ءبىر اۋىلدىڭ تۇتقاسىن ۇستاۋعا مۇمكىندىك بەرگەن حالىققا العىس ايتامىن - جاننا ابدەنوۆا
اقتوبە. KAZINFORM - جاننا ابدەنوۆا بىلتىر شەتىرعىز اۋىلدىق وكرۋگىنە اكىم بولىپ سايلاندى. وكرۋگكە تۇمالىكول جانە قاراتوعاي اۋىلدارى كىرەدى.
سوڭعى جىلدارى مۇندا ىشىمدىك ساتىلمايدى، اۋىلدا قىلمىس تا تىركەلمەگەن. اگەنتتىك ءتىلشىسى جاس ءارى نازىك جاندى اكىمنىڭ بۇل جولدى قالاي تاڭداعانىن، الداعى جوسپارىن سۇرادى.
- اقتوبە وبلىسى بويىنشا اۋدان اكىمدەرى اراسىندا ايەل باسشى جوق. دەگەنمەن، اۋىلداردى باسقارىپ وتىرعان بىرنەشە اكىمدى بىلەمىز. ال ءسىز ءارى جاسسىز، ءارى بۇرىنعىداي تاعايىندالماي، سايلاۋ ارقىلى ءوتتىڭىز. الدىمەن ءسوز باسىن تانىستىقتان باستاساق…
- مەن 1989-جىلى قازاندا اقتوبە وبلىسى شالقار اۋدانىندا دۇنيەگە كەلدىم. قازىرگى 1- مەكتەپ-گيمنازياسىن ءبىتىردىم. 2010-جىلى ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنەن ەكولوگ ماماندىعىن الىپ شىقتىم. كەيىن شالقار اۋدانىنداعى 5- قازاق-ورىس مەكتەبىندە ەكى جىل مۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەدىم. 2013-جىلى شالقار اۋداندىق جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىنىڭ باسشىسى بولىپ تاعايىندالدىم. سونىمەن بىرگە 2021-جىلى اۋداندا جەتىنشى شاقىرىلىمنىڭ ءماسليحات دەپۋتاتى بولىپ سايلاندىم. جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىندا ون جىل بويى جۇمىس ىستەپ، ەلدى مەكەندەردە سايلاۋ بولعاندا ءوزىم ۇسىنىس بەرىپ، حالىقپەن كەزدەستىم. 2023-جىلدىڭ 12-اقپانىندا شەتىرعىز اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى بولىپ سايلاندىم. شەتىرعىز اۋىلدىق وكرۋگى شالقار اۋدانىنان 140 شاقىرىم قاشىقتا ورنالاسقان. مۇندا قاراتوعاي جانە تۇمالىكول اۋىلدارى قارايدى. بيىل اكىم بولعانىما 1 جىل تولدى. اتا-انام جانىمدا، ولار اۋىلعا كەلىپ تۇرادى. ءوزىم مەملەكەتتىك قىزمەتكەرگە ارنالعان ۇيدە تۇرامىن. تۇرمىس قۇرمادىم.
- اكىم بولىپ سايلانعان كەزىڭىزدە تۇرعىندار الدىمەن قانداي ماسەلەلەردى كوتەردى؟
- ءبىزدىڭ اۋىلدا تەمىرجول جوق. سوندىقتان تۇرعىندار تاسجولدىڭ بولعانىن قالايدى. ەڭ بولماسا قىسى-جازى كۇتىپ ۇستاپ، تازارتىپ، ۋاقتىلى قىرىپ تۇرۋدى ۇسىندى. سونىمەن بىرگە ەمدەۋ ورنى بولمادى. بيىل قاراتوعايدا مەديتسينالىق پۋنكت قۇرىلىسى اياقتالىپ، قولدانىسقا بەرىلەدى. بىلتىر تۇمالىكولدە سپورت الاڭى سالىندى. بيىل قاراتوعايدا بالالاردىڭ ويىن الاڭى سالىنادى. قازىرگى كەزدە قۇرىلىس ورنىن اۋىل بوپ تاڭداپ جاتىرمىز.
سونداي-اق مەن سايلانعان جىلى «اۋىل اماناتى» جوباسى ىسكە استى. سول جوبا ادامداردىڭ كاسىپ باستاۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى. ءبىرى كونديتەرلىك سەح اشسا، ەكىنشىسى تاۋىق اسىراپ، جۇمىرتقاسىن ساتۋعا شىعاردى. سونىمەن بىرگە مال ساتىپ الۋ، باعۋ باعىتىندا نەسيە بەرىلەتىنى تۋرالى ايتىلدى. اۋىلدا 7 جوبا ۇسىنىلدى. ونىڭ ەكەۋى قازىردىڭ وزىندە قولداۋ تاۋىپ تۇر.
