ارىپتەستەرى الماتىدا اۆتوبۋس اپاتىنان كوز جۇمعان ەرلى-زايىپتى مۇعالىمدەر تۋرالى ايتتى
الماتىدا اۆتوبۋس اپاتىنىڭ سالدارىنان قازا تاپقان ءۇش ادامنىڭ ەكەۋى ەرلى- زايىپتى ۇستازدار بولعان. ولار الماتى وبلىسى قاراساي اۋدانىنا قاراستى كوكساي اۋىلىنداعى م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتە جۇمىس ىستەگەن. وتاعاسى تالاپ قوسىموۆ مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ شارۋاشىلىق ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى بولسا، جارى گۇلجاحان ىرىسىمبەتوۆا قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن ءدارىس بەرگەن. اپات بولعان كۇنى ەكەۋى جۇمىستان بىرگە شىعىپ، بالالارىنا اسىعىپ، قالقامان ايالداماسى ارقىلى ۇيلەرىنە قايتپاق بولعان. بۇل تۋرالى Kazinform تىلشىسىنە مارقۇم ۇستازداردىڭ مەكتەپتەگى ارىپتەستەرى ايتىپ بەردى.
م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ ديرەكتورى گۇلناز بەگازوۆانىڭ ايتۋىنشا، تالاپ ءبايدۋالى ۇلى 1978 -جىلى 12-تامىزدا قىزىلوردا وبلىسى جاڭاقورعان اۋدانى تالاپ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءبىلىمى جوعارى. 1996-2000 -جىلدار ارالىعىندا وزبەكستان رەسپۋبليكاسى سىرداريا وبلىسى گۇلستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىن وقىعان. جوعارعى وقۋ ورنىن اياقتاعان سوڭ، ەڭبەك جولىن 2000 -جىلى تاشكەنت وبلىسىنىڭ شىناز اۋدانىنداعى №22 ج و م ءبىلىم مەكەمەسىندە باستاعان. 2009 -جىلعا دەيىن وزبەكستاندا ءبىلىم سالاسىندا ەڭبەك ەتكەن. 2020 -جىلدان بەرى م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتە ديرەكتوردىڭ شارۋاشىلىق ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى بولىپ جۇمىسقا قابىلداندى.
گۇلجاحان جەتپىسباي قىزى 1978 -جىلى 18-ساۋىردە وزبەكستان رەسپۋبليكاسى سىرداريا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1994-1999 -جىلدارى وزبەكستاننىڭ گۇلىستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىعان، قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى مۇعالىمى ماماندىعىن ءتامامداعان. ەڭبەك جولىن 1999 -جىلى تاشكەنت وبلىسىنىڭ №22-مەكتەپتە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى مۇعالىمى بولىپ باستاعان. 2021 -جىلدان باستاپ م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن قوسالقى قىزمەتكەر رەتىندە مۇعالىمى بولىپ جۇمىس ىستەدى.
«بىزبەن بىرگە قىزمەت اتقارعان قوس ارىپتەسىمىز تالاپ ءبايدۋالى ۇلى مەن گۇلجاحان جەتپىسباي قىزى ومىردە دە، قىزمەتتە دە جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى، ادامگەرشىلىگى مول، جىلى ءجۇزدى، جاندارى جايساڭ ەكەندەرىن كورسەتتى. ارتتارىندا 2 ۇل، 2 قىزدارى قالدى. ولاردىڭ ەڭبەگى مەن جارقىن ءجۇزى ماڭگى ەسىمىزدە قالادى. جاندارى ءجانناتتا بولسىن دەپ تىلەيمىز»، - دەدى م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ ديرەكتورى گۇلناز بەگازوۆا.
مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ماقسات ماناپبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، اپات بولعان كۇنى تالاپ قوسىموۆ پەن گۇلجاحان ىرىسىمبەتوۆا مەكتەپتەن شىعىپ، ايالداماعا قالايشا تەز جەتكەنى بەلگىسىز بولىپ وتىر.
«قايعىلى جاعداي بولاتىن كۇنى تالاپ اعانى بىرنەشە رەت كوردىم. كوڭىلىندە ەشقانداي الاڭداۋشىلىق بولعان جوق. ادەتتەگىدەي جاقسى كوڭىل كۇيدە ءجۇردى. 22-جەلتوقسان كۇنى كەشكە جۇبايى گۇلجاحان جەتپىسبايەۆامەن بىرگە ساعات 18.00 شاماسىندا مەكتەپتەن شىعىپ كەتكەن. ال قايعىلى جاعداي ساعات 18.15-تە بولدى. ءبىز بۇل جەردە بالالارىنا اسىققان ولاردىڭ مەكتەپتەن 10 شاقىرىم جەردەگى قالقامان ايالداماسىنا تەز جەتكەنىن بايقايمىز. ولار ايالداماعا تاكسيمەن نەمەسە باسقا كولىكپەن جەتتى ما، ول جاعى بەلگىسىز بولىپ تۇر. الايدا ولاردىڭ قول ۇستاسىپ ايالداماعا قاراي بەت الىپ بارا جاتقانىن كورگەندەر بار»، - دەدى ول.
