بولات بوپاي ۇلى: جەر سىلكىنۋى - اسپاننان كەلەتىن قۇبىلىس

 الماتى. KAZINFORM - قازاق حالقى تابيعات تىلسىمىن ەرتە زاماننان-اق ءتۇسىنىپ، ونى ءوزىنىڭ تۇرمىس- تىرشىلىگىنە ارقاۋ ەتىپ، قولدانا بىلگەن.

قىسى-جازى دالالىق ومىردە تىرشىلىك ەتكەن حالقىمىز وزدەرى تۇرعان ولكەنىڭ تابيعي ەرەكشەلىگى مەن قۇپياسىن تەرەڭ زەرتتەپ بىلگەن. جەر سىلكىنۋى - اسپاننان كەلەتىن قۇبىلىس ەكەنىن دە دالەلدەپ قويعان. بۇل تۋرالى اگەنتتىك تىلشىسىنە استرولوگ، ەتنوگراف-عالىم، فولكلورشى بولات بوپاي ۇلى ايتتى.

ەتنوگراف-عالىمنىڭ ايتۋىنشا، جەر استىنداعى تاۋ جىنىستارىنىڭ، كەڭدەردىڭ، جانارتاۋلاردىڭ اتقىلاۋى، اينالىپ تۇرعان جەر شارىنا كەدەرگى كەلتىرەدى.

«مىنە، سول كەزدە جەر سىلكىنەدى. مۇنى قازاق حالقى باعزى زاماننان بەرى «جەر ءدۇمپۋى» دەگەن. قازاق - استرولوگ حالىق. 24 امال، 7 بەلگى، 13, 9 وسى اسقار تاۋلاردى تۇراق، دولى وزەندەردى سۋات ەتە ءجۇرىپ، ۇلكەن، كەڭ ءشولدى دالادا كوشىپ- قونىپ ءجۇرىپ، تابيعاتتا بولاتىن اپاتتاردى بولجاي العان. وسىمدىكتەردى، اڭ-قۇستاردى وتە جاقسى زەرتتەپ، مەڭگەرگەن. قازاق حالقى جۇكتەرىن تۇيەگە باسىپ، كوشىپ جۇرگەن كەزدە تۇيەلەردى ءبىر-بىرىنە تاقاپ، بايلاپ جەتەكتەگەن. مىنە سول كەزدە اراسىنداعى ءبىر تۇيە تارتىنىپ قالادى. ونى اسپانداعى ءبىر جۇلدىز شەرتىپ قالادى ەكەن. اسپان مەن جەردىڭ تارتىلىسى بولعان كەزدە جەر سىلكىنەدى دەگەندى بىلدىرسە كەرەك. دەمەك، بۇل -اسپاننان كەلەتىن قۇبىلىس. «اسپاندى بىلمەي، جەردى بىلمەيسىڭ» دەگەن ءسوز بار قازاقتا»، - دەيدى ول.

بولات بوپاي ۇلى بۇكىل الەم سونىڭ ىشىندە عىلىمى دامىعان جاپوندىقتار دا جەر سىلكىنۋىن الدىن الا مالىمدەي الماي وتىرعانىن جەتكىزدى.

«بارلىق وزگەرىستى استرونوميا، كەڭىستىكتەن بىلگەن. سول جۇلدىزدىڭ شەرتەتىن ۋاقىتى مەن جەرىن قازىر عىلىم تابا الماي وتىر. سوندىقتان ءزىلزالا اسپاننان كەلەدى، كوكتەن كەلەدى دەيتىنىمىز سول. ونىڭ قاي ۋاقىتتا، قاي ساعاتتا كەرى اينالىپ كەلەتىنى بەلگىسىز. ءبىراق، بۇگىنگى دامىعان زاماندا جەر مەن عارىشتى زەرتتەۋگە بولادى»، - دەدى ەتنوگراف.

ول قازاقتىڭ وسى تاجىريبەسىن عىلىم رەتىندە زەرتتەۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.

«قازىر عىلىم، ەكونوميكا، مادەنيەت دامىدى. وركەنيەتتى ەلدە تۇرامىز. ءبارىمىزدىڭ قالتامىزدا ديپلوم بار. باقىلاۋ ورتالىقتارى جۇمىس ىستەپ تۇر دەپ قاراپ وتىرامىز. الايدا، جەر سىلكىنگەن كەزدە ءبىرىنشى كەزەكتە، قازاقتىڭ وسى تاجىريبەسىن عىلىم رەتىندە زەرتتەۋ كەرەك. بۇل - ۇلكەن دۇنيەتانىمدىق، فيلوسوفيالىق، لوگيكالىق، عىلىمدىق ءمانى بار دۇنيە. وسىنى مويىنداۋ كەرەك»، - دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن بولات بوپاي ۇلى.

اۆتور

الما مۇقانوۆا