- تاعايىندالمادىڭىز، سايلاندىڭىز. ءوز باستاماڭىزبەن قانداي ۇسىنىس ايتتىڭىز جانە ول قولداۋ تاپتى ما؟
- اۋىل اكىمى بولىپ سايلانعان سوڭ العا جوسپار قۇرىلادى. جۇمىسقا كەلىپ، بوس وتىرىپ كەتۋ دەگەن بولمايدى. قازاق جەرىنىڭ ءبىر اۋىلىنىڭ ءوسىپ، وركەندەۋىنە سەپتىگىمدى تيگىزگىم كەلەدى. ادامدار مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا قاتىسسا، حالىقتىڭ كوشۋى ازايسا دەپ تىلەدىم. قازىر كوشىپ جاتقان ەشكىم جوق.
مەنىڭ جوسپارىم - مەديتسينالىق پۋنكت سالۋ. بىلتىر باستالعان قۇرىلىس بيىل اياقتالادى. تۇمالىكول اۋىلىندا بايلانىس ءالسىز، ءتىپتى جوق دەپ ايتۋعا بولادى. بيىل قارجى بولىنەدى، ينتەرنەت جەلىسى ىسكە قوسىلادى.
اۋىلدا مال شارۋاشىلىعى جاقسى دامىعان. بىزدە 50 دەن استام شارۋاشىلىق بار. وسى باعىتتا شارۋالاردىڭ ءارى قاراي دامي تۇسكەنىن قالايمىن. بىلتىر ەكى جاس جىگىت قىمىز شارۋاشىلىعىن قولعا الدى. ولار وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق قىمىز fest فەستيۆالىنە قاتىسىپ، ءبىرىنشى ورىن الىپ كەلدى. قىمىزبەن قاتار، شۇبات جاساۋدى دامىتۋدى كوزدەپ وتىرمىز.
- جوسپار قۇرىلدى، الدا اتقارىلار ناقتى ىستەر دە بار ەكەن. اۋىل تۇرعىندارى ءسىزدى قولداي ما؟
- ءوزىم بۇرىن-سوڭدى بۇل اۋىلدا تۇرعان جوقپىن، بايلانىسىم بولمادى. يمەنە كەلگەنىممەن، جاقسى نيەتتى، زور سەنىمدى كورىپ، ءوزىم دە اشىلا ءتۇستىم. قازىر ءبارىمىز ورتاق چاتتا وتىرامىز. مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن ايتىپ، اقپاراتىن جىبەرىپ وتىرامىن. قاتىسىپ، كاسىپ باستاۋعا ۇسىنىس ايتامىن.
سونىمەن بىرگە ءورت، سۋ تاسقىنى كەزەڭىندە كومەك قاجەت بولسا چاتقا حابارلاما جازامىن. ەر ادامدار مۇندايدا قالىس قالماي، ۇنەمى جانىمىزدان تابىلادى. ءوزىم دە ءار ءىستى اقىلداسامىن. شىنىمدى ايتسام، ارنايى قوعامداستىق بار. ءار كوشەدەن ءبىر ادامدى سايلاپ قويدىم. انالار كەڭەسىن، ارداگەرلەر كەڭەسىن دە قۇردىم. جاستار كەڭەسى دە بار. ءبىز جۇمىسقا الاتىن ادامدى دا اقىلداسامىز. كەيدە جالعىزباستى انالارعا كومەكتەسۋ جولىن دا بىرگە قاراستىرامىز. اۋىلدىڭ وزەكتى ماسەلەسىن دە تالقىلاپ، شەشىمىن ىزدەيمىز.
بۇل اۋىلدىڭ ەرەكشەلىگى - دۇكەندە ىشىمدىك ساتىلمايدى. ءۇش جىل بولدى. تۇمالىكول مەن قاراتوعاي اقساقالدارىنىڭ شەشىمى وسى. بۇل جاقتىڭ كەلىندەرى دە ەرەكشە عوي. ۇلكەندەر كەلە جاتسا، كوشەدە سالەم سالادى. ناۋرىز مەرەكەسىندە كەلىندەر بىردەي ورامال تارتادى. سوعىم سويعاندا توپاتاي، ومىرتقاعا شاقىرادى. ناعىز قازاقىلىقتىڭ ورتاسى - ءبىزدىڭ اۋىل. بۇكىل شاراسىنا شاقىرادى. حالىقپەن بىرگە جۇرەمىن.