ماقسات ماناپبايەۆ تالاپ قوسىموۆپەن تۋعان اعالى-ءىنىلى كىسىلەردەي ارالاسقانىن ايتتى.
«ءبىزدىڭ مەكتەپتىڭ اكىمشىلىگىندە تەك قىزدار ەڭبەك ەتەدى. ولاردىڭ اراسىندا ەر-ازاماتتاردان تالاپ اعا ەكەۋىمىز عانا بولدىق. سول سەبەپتەن بولار، ەكەۋىمىز وتە جاقسى ارالاسىپ، ەكەۋىمىز تۋعان اعالى-ءىنىلى كىسىلەردەي بولىپ كەتتىك. ەكەۋىمىز جۇمىستا دا كوبىنە بىرگە جۇرەتىنبىز، تۇسكى اسقا دا بىرگە باراتىنبىز. قانداي دا ءبىر ماسەلە شىقسا ءبىر-بىرىمىزگە كومەگىمىزدى ايامايتىنبىز. گۇلجاحان اپاي وتە قاراپايىم، ەلگە سىيلى جاقسى ادام بولدى. ءبىلىمدى، ساۋاتتى ۇستاز بولدى، ونى وقۋشىلار دا جاقسى كوردى. ول ەكەۋى دە ءوز سالاسىنىڭ بىلىكتى ماماندارى بولدى»، - دەدى ماقسات ماناپبايەۆ.
ول سونداي-اق تالاپ قوسىموۆ پەن گۇلجاحان ىرىسىمبەتوۆا تالاپ قوسىموۆتىڭ تۋعان جەرى تۇركىستان وبلىسى جەتىساي اۋدانى يگىلىك اۋىلىندا جەرلەنگەنىن ايتتى.
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمى قالبيكە دۇيسەنعاليەۆا اۆتوبۋس ىشىندە كولىك جۇرگىزۋشى ايەلدى ۇرعان ەر ادام جاۋاپقا تارتىلۋى كەرەك دەپ سانايدى.
«ءتىپتى جەڭىل اۆتوكولىكتە كەلە جاتساق تا جۇرگىزۋشىنى الاڭداتپاۋعا تىرىسامىز عوي. ال قوعامدىق كولىكتە قانشاما ادام بولادى. ولاردىڭ ومىرىنە جۇرگىزۋشى جاۋاپتى ەمەس پە؟ ايەل جۇرگىزۋشىنى ۇرعانى دۇرىس بولعان جوق. نە دە بولسا سابىر ساقتاۋى كەرەك ەدى»، - دەدى قالبيكە دۇيسەنعاليەۆا.
ول تالاپ قوسىموۆ پەن گۇلجاحان ىرىسىمبەتوۆانىڭ ارتىندا ءتورت بالا، اتاپ ايتقاندا، ەكى ۇل، ەكى قىز قالعانىن ايتتى.
«ولاردىڭ وتباسى قاسكەلەڭ قالاسىندا تۇردى. مارقۇمدار وسى اۋىلعا بارىپ-كەلىپ ىستەپ ءجۇردى. ولاردىڭ ارتىندا ەكى ۇل، ەكى قىز قالدى. ۇلكەن ۇلى 23 جاستا، اسكەرگە بارىپ كەلگەن، ەكىنشى قىزدارى 18-دە، ينستيتۋتتا وقيدى، ءۇشىنشى قىزدارى 14 تە، مەكتەپتە 9-سىنىپ وقيدى جانە بەس جاسار ۇلدارى قالدى. تالاپ اعا ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى بولىپ قانا قويماي، مەكتەپتە قازاق ادەبيەتىنەن دە ساباق بەردى. جالپى، ەكەۋى دە ۇلاعاتتى ۇستاز، قاراپايىم، مەيىرىمدى، بالاعا بىلگەنىن ۇيرەتكىسى كەلەتىن اسىل جاندار ەدى. ولاردىڭ جارقىن بەينەسى ەسىمىزدە ماڭگى ساقتالادى»، - دەدى قالبيكە دۇيسەنعاليەۆا.
الداعى ۋاقىتتا قوس ۇستازدىڭ ەسىمىن قالدىرۋ ماقساتىندا مەكتەپتە ءتۇرلى ءىس-شارالار وتەتىن بولادى. بۇل تۋرالى م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ وقۋ ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى كەنجەگۇل ساعىمبەكوۆا ايتتى.
