بۇرىن جانە قازىر: پەتروپاۆل قالاي وزگەردى
پەتروپاۆل - 271 جىلدىق تاريحى بار قالا. بىرەۋلەر ونى شالعايداعى اۋىل دەيدى، ەكىنشىلەرى ول پىكىرمەن داۋلاسىپ جاتادى. ەلدىڭ ەڭ سولتۇستىگىندەگى قالانىڭ وزىندىك ءومىر ءتارتىبى جانە ەرەكشە تاريحى بار. قالانىڭ قالاي وزگەرگەنى تۋرالى Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى بايانداپ بەرەدى.
ءبىر كەزدەرى ونى كوپەستەر قالاسى دەپ اتايتىن. وسى تاپ وكىلدەرى پەتروپاۆلدىڭ كەلبەتىنە كوپ ۇلەس قوستى.
عاجاپ ساۋلەتتى ۇيلەر جۇزدەگەن جىلدى ارتقا تاستاپ، ءالى دە جۇمىس ىستەپ تۇر. ءارقايسىسىنىڭ قىزمەتى وزگەردى، جىل وتە كەلە سىرتقى كورىنىسىنە دە وزگەرىس ەنگىزىلدى.
پەتروپاۆلداعى ەڭ ادەمى عيمارات - يۋزەفوۆيچ كوپەستىڭ ءۇيى. عيمارات 1909 -جىلى كلاسسيكالىق مودەرن ۇلگىسىندە سالىنعان. قازىر ول جەردە بەينەلەۋ ونەرى مۋزەيى ورنالاسقان. 20-عاسىردىڭ باسىندا مۇندا № 1-بالالار ءۇيى، سودان كەيىن جاس ءوسپىرىم قىلمىسكەرلەرگە ارنالعان تۇرمە، ەمدەۋ جانە باسقا دا مەكەمەلەر بولدى.
تاريحى ەڭ قايعىلى نىسان - يانگۋرازوۆ كوپەستىڭ ءۇيى نەمەسە قالىڭدىق ءۇيى بىرنەشە رەت قيراپ قالا جازداعان. ءبىراق جاقىندا عانا ول مەملەكەت مەنشىگىنە ءوتتى، ەندى وعان جويىلىپ كەتۋ قاۋپى تونبەيدى. عيماراتتا ءبىر كەزدەرى دەپۋتاتتار كەڭەسى، قۇرامىندا جازۋشى ءسابيت مۇقانوۆ جۇمىس ىستەگەن ەرەكشە نىسانداعى بولىمشە ورنالاسقان.
قازىر ول جەردە تاريحي-مادەني مۇرالاردى قورعاۋ جانە پايدالانۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى.
تاعى ءبىر تانىمال ورىن - كوپەس مۇحامەدياروۆتىڭ 1870 -جىلى سالىنعان ءۇيى. ءبىرىنشى قاباتتا دۇكەن مەن قويمالار ورنالاسسا، ەكىنشىدە قوجايىننىڭ وتباسى تۇرعان. عيماراتتىڭ ەرەكشەلىگى - مۇندا اقىن ماعجان جۇمابايەۆتىڭ جارى زۇلەيحا دۇنيەگە كەلگەن.
ماعجان ەكەۋى ۇيلەنگەننەن كەيىن دە 1922 -جىلعا دەيىن وسى ۇيدە تۇردى.
ءار جىلدارى عيماراتتا دۇكەن، مەيرامحانا، ءدامحانالار جۇمىس ىستەدى. قازىر مۇندا وبلىستىق گازەتتىڭ رەداكتسياسى ورنالاسقان.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيى دە كوپەس ءۇيى عيماراتىندا تۇر. ءبىز كەزدەرى بۇل جەر كوممەرسانت اركەلدىڭ ءۇيى مەن كوپەس سترەلوۆتىڭ دۇكەنى بولعان. ريەۆوليۋتسيادان كەيىن بۇل نىساندا جۇمىسشىلار كەڭەسى، اسكەري كوميسساريات پەن وندىرىستىك تاۋارلار دۇكەنى، بالالار كىتاپحاناسى، فابريكالىق سەح جۇمىس ىستەدى. 1968 -جىلدان باستاپ مۋزەيگە اينالدى.