جىلدا ناۋرىز مەرەكەسى وتە جوعارى دەڭگەيدە وتەدى. ونى وسى اۋىلدىڭ ازاماتتارى وزدەرى ۇيىمداستىرادى. بىلتىر اقپاندا سايلانىپ، ءبىرىنشى رەت ناۋرىزعا قاتىستىم. شارۋا قوجالىقتارىنىڭ قولداۋىمەن ناۋرىز مەرەكەسى ءۇش كۇن بويى تويلاندى. الامان بايگە، قازاق كۇرەسى، تەڭگە الۋ سەكىلدى ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن سايىس ءوتىپ، جەڭىمپازدار انىقتالدى.
- تۇرعىندار اراسىندا جەكە- دارا كەلىپ، كومەك سۇرايتىندارى بار ما؟
- كۇندە كەلىپ، مەنەن كومەك سۇرامايدى. مۇندا جۇمىسسىز جۇرگەن ادام از. ءوزىم اي سايىن تۇمالىكول اۋىلىنا بارىپ كەلەم، سول كەزدە جولدى دۇرىستاۋدى، ۋاقتىلى تازارتۋدى سۇرايدى. سونىمەن بىرگە جەر سۇرايدى. بىزدە 52 قوجالىق بار. ودان باسقا دا كاسىپ اشقىسى كەلەتىندەر كوپ.
جۇمىسپەن قامتۋ اياسىندا جاستاردى ءتۇرلى گرانتقا قاتىستىرۋعا تىرىسامىن. ولاردىڭ دا ءوز كريتەرييى بار. قازىر ەكەۋىن تىركەپ قويدىم. اۋىلدا ەكى قىز تورت، ءتۇرلى كونديتەرلىك ءونىم دايىندايدى. بار توي- ساداقاعا تاپسىرىس الادى. ولار دا كاسىپ باستاسا، جاقسى كورسەتكىش بولار ەدى.
ءبىر جاقسى جەرى جىل ىشىندە قىلمىس تا تىركەلمەدى. اناۋ-مىناۋ كەمشىلىك بولادى، ءبىراق ۇلكەننىڭ ءسوزى ءوتىمدى عوي. اۋىلدا ەكەۋارا ۇرىس- كەرىس بولسا، اقساقالدار ءبىر سوزبەن توقتاتادى.
ءوزىم اكىم بوپ سايلانعان سوڭ اقساقالداردىڭ ءۇيىن ارالاپ، بارىنە كىرىپ شىقتىم. تانىسىپ، باتاسىن الدىم. قازىر 90 جاستاعى ەكى اتا بار. سولاردىڭ ايتقانى بولادى. ءارى ءار كوشەدەن ءبىر-ءبىر ادامدى جانىما كومەكشى قىلىپ الىپ الدىم.
اۋىلدا بۇرىن ءمارزيا اپا دا اكىم بولعان. مارقۇمدى ءبارى تانيدى، سىيلادى. سودان دا بولار، العاش كەزدە مەنى جاتىرقاعانىمەن، كەيىن باۋىرىنداي كورىپ كەتتى. ءمارزيا اپانىڭ ەسىمىن ۇلىقتاۋ ءۇشىن تۋرنير وتكىزۋگە ۇسىنىس ايتقاندا، قولدادى. ۇرپاعىن، سونىمەن بىرگە جەرلەستەرىمىزدى جيناپ، ساياباق سالساق دەگەن ويىمىزدى ايتتىق. اۋىل ادامدارىمەن ۇنەمى اقىلداسامىن، تەك كەلىسىممەن جۇمىس ىستەيمىن. ايتا كەتسەم، ءبىزدىڭ اۋىلدا تاحاۋي احتانوۆ، جانار ايجانوۆا، ەسەن ەلەۋكەن ومىرگە كەلگەن.
- اۋىلدا حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى نە بولادى؟
- حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسى ءبىز ءۇشىن ەرەكشە. بىلتىر دا وتە جوعارى دەڭگەيدە ءوتتى. بيىل دا مەرەكەلىك شارا ۇيىمداستىرامىز. شارۋا قوجالىقتارىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن التىن القا، كۇمىس القا يەگەرلەرىن قۇتتىقتاپ، كىرىپ شىعۋ ويدا بار. قوجالىقتا وتىرعان ايەلدەردى دە قۇتتىقتاعىمىز كەلەدى.
