بالانى نەشە جاستا سۇندەتتەگەن دۇرىس؟
استانا. KAZINFORM - ەر بالانى سۇندەتكە وتىرعىزۋ - ءاربىر اتا-انا ءۇشىن سۇننەت بولىپ سانالادى. اسىل دىنىمىزدەن بولەك، مەديتسينا دا سۇندەتتەۋدى قۇپ كورەدى.
جالپى، بالانى نەشە جاستا سۇندەتتەگەن دۇرىس؟ سۇندەتتەۋگە بالانى ارنايى دايىنداۋ قاجەت پە؟ پروتسەدۋرادان كەيىنگى كۇتىم قانداي؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتاردى 35 جىلعا جۋىق تاجىريبەسى بار بىلىكتى دارىگەر، حيرۋرگ، بالالار تراۆموتولوگى، ورتوپەد تالعات يمانشارتوۆپەن سۇحبات بارىسىندا سۇرادىق.
- تالعات اسقار ۇلى، بالانى نەشە جاستا سۇندەتتەگەن دۇرىس؟ قازاق حالقىندا تەك تاق جاستا سۇندەتتەتۋ كەرەك دەپ ىرىمداپ جاتادى. وسىعان نە دەيسىز؟
- سۇندەت جاساۋدىڭ ۋاقىتىن تۋرا ايتا المايمىن. قۇراندا بالانىڭ جاسىنا قاتىستى نە ايتىلعانىن ناقتى بىلمەيمىن. قازاق حالقى 3-5-7 جاستا، ياعني تاق جاستا سۇندەتتەتۋ كەرەك دەپ جاتادى. ال، حيرۋرگ رەتىندە ايتسام، بالانىڭ جاسى نەعۇرلىم كىشىرەك بولسا، سوعۇرلىم تەزىرەك جازىلادى. پسيحولوگيالىق تۇرعىدان الساق، وندا ءتورت-بەس جاستان اسقان بالانىڭ ويىندا قالادى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. ولاي بولسا، ەكى جاستان اسقان سوڭ ءۇش جاسقا دەيىنگى كەزەڭ ەڭ ىڭعايلى ءارى ءتيىمدى دەگەن ويدامىن.
- كەيدە مەديتسينالىق كورسەتىلىمدەرگە سايكەس، ەرتەرەك، ياعني بالا دۇنيەگە كەلگەن سوڭ سۇندەتتەتكەن دە دۇرىس دەپ جاتادى...
- مەديتسينادا فيموز دەگەن دياگنوز بار، ياعني تەرى ءتانىنىڭ باسىنا جابىسىپ قالاتىن جاعداي. ءبىر جاسقا دەيىن تەرىنى اينالدىرىپ اشا الماسا، وندا مەديتسينالىق كورسەتىلىم بويىنشا ءبىر جاستان اسقان سوڭ جاساعان دۇرىس. سەبەبى ول جەردە ىشىنە سۋ كىرىپ، دۇرىس جۋىلمايتىندىقتان ينفەكسيا جينالىپ تۇرادى.
كەش سۇندەت جاساۋعا كەلسەك، جاس ۇلعايعان سايىن جازىلۋى ۇزاقتاۋ بولا بەرەدى. پسيحولوگيالىق «تراۆما» الۋى مۇمكىن. ال، ەندى فيموزى بار بولسا، ينفەكسيا جوعارى كەتىپ قالادى: ۋرەتريت، تسيستيت، پيەلونەفريت، جىنىس اۋىرۋلارى سياقتى اۋرۋلارعا سەبەپ بولادى.
- سۇندەتتەۋگە اتا-انا بالانى ارنايى دايىنداپ اكەلۋ كەرەك پە؟
- ەرەسەكتەۋ بالا بولسا، ارينە، پسيحولوگيالىق تۇرعىدا دايىن كەلگەنى دۇرىس.
سونىمەن قوسا ەسكەرەتىن جايت، اتا-انا ءبىر جاسقا دەيىن بالانىڭ تەرىسىن اينالدىرىپ دايىنداپ قويۋ كەرەك. بۇل سۇندەتتەۋ پروتسەدۋراسىن نەعۇرلىم جەڭىلدەتەدى. ونى وزدەرى جاساي الماسا، ەرتەرەك حيرۋرگ ماماندارمەن كەڭەسىپ، ايتقانىن بۇلجىتپاي ورىنداعاندارى ءجون. تاعى قايتالاپ ايتامىن، بالانى اياپ جاسىن تىم ۇلعايتپاعان ابزال. ودان بالا زارداپ شەگەدى. «بالاڭدى اياساڭ، اياما» دەگەندەي، ەرتەرەك ىستەگەن دۇرىس.
- وسى ورايدا بالانى پسيحولوگيالىق تۇرعىدا دايىنداۋدىڭ ماڭىزىنا توقتالساڭىز...
- اركىم ءوز بالاسىنا ءوزى جاۋاپتى. الايدا پسيحولوگيالىق «تراۆما» الماۋىنا ءمان بەرۋ ماڭىزدى. سەبەبى بالا كەكەشتەنىپ قالۋى نەمەسە كىشى دارەتىن ۇستاي الماۋ قالۋى، قاتتى قورقىپ قالۋى مۇمكىن.
- سۇندەتتەۋدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
- قازىرگى تاڭدا تۇرلەرى وتە كوپ. لازەرمەن، پىشاقپەن، ياعني سكالپەلمەن، قايشىمەن جاساپ جاتادى. ناركوزبەن نەمەسە جەرگىلىكتى جانسىزداندىرۋ ارقىلى سۇندەتتەيدى.
- ناركوزدىڭ بالاعا زيانى جوق پا؟
- ناركوزدىڭ سونشالىقتى كەرى اسەرى جوق. ءارى قازىر كوپ جاعدايدا جەرگىلىكتى جانسىزداندىرۋ ۋكولىن سالىپ جاسايمىز. ال كەيدە ينگالياتسيالىق ناركوزدى قولدانۋعا تۋرا كەلەدى. ياعني ينگالياتسيالىق ناركوزدى بالاعا يىسكەتكەن كەزدە ۇيقتايدى. سۇندەتتەۋ اياقتالعان سوڭ وتتەگى قوسقاندا بالا بىردەن ەسىن جيادى. مۇنداي تاسىلدەرگە بالا پسيحولوگيالىق تۇرعىدا دايىن بولماعان كەزدە جۇگىنەدى.
- «سۇندەت ماۋسىمى» قاي كەز دەپ ايتا الاسىز؟
- نەگىزىنەن كوكتەم شىققاننان باستاپ كەلە باستايدى. كۇزگە دەيىن جالعاسادى.
- سۇندەتتىڭ قۇنى قانشا تۇرادى؟
- اركىم باعا ءارتۇرلى. مىسالى، ۇلكەن قالالاردا 20 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى.
- دارىگەرلىك تاجىريبەڭىزدە نەشە بالانى سۇندەتتەدىڭىز؟
- ونى ساناماپپىن. وتە كوپ. 30 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى بالالاردى سۇندەتكە وتىرعىزىپ كەلەمىن.
- سۇندەتتەۋگە وزىڭمەن بىرگە قانداي زاتتار الىپ كەلۋ كەرەك؟
- باستىسى، بالانىڭ كيىمى دەنەسىنە جابىسىپ قالمايتىنداي، ىڭعايلى بولسا بولعانى. جانسىزداندىرۋ ءۇشىن سالاتىن ءدارىنىڭ كۇشى كەتكەن سوڭ يبۋفەن نەمەسە يبۋپروفەن ءدارىسىن الىپ كەلۋگە بولادى.
- ارنايى كيىم الۋ كەرەك پە؟
- ارنايى ىشكيىم الۋدىڭ قاجەتى جوق. تەك كەڭ كيىم كيىپ، جارانىڭ ورنىن اشىپ قويۋعا كەڭەس بەرەمىن.
- ودان كەيىن جاسالاتىن كۇتىم قانداي؟
- سۇندەتتەن سوڭ 5-6 كۇندەي مارگانەتس (كالي پەرمانگاناتى) جانە انتيسەپتيكالىق قۇرال - فۋراتسيلين (نيتروفۋرال) ەرىتىندىسىمەن كەزەكتەستىرىپ جۋىپ تۇرۋ قاجەت. جاراعا كۇنىنە ەكى رەت ليەۆامەكول جاقپامايىن جاعادى. جاتىپ قالماي، بالانى تۇرعىزىپ جۇرگىزە بەرگەن دۇرىس.
ءبارى ءار بالانىڭ جەكە دەنساۋلىق جاعدايىنا بايلانىستى. جارا مۇشەنىڭ باسى اشىق نەمەسە جابىق بولۋىنا قاراي جازىلادى. ال، ەندى سۇندەت جاساعان سوڭ، حيرۋرگ ايتقان كەڭەستەردى مۇقيات ورىنداۋ كەرەك. كۇتىم جاقسى بولسا، تەزىرەك جازىلادى.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
BAQ. KZ