«ۇستازداردى ۇمىتتىرماي، مەكتەپتىڭ ءبىر كابينەتىنە ولاردىڭ ەسىمىن بەرىپ، ەستەلىك كەشتەردى وتكىزىپ وتىرامىز دەگەن جوسپارىمىز بار. قايعىلى وقيعاعا بايلانىستى مەكتەبىمىزدە بيىل جاڭا جىل كەشى وتپەيتىن بولدى. بۇل رەتتە بالالار مەن ولاردىڭ اتا-انالارىنا راقمەت. ولار بۇعان تۇسىنىستىكپەن قارادى، ەشكىم قارسى بولعان جوق. اتا-انالار دا مارقۇمداردىڭ وتباسىنا دەپ قوماقتى قارجى جيناپ بەردى»، - دەدى كەنجەگۇل ساعىمبەكوۆا.
تالاپ قوسىموۆتىڭ ىنىلەرى بالالارعا قامقور بولاتىنىن ايتتى.
«بۇگىن قاسكەلەڭدە مەشىتىندە مارقۇمداردىڭ رۋحىنا ارنالىپ، اس بەرىلدى. وندا ءبىز دە مەكتەپ ۇجىمى بولىپ بارىپ، تۋىستارىمەن كورىسىپ كەلدىك. ارتىندا ءتورت بالاپانى قالدى. ءبارىمىز ولارعا قامقور بولۋعا تىرىسامىز. تۋىستارىنا قانداي كومەك قاجەت بولسا، دايىن ەكەنىمىزدى ايتىپ كەتتىك. جالپى، تالاپ اعايدىڭ ەكى ءىنىسى بالالارعا قامقور بولامىز دەپ وتىر»، - دەدى كەنجەگۇل ساعىمبەكوۆا.
ەكى ۇستازدىڭ شاكىرتتەرى، 6-سىنىپتىڭ وقۋشىلارى دا ۇستازدارى جايلى ەستەلىگىن ءبولىستى.
«بالالارى ەرتە جاستا اتا-اناسىز قالعانى ايانىشتى بولدى. سەبەبى اتا-انا ولاردىڭ ومىردەگى ۇلكەن تىرەگى ەدى. گۇلجاحان اپاي وتە مەيىرىمدى، تۇسىنىستىكپەن قارايتىن، بىزگە كومەك كورسەتەتىن. ال تالاپ اعاي ءبىزدى ۇنەمى قولداپ جۇرەتىن، ولار ءبىزدىڭ ۇلكەن تىرەگىمىز بولدى دەۋگە بولادى»، - دەدى ميلەنا اگاليەۆا.
«گۇلجاحان اپاي ساباقتى وتە جاقسى تۇسىندىرەتىن. ەگەر بىرەۋ تۇسىنبەي قالسا، ەرىنبەي قايتا ءتۇسىندىرىپ بەرەتىن. ول سولاي بارىمىزگە مۇمكىندىك بەرەتىن»، - دەدى يليف جافاروۆا.
«گۇلجاحان اپاي بىزگە ۇنەمى كومەكتەسەتىن. ءبىزدى قولدايتىن. ول وتە جاقسى ادام بولدى. مۇنداي ادام ومىردەن ءوتتى دەۋگە سەنۋ قيىن»، - دەدى ەنەل چالابوۆا.
«بۇلاي بولعانى وكىنىشتى. گۇلجاحان اپاي جاقسى مۇعالىم ەدى. تالاپ اعاي وتە مەيىرىمدى بولدى. ءارتۇرلى جاعدايدا ءبىزدى قولداپ وتىراتىن. ءبىز ولاردىڭ ەسىمىن ەشقاشان ۇمىتپايمىز. ولار يماندى بولسىن»، - دەدى سافيا اليەۆا.
ايتا كەتەيىك، قازا بولعان جۇپتىڭ مەكتەپتەگى ۇجىمداستارى قايعىلى جاعدايدى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى نەگە ۋاقىتىلى حابار بەرمەگەنىن تۇسىنبەي دال بولۋدا.
ەسكە سالايىق، الماتىدا اۆتوبۋس ءبىر توپ ادامدى قاققان ەدى. پوليتسيانىڭ مالىمەتىنشە، №47-شى باعىتتاعى قوعامدىق كولىكتىڭ ىشىندەگى جولاۋشى جانجال شىعارىپ، جۇرگىزۋشى ايەلدى ۇرعان. سالدارىنان ول ەسىنەن تانىپ، كولىكتى باسقارا الماي قالعان.
اپات سالدارىنان 7 ادام زارداپ شەكتى. جەدەل مەديتسينالىق قىزمەت كەلگەنشە ءۇش ادام قايتىس بولعان.
سونداي-اق، الماتىدا اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسىن ۇرعان جولاۋشىعا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالدى.
كەيىن ول كۇدىكتى ەكى ايعا قاماۋعا الىنعانىن حابارلاعانبىز.
اۆتور
دۋمان ارعىنگەلدى