ءوزىم مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر اراسىندا وتكەن ۆولەيبول، تەننيس ويىنىنا قاتىستىم. ءبىز ءوزى اۋىل جاستارى بولىپ جينالىپ، قىستا كەشكىسىن ۆولەيبول وينايمىز. ءبىر جىلدان بەرى كوشە كۋبوگى بار. التى كوشەنىڭ سپورتشىلارىنان التى كوماندا قۇرىپ، جارىسامىز. بيىل جارىس ءساۋىر ايىندا بولادى. ال جازدا ۇستەل تەننيسىن مەكتەپ اۋلاسىنا شىعارىپ قويادى.
سونىمەن بىرگە اۋىلدا قىمىز fest وتەدى. وندا بيە ساۋۋ، قىمىزدى ىستاۋ، ساقتاۋدى كورسەتەدى. ونى بيىل تامىز ايىندا ۇيىمداستىرامىز.
- ارادا ءبىر جىل ءوتتى. سوزىڭىزگە قۇلاق تۇرسەم، اۋىلمەن بىتە قايناپ، ءسىڭىپ كەتكەن ەكەنسىز. بۇرىن اكىم بولۋ ويدا بولىپ پا ەدى؟
- جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىندا جۇرگەندە اۋىلدارعا كوپ باراتىنمىن. سول كەزدە «مىناداي ءبىر رۋلى ەلدى قالاي باسقارادى؟ » دەپ ويلايتىن ەدىم. اقتوبە وبلىسىندا سۋ تاسقىنى بولعاندا شالقار اۋدانىنىڭ جاستارىنا ءبىر اۋىلدى بەردى. ول جەردىڭ اكىمى ايەل بولدى. سۋەتىك كيگەن اپا ەر ادامدارمەن قاتار ءجۇردى. قاسىندا ۋچاسكەلىك پوليتسيا قىزمەتكەرى بولدى. سول كەزدە عانا «مەن دە اكىم بولسام عوي، قولىمنان كەلەدى» دەپ ويلادىم. شالقاردا ەكى اۋىلدىق وكرۋگتە اكىم سايلاۋى بولادى دەپ جاريالانعاندا ءوز باعىمدى سىناپ كورگىم كەلدى. ەڭ ءبىرىنشى كەلگەندە «قىز بالاعا قيىن، جولداسىڭىز جوق، جاسسىز» دەپ ايتتى. «بىزدە قىس قاتتى بولادى. اۋدان ورتالىعىندا تۇردىڭ، اۋىلدىڭ تىرشىلىگى قيىن» دەپ تە ەسكەرتتى. راس، بىردەن قۇشاق جايا قابىلدادى دەپ ايتا المايمىن. كۇندە كەلىپ، اقساقالدارعا، اجەلەرگە باردىم. جادىراسىن اتا: «ءمارزيا دەگەن باسقاردى. بۇل دا كوپ جەردى كورىپ، جۇمىس ىستەگەن»، - دەپ ايتتى. سوڭعى ەكى ۇگىت- ناسيحاتقا كەلگەندە مەن حالىققا بىردەن ويىمدى اشىق جەتكىزدىم. «قولدان كەلەتىن ءىستى، باعدارلامالاردى ايتامىن. قولدان كەلمەسە ۋادەنى ءۇيىپ-توكپەيمىن. سىزدەر ماعان كومەك بەرمەسەڭىزدەر، جالعىز بايگەگە شابا المايمىن» دەپ. بۇل اۋىلدان ەمەسپىن، تۋما-تۋىسىم دا جوق. قازاقتىڭ جەرى بولعان سوڭ بارىمشا جۇمىس ىستەيمىن دەدىم. ءبىر جىلدا ءوز-وزىمە ەسەپ بەرىپ وتىرمىن. اۋداننان كەلگەندەر «حالىق سىزدە وتە جوعارى باعالايدى» دەپ ايتتى. شۇكىرشىلىك ەتەمىن. جينالىسقا شاقىرسام كەلەدى. سىزگە ايتايىن، ەشقانداي قولداۋ بولماعان جەردە ادام جۇمىس ىستەي المايدى. ءقازىر مەنى اۋدان ورتالىعىنا شاقىرسا، بارماس ەدىم. مەن ءتورت جىلعا سايلاندىم، وسى ۋاقىتتا اۋىلدا بولامىن. اۋىلدا قازاقتى سالت- ءداستۇردى تەرەڭ تۇسىنە ءتۇستىم. باقىتتىمىن دەپ ويلايمىن. ءبىر اۋىلدىڭ تۇتقاسىن ۇستاۋعا مۇمكىندىك بەرگەن حالىققا العىس ايتامىن.
- ىسكە ءسات، اڭگىمەڭىزگە راحمەت.
اۆتور التىناي ساعىندىقوۆا
