جوشى حاننىڭ ءولىمى

استانا. قازاقپارات - وعىز مەملەكەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان، وعىزداردىڭ تاۋەلسىزدىگىن تاتار قاۋىمىنىڭ باسشىسى كۇلتەگىن قاھاننان قورعاپ قالعان، قيات رۋىنىڭ قولباسشىسى دوبىن بايان تۋرالى ءبىز «دومباۋىل نەمەسە دوبىن مەرگەن» اتتى ماقالادا جازعان بولاتىنبىز.

دوبىننىڭ اۋىلىنان، ياعني ورتاقتان ( ۇلىتاۋدان)، بەلگىباي، باعانالى جانە نيرۋۋنداردىڭ (ارۋ تۇقىم) ءۇش باباسى - بۇقا- قاتىق، بوسقىن- جالشى جانە ءبۇتىنجار تارايدى. بەسەۋى ەسەيگەندە ەڭ كىشىسى ءبۇتىنجارعا اعالارى ەشتەڭە بەرمەي، ىنىلەرىن رەنجىتىپ، ونىڭ جات جاققا كوشىپ كەتۋىنە سەبەپشى بولادى.

كەيىن ءبۇتىنجاردى بۇقا- قاتىق ىزدەپ تاۋىپ الادى. «بىزدىكى دۇرىس بولمادى، اشۋىڭدى باس، ەلگە قايت» دەگەنگە، ءبۇتىنجار: «جوق. اعايىن اراسىندا مۇنداي ادىلەتسىزدىك بولماۋى ءتيىس»، - دەپ ورتاققا قايتۋدان باس تارتادى. امال قالماعاندىقتان بۇقا-قاتىق ىنىسىمەن قالۋدى ءجون كورەدى. سول VIII عاسىردان باستاپ بۇقا- قاتىق پەن ءبۇتىنجاردىڭ ۇرپاقتارى بۇگىنگى شىڭعىزتاۋ، بۇقتىرما، كوكسۋ اۋماعىنا تارايدى. بۇگىنگى توبىقتىلاردى قياتتار دەپ اتايتىنى سودان. راشيت اد- ءدىننىڭ «جاميع ات- تاۋاريح» اتتى كىتابىنىڭ 2018 -جىلعى قازاق تىلىنە اۋدارىلعان نۇسقاسىندا يەسۇكەي ءباھادۇر مەن كەرەيدىڭ توعىرىل قانى كوكسۋ وزەنىنىڭ بويىندا كورشى تۇرعانى تۋرالى جازىلعان.

X عاسىردىڭ اياعىندا، دالا كەڭىستىگىنە قۇرعاقشىلىق تۇسۋىنە بايلانىستى، دالا ەلدەرىنىڭ اراسىندا ۇرەي پايدا بولىپ، كيگىز تۋىرلى تايپالار جايىلىم ءۇشىن تالاستى باستاپ كەتتى. جايىقتان باستاپ بۇعىلىتاۋ مەن ىستىقكولگە دەيىن جايلاعان وعىزداردى باتىس پەن سولتۇستىكتەن جىلجىعان قىپشاقتار مەن كيمەكتەر تۇستىككە قاراي ىعىستىرا باستادى. ناتيجەسىندە، بورسىققۇمداعى ەسكى قاراقورىمدا قيات- باقانالار (باعانالىلار) قالدى دا، قايىلار، باياتتار، باياندۇرلەر قازىرگى تۇركمەنستانعا، كەيىن كىشى ازياعا، ال باياتتار مەن قياتتاردىڭ ءبىر بولىگى جانە قورالاستار مەن دۇربىتتەر شىعىسقا بەت الدى.

1206 -جىلى تەمىرشىڭ شىڭعىز قاھان دارەجەسىن الىپ، قانداردىڭ ۇستىنەن ءامىر ەتەتىن ۇلى قاھان بولىپ سايلاندى. بۇل وقيعا كيگىز تۋىرلى تۇرك قاۋىمىنىڭ ەكى بولىگى (يۇزلىگى) تاتار مەن مۇڭعىل ەلدەرىنىڭ ءبىر ءبۇتىن بولىپ بىرىگۋ جولىندا ۇلكەن ءىستىڭ اياقتالۋىنىڭ نۇكتەسى بولدى. بۇل ءىس تاتار قاۋىمىنىڭ ەڭ ءىرى مەملەكەتى - نايمان قاندىعىنىڭ باