اتىراۋ وبلىسىنداعى قورعانداردان سارمات ءداۋىرىنىڭ التىنى تابىلعان
اتىراۋ. KAZINFORM - اتىراۋ وبلىسىنىڭ اۋماعىندا 500 گە جۋىق سارمات وباسى بار. ال سوڭعى 2 جىلدا قىزىلقوعا اۋدانىنداعى قورىمداردان سارمات داۋىرىندەگى التىن بۇيىمدار، قولا مەن تەمىردەن جاسالعان قارۋلار تابىلعان.

اتىراۋ وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ جانىنان قۇرىلعان ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيا جەتەكشىسى مارات قاسەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، 2005 - جىلى قىزىلقوعا اۋدانىنىڭ اۋماعىنداعى قاراباۋ-2 قورعانى انىقتالعان. قورعانعا قازبا جۇمىسىن جۇرگىزۋگە مۋزەيدىڭ 5 قىزمەتكەر مەن 20 جۇمىسشى قاتىسقان. زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن استانا مەن الماتى قالاسىنان انتروپولوگتار شاقىرىلعان.
- بۇل قورعان كەزىندە قىزىلقوعا اۋدانىنىڭ ورتالىعى بولعان قاراباۋ اۋىلىنان سولتۇستىككە قاراي 10 شاقىرىمدا ورنالاسقان. قورعاننىڭ ديامەترى - 70، بيىكتىگى - 3 مەتر. سوڭعى 2 جىلدا قورعانعا جۇرگىزىلگەن جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە 9 قابىر زەرتتەلدى. ونىڭ ىشىندە 7 قابىردىڭ تونالماعانى انىقتالدى. ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى V عاسىرعا جاتاتىن قابىرلەردەن ءتۇرلى اشەكەي بۇيىم مەن زاتتار، قارۋ- جاراقتار مەن كەراميكادان، سۇيەكتەن جاسالعان ىدىستار تابىلدى. كەيبىر قابىردە مايىتتەردى توپتاپ جەرلەنگەنى انىقتالدى، - دەيدى مارات قاسەنوۆ.

ونىڭ پىكىرىنشە، تابىلعان اشەكەيلەر، پايدالانىلعان بۇيىمدار مەن قارۋ- جاراقتارعا سايكەس قابىرلەردى پاتشالىق وبالار دەۋگە بولادى.
«عالىمدار وسىعان دەيىن ءبىزدىڭ ايماقتى سارمات يمپەرياسىنىڭ شەتى دەگەن توقتام جاساعان ەدى. ءبىز جۇرگىزگەن قازبا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە كاسپي ويپاتىن، جايىق، جەم وزەنىنىڭ ماڭىن كەزىندە ۇلكەن يمپەريانىڭ ورنى دەۋگە نەگىز بار. قورعاننان تابىلعان جادىگەردىڭ سانى 1 مىڭعا جۋىقتايدى. ونىڭ جۇزگە جۋىعى - التىن اشەكەي مەن زەرگەرلىك بۇيىم. مۇنداي بۇيىمدار اڭ ءستيلى نۇسقاسىندا جاسالعان. سول داۋىردە ءوڭىردى مەكەندەگەن بارىس، قابان، جولبارىس سەكىلدى جىرتقىشتار مەن كيىكتىڭ بەينەسىن تابىلعان زاتتاردان بايقاۋعا بولادى. وسى زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ اياسىندا بۇرىن كەزدەسپەگەن اعاشتان جاسالعان قوس توستاعان جاقسى كۇيدە ساقتالىپتى. قازىر جادىگەردىڭ بارىنە رەستاۆراتسيا جاسالىپ جاتىر، - دەيدى مارات قاسەنوۆ.
ەڭ اۋىر جادىگەر - التىن بىلەزىك
اتىراۋ وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ ارحەولوگيا- عىلىمي زەرتتەۋ قامتاماسىز ەتۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى عالامات بازاربايەۆتىڭ دەرەگىنە قاراعاندا، قىزىلقوعا اۋدانىندا تاعى 2 قورعان قازىلعان. بۇل - قاراقۇدىق-1، قاراقۇدىق-2 قورعانى. ەكەۋى دە قاراباۋ اۋىلىنىڭ سولتۇستىك- باتىس بولىگىندە 9,7 شاقىرىمدا قاشىقتا ورنالاسقان. قورعانداردىڭ ءارقايسىسىنان 10-15 قابىر انىقتالعان.

- سارماتتار تاڭىرلىك ءدىني كوزقاراستى ۇستاناتىندىقتان، قولدانعان بۇيىمدارى، زاتتارى مەن قارۋ- جاراقتارىمەن بىرگە جەرلەنگەن. قوس قورعاندى زەرتتەۋ كەزىندە قاسقىر مەن اقبوكەننىڭ بەينەسى بار كۇمىس پيكتوگرامما، زەرگەرلىك، تۇرمىستىق بۇيىمدار، تەمىر مەن قولادان جاسالعان قارۋ- جاراقتار سەكىلدى جادىگەرلەر تابىلدى، - دەيدى عالامات بازاربايەۆ.
ونىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، قاراباۋ-2 قورعانىنان التىن تۇتقاسى بار 2 سىناما تاس تابىلىپتى. بۇل - ەلىمىزدە بۇرىن كەزدەسپەگەن بۇيىم.

- بۇرىن سارماتتار التىننىڭ ساپاسىن وسى تاس ارقىلى انىقتاپ وتىرعان. قازىر وسىنداي تاستى التىن ساتىپ الۋمەن اينالىساتىندار پايدالانادى. جەرلەۋ ورىندارىنان ادامنىڭ كيىمىنە تاعىلعان التىن جاپسىرمالار دا تابىلدى. سونداي جاپسىرمانىڭ سالماعى 2 گراممنان باستالادى. ەڭ اۋىرى - التىن بىلەزى. ەكى جاعىندا تاۋ بارىسى بەينەلەگەن بىلەزىكتىڭ سالماعى شامامەن 370 گراممدى قۇرايدى، - دەيدى عالامات بازاربايەۆ.
ەسكە سالا كەتەلىك، بۇعان دەيىن اتىراۋ وبلىسىنداعى جوتالاردان 50 ميلليون جىل بۇرىنعى اكۋلانىڭ تىستەرى تابىلعانىن جازعان ەدىك.
جولداسبەك شوپەعۇل