇستاعان بالىعىن كورسەتەتىن، ونداي ءىرى بالىقتى قارماققا ءتۇسىرۋ ەر ادامداردىڭ دا ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى.

- الەكسەيمەن قانشالىقتى ءجيى حابارلاسىپ تۇراسىزدار؟

- مەنى العاشقى جاتتىقتىرۋشىسى رەتىندە ۇمىتپايدى، بارلىق مەرەكەلەردە، تۋعان كۇنىمدە تەلەفون شالىپ، قۇتتىقتاپ تۇرادى. ۇيلەنگەن كەزدە تويىنا دا شاقىردى. جاتتىقتىرۋشى ءارى اكە، ءارى شەشە، كەرەك كەزىندە دارىگەر، تاربيەشى، تاعىسىن تاعىلار بولىپ كەتە بەرەدى. سوندىقتان بارلىق تاربيەلەنۋشىلەرىممەن بايلانىستامىن، ولار مەنىڭ بالام سياقتى عوي. سولاي بولۋى دا كەرەك.

- ءوزىڭىز جايىندا ايتىپ بەرسەڭىز…

- مەن ك س ر و-نىڭ سپورت شەبەرىمىن. حالىقارالىق جارىستارعا شىعىپ ونەر كورسەتتىم. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن جاتتىقتىرۋشىسىمىن. جۇمىسىم وزىمە ۇنايدى. كەي جىلدارى مەنىڭ 4 بىردەي شاكىرتىم الەم چەمپيوناتىندا ونەر كورسەتكەن كەزدەرى بولدى. مۇنى ماقتان تۇتامىن. بالالاردى جاتتىقتىرۋعا 23 جاسىمدا كەلدىم. سودان بەرى ەڭبەك ەتىپ كەلەمىن. بۇگىندە وبلىستا عانا ەمەس، قازاقستانداعى ەڭ ەگدە جاستاعى جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ ءبىرىمىن. قازىر س ق و وليمپيادالىق رەزەرۆتىڭ مامانداندىرىلعان مەكتەپ- ينتەرنات- كوللەدجىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسىمىن.

- ۆەلوسپورتتاعى قازىرگى جاعدايعا كوڭىلىڭىز تولا ما؟

- مەنىڭ پىكىرىمشە، جاتتىقتىرۋشىلاردى عانا ەمەس، سپورت سالاسىندا جۇرگەن باسشىلاردى دا كەلىسىم- شارتقا وتىرعىزۋ كەرەك دەپ ويلايمىن، ول مۇمكىن مەملەكەتتىك تاپسىرىس بولار. سول كەزدە جاقسى موتيۆاتسيا بولادى، كوزقاراس تا تۇبەگەيلى وزگەرەر ەدى. جۇمىس ىستەيتىن، چەمپيون تاربيەلەي الاتىن جاتتىقتىرۋشىلار بار، ءبىراق ولاردىڭ قارجىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنەن «قولى بايلاۋلى». جارىستارعا، وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنا ءجيى شىعا المايدى، قاجەتتى كەرەك- جاراق ەسكىرگەن. بۇل ۆەلوسپورتقا عانا ەمەس، سپورتتىڭ بارلىق تۇرىنە قاتىستى جانە س ق و- دا عانا ەمەس، قازاقستان بويىنشا جاعداي وسىنداي.

ۆەلوسپورت - سپورتتىڭ ەڭ قيىن تۇرلەرىنىڭ ءبىرى، مۇندا باتىلدىق كەرەك. ناعىز ەرلەرگە ارنالعان سپورت دەر ەدىم. دەسەك تە مەن وبلىستاعى ايەلدەر ۆەلوسپورتىنا جاۋاپ بەرەمىن. قىزداردىڭ اراسىندا دا سپورتقا بەرىلگەن، ەڭبەكقور، شىدامدى، تالانتتى، جەڭىسكە ۇمتىلعان سپورتشىلار جەتەرلىك.

قازىر ءوڭىر قۇراماسىنا كىرگەن سپورتشىلارعا ەڭبەكاقى تولەۋگە مۇمكىندىگىمىز بار، جالپى باسقا وبلىستارمەن سالىستىرعاندا جاعدايىمىز جامان ەمەس.

- بالالار اراسىندا ۆەلوسپورتقا قىزىعۋشىلىق بار ما؟

- يا، قىزىعۋشىلىق بار، ءبىراق كەلگەن كەزدە قانداي سپورت ءتۇرىن تاڭداعانىن، ونىڭ ايىرماشىلىعىن بىلمەيدى جانە ەڭ باستىسى جاتتىقتىرۋشى ۇناسا بولدى. سونداي-اق بۇرىنعى بالالارمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى، قىزىقتىرۋ، تارتۋ ءۇشىن جاڭاشا جۇمىس ىستەۋ كەرەك. كەلگەن بالالاردىڭ ءبارى بىردەي چەمپيون بولمايتىنى بەلگىلى، ماقساتىمىز دا ول ەمەس - ەڭ باستىسى تاربيەلەپ، جاقسى جول كورسەتۋ.

- وليمپيادانىڭ باستالۋىنا ساناۋلى كۇن قالدى. ءبىزدىڭ ۆەلوسپورتشىلاردىڭ، سونىڭ ىشىندە الەكسەي لۋسەنكونىڭ مۇمكىندىگىن قالاي باعالايسىز، جەڭىستەن ءۇمىت بار ما؟

- ارينە. ءبىراق، ءبىز جەڭەمىز، التىن الامىز دەپ %100 ايتا المايمىن، ايتۋعا دا بولمايدى، ويتكەنى، سپورتشىلاردىڭ كوپشىلىگى ىرىمعا سەنەدى. ۆينوكۋروۆ 38 جاسىندا وليمپيادا ويىندارىنىڭ چەمپيونى بولدى. «باپ شابا ما، باق شابا ما» دەگەن بار، ساتتىلىك تىلەيمىن. لۋسەنكو تورتكۇل دۇنيە كوز تىككەن دوداعا وبلىسىمىزدان قاتىسىپ جاتقان جالعىز سپورتشى، سوندىقتان ءوڭىر جۇرتشىلىعى دا ونىڭ تىلەۋىن تىلەپ وتىراتىنىنا سەنىمىم مول.

اۆتور

اقەركە داۋرەنبەك قىزى