بۇگىن ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعان كۇنى

سانالى عۇمىرىن ەل مۇددەسىنە ارناعان «الاش» قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعانىنا بيىل 159 جىل تولدى.

ول ⅩⅩ عاسىر باسىندا قازاقتىڭ ءتىل، جەر، ادام قۇقى مەن حالىق بوستاندىعى جولىندا كۇرەسكەن ەرەن تۇلعا. «الاش» دەپ اتقا قونعان زيالى ازاماتتار ەل ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتىپ، مەملەكەتشىلدىكتىڭ وزىق ۇلگىسىن كورسەتتى.

ءا. بوكەيحان 1905-جىلدان باستاپ رەسەي كونستيتۋتسيالىق- دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ (كادەتتەر) مۇشەسى بولادى. وسى جىلى احمەت بايتۇرسىن ۇلى، ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى، جاقىپ اقبايەۆپەن بىرگە ايگىلى قارقارالى پەتيتسياسىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. پەتيتسيادا ءدىني سەنىم بوستاندىعى، دەربەس مەكتەپتەر مەن مەشىتتەر سالۋ جانە اشۋ ءتارتىبى، قازاق، تاتار، اراب تىلىندەگى ءدىني كىتاپتارعا سەنزۋرانى جويۋ، تۋۋ تۋرالى تىركەۋ ءتارتىبىن ءدىني باسقارما ورىندارىنا بەرۋ، شەتەلگە شىعاتىن پاسپورت بەرۋدىڭ زاڭدى ءتارتىبىن بەلگىلەۋ سىندى ماڭىزدى ماسەلەلەر كوتەرىلگەن.

ال 1917 -جىلى ءاليحان قازاق تاريحىنداعى العاشقى ساياسي ۇيىم الاش پارتياسىن ۇيىمداستىرۋعا كىرىسەدى، ارتىنشا جەلتوقسان ايىندا الاش اۆتونومياسىن جاريالايدى. ونىڭ ۇكىمەتى بولىپ الاشوردا قۇرىلادى. قازاق دالاسىنداعى تۇڭعىش ۇكىمەتتىڭ ءتوراعاسى بولىپ ءاليحان بوكەيحان تاعايىندالادى.

الاشوردا كوسەمىنىڭ مۇراسى ءار سالاعا ارنالعان مىڭداعان وچەركتەر مەن ماقالالاردان تۇرادى. ولار رەسەي مەن قازاق ەلىنىڭ بارلىق باسىلىمدارىندا جارىق كوردى. زەرتتەۋشى عالىمنىڭ، كورنەكتى پۋبليتسيست ءاليحاننىڭ ەكونوميكا، ادەبيەتتانۋ، ورمانتانۋ، اۋىلشارۋاشىلىق سالالارىنا ارنالعان كوپتەگەن جازبالارى ساقتالعان. بۇعان قوسا ءاليحان بوكەيحان العاشقى ابايتانۋشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.