ءبىرجان سال مەن ماحامبەت، دينا نۇرپەيىسوۆانىڭ دومبىراسى ساقتالعان با؟
استانا. قازاقپارات - شىلدەنىڭ العاشقى جەكسەنبىسى - دومبىرا كۇنى! قازاقتىڭ قۋانىشى مەن قايعىسىن جەتكىزە بىلگەن دومبىرانىڭ ۇلتى ءۇشىن ماڭىزى زور. دەگەنمەن دومبىرا شىن شەبەردىڭ قولىندا تولعاپ، ناعىز ونەرپازدىڭ تارتۋىمەن عانا جىرلايدى. وسىعان وراي، دومبىرا كۇنىندە قازاقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان ءان مەن كۇيشىلەردىڭ وزدەرى ۇستاعان بەس دومبىرا جايلى ءسوز قوزعاماقپىز.
بۇل - اتاقتى دينا نۇرپەيىسوۆانىڭ دومبىراسى. دومبىرانى جاساعان شەبەر قامار قاسىم ۇلى. ءتۇپ-سيپاتى بۇگىنگى دومبىرالارعا كەلەدى. ياعني، كەڭەس زامانى كەزىندە ورتاق ستيلمەن جاسالعان دومبىرالاردىڭ العاشقىسى دەپ سەنىممەن ايتا الامىز. حالىق تەرمينولوگياسىندا ايتىلاتىن جۋاس (التىنشى) جانە كادەسىز (ون سەگىزىنشى) پەرنەلەر جوق.
اشىق دەرەككوزدەردەگى اقپاراتقا سۇيەنسەك، دينا نۇرپەيىسوۆا ءوزى ۇستادى دەگەن ءۇش دومبىرا استانا، الماتى جانە اتىراۋ مۇراجايىندا ساقتاۋلى تۇر.
بۇل - اتاقتى ءبىرجان سالدىڭ دومبىراسى. دومبىرانى مۋزەيگە وتكىزگەن جارقىن شاكارىم كەلەسىدەي وقيعانى ەسكە الادى. «پارتيا ارداگەرى اشىمبەك بەكتاسوۆ ەسىمدى ازامات قىزمەت بابىمەن بۇگىنگى اقمولا وبلىسى ستەپنياك قالاسىنا كەلەدى. ءبىر ۇيگە ءتۇسىپ، اڭگىمە بارىسىندا ءبىرجان سال جايلى ءسوز قوزعايدى. ءۇي يەلەرى ءانشىنىڭ جاقىن تۋمالاستارى ەكەن. ولار ءبىرجاننىڭ بەيىتىنە اپارىپ، «مىنە اقىن وسى جەردە جاتىر» دەيدى. زيراتى ابدەن قۇلاپ، ءمۇجىلىپ كەتكەن ەكەن. سول مەزەتتە ءبىرجاننىڭ زيراتىن قايتا كوتەرىپ جوندەتتىرەدى. اشىمبەك بەكتاسوۆتىڭ وسى ىسىنە ريزا بولعان ءبىرجاننىڭ تۋعاندارى وعان «مىناۋ ءبىرجاننىڭ ءوز دومبىراسى» دەپ اسپاپتى تابىستايدى. بۇل 1943 -جىل ەكەن. 1980 -جىلدارى دومبىرا اسپاپتار مۇراجايىنا تاپسىرىلادى».
دومبىرا ارقا دومبىراسى ستيلىندە جاسالعان. بىرنەشە رەت رەستاۆراتسيادان وتكەنى بايقالادى. تومەنگى ساعاداعى پەرنەلەر مۇلدەم جوق. جالپى، پەرنە سانى - 11. بۇل پەرنەلەر قايتا بايلانعانى كورىنەدى.
ماحامبەتتىڭ دومبىراسى. Turkystan.kz-تەن بۇل دومبىرا جايلى كەلەسىدەي دەرەك تاپتىق: «ماحامبەتتىڭ دومبىراسى - 13 پەرنەلى، جۇمىر شاناقتى دومبىرا. ول ۇرپاعى، مۋزىكانت ارىستان باتالوۆتىڭ قولىندا بولعان.
1931 -جىلى ارىستان كوز جۇمعاندا اعاسى قاتەپ قىزىلورداعا الىپ كەتكەن. 1933 -جىلى بەلگىلى كۇيشى سەيتەك وراز ۇلى دومبىرانى ىزدەپ قىزىلورداعا بارادى. دومبىرانى 2 كۇن شەرتىپ، اسپاپتى وزىنە سىيعا سۇراعانمەن، الا المايدى. قاتەپ قايتقان سوڭ دومبىرا تۋىسى قاجەتتە قالادى. ول 1934 -جىلى كوز جۇمادى. اناسى رەسەيگە كوشكەندە دومبىرانى وزىمەن بىرگە الىپ كەتكەن. رەسەيدە اسپاپ ەلەۋ دەگەن قارتتىڭ ۇيىندە ساقتالعان. 1974 -جىلى ونىڭ ۇلى مۇستافا يسماعۇلوۆتىڭ قولىنا وتەدى. 1985 -جىلى ول دومبىرانى الماتىعا الىپ كەلىپ، اسپاپتىڭ بەت تاقتايىنا رەستاۆراتسيا جاساتىپ، تاريحي قۇندىلىق رەتىندە الماتىداعى ىقىلاس مۋزەيىنە اكەلىپ تاپسىرىلعان ەكەن».
بۇل - امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ دومبىراسى. بۇل دومبىرامەن ءانشى 1925 -جىلى پاريجدە وتكەن دۇنيەجۇزىلىك ءسان ونەرى كورمەسىندە، ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىنىڭ زالىندا ءان شىرقاعان. ءانشى قايتىس بولعاننان كەيىن دومبىرانى ءبىراز ۋاقىت حالىق ءارتىسى جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، ءانشى نۇعىمان ابىشەۆ تارتقان.
ال مۇراجايعا وتكىزگەن امىرەنىڭ جەسىرى ورازكە قاشاۋبايەۆا ەكەن. ول 1947 -جىلدىڭ 5-شىلدەسىندە بۇگىنگى ورتالىق مۋزەي قورىنا وتكىزگەن. مۋزەي قۇجاتتارىندا كەلەسىدەي جازىلعان. «دومبىرا ۇزىندىعى - 80 س م. ماتەريالى: اعاش. قۇراما دومبىرا. قوس ىشەكتى، جەتى پەرنەلى».
قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، ءانشى جۇسىپبەك ەلەبەكوۆتىڭ دومبىراسى. بۇل دومبىرا الماتىداعى ىقىلاس اتىنداعى ۇلت اسپاپتار مۇراجايىندا ساقتاۋلى تۇر. مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى: «ءانشى جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ دومبىراسىنىڭ شەتىن بيسەرگە ۇقساس ماتەريالمەن بەزەندىرگەن. گۇلدىڭ سۋرەتى ورتەكەنىڭ مۇيىزىنەن جاسالعان»، - دەپ مالىمەت بەرەدى.
اۆتور
رۇستەم نۇركەنوۆ
«ايقىن» گازەتى