قازپوشتانىڭ قازىرگى عيماراتىنىڭ نەگىزى امبەباپ دۇكەننىڭ، 19-عاسىرداعى جەدەلساتىسى بار جالعىز ءۇش قاباتتى عيماراتتىڭ ىرگەتاسىنا قالاندى. دۇكەن ماسكەۋلىك فابريكانت گانشين مەن جەرگىلىكتى اعايىندى كوپەستەر وۆسياننيكوۆتەرگە تيەسىلى بولعان. 1917 -جىلى ءورت بولىپ، عيماراتتى كۇل-تالقان ەتتى. بۇگىنگە دەيىن ەسىكتەرى ساقتالعان. دۇكەننىڭ ورنىنا 1929 -جىلى باس پوشتا بولىمشەسى سالىندى. بۇگىنگە دەيىن قىزمەتىن جالعاستىرىپ كەلە جاتقان كەڭەس بيلىگىنىڭ العاشقى عيماراتتارىنىڭ ءبىرى.
وبلىستىق اكىمدىككە جاقىن ماڭدا «سلاۆيانسكي دۆور» مەيرامحاناسى بار. ءبىر كەزدەرى ول جەردە كادەسىي دۇكەنى ورنالاستى، ودان بۇرىنىراق كوپەس تۋرلاپوۆتىڭ ءۇيى بولعان. اۋلاسىندا قوي تەرىسىنەن تون پىشەتىن شاعىن زاۋىت جۇمىس ىستەدى.
ءوز قىزمەتىن جالعاستىرىپ كەلە جاتقان تاعى ءبىر نىسان - «نوۆىي سۆەت» زاماناۋي كينوتەاترى. 20-عاسىردىڭ باسىندا ونى كاسىپكەر نازاروۆ سالعان. العاشقى ەلەكتروتەاتر دا سوعان تيەسىلى. كەڭەس كەزىندە مۇندا «ۋدارنيك» كينوتەاترى ورنالاستى.
ءبىلىم بەرۋ قىزمەتى دە رومانوۆسكي ۋچيليشەسى عيماراتىندا قازىرگە دەيىن ساقتالعان. اۋەلدە مۇندا ەكىنشى دارەجەلى مەكتەپ بولدى، سوعىستان كەيىنگى جىلدارى ەۆاكۋاتسيالانعان كەمە جاساۋ مەحانيكا- كونسترۋكتورلىق تەحنيكۋمى جۇمىس ىستەدى. قازىر گۋمانيتارلىق- تەحنيكالىق كوللەدج ورنالاسقان.
نازاربايەۆ جانە قازاقستان كونستيتۋتسياسى كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ءار ازاماتقا س ۋ م (ورتالىق امبەباپ دۇكەن) دەگەن اتپەن بەلگىلى عيمارات بار. ءبىراق ول اۋەلدە ءسىبىر اكسيونەرلىك حالىقتىق بانك ءۇشىن سالىنعان ەكەن. سونىمەن قاتار بۇرىن ول جەردە ءبىرىنشى گيلديا كوپەسى الەكساندر بليۋمەنتالدىڭ دۇكەنى مەن باسپاحاناسى جۇمىس ىستەدى.
ۋاقىت وتە كەلە قالاداعى اربات، قازاقستان كونستيتۋتسياسى جاياۋ جۇرگىنشىلەر كوشەسى دە وزگەردى. ۇزىندىعى - 2 شاقىرىم. وسى جاعىنان ول 1,8 شاقىرىمعا سوزىلعان دانيالىق ستروگەت كوشەسىنەن اسىپ ءتۇستى. قوعام بەلسەندىلەرى ءتىپتى پەتروپاۆلداعى كوشەنى گيننەس رەكوردتار كىتابىنا ەنگىزۋ تۋرالى باستاما كوتەرگەن بولاتىن.
ءبىر قىزىعى، كونستيتۋتسيا بىردەن جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان كوشە بولىپ كەتكەن جوق. العاشىندا لەنين اتىمەن اتالعان كوشەدە كولىك جۇرەتىن، سونداي-اق بۇرىن ۆوزنەسەنسكي داڭعىلى دا بولدى.
اۆتور
بالنۇر قوجاگەلدى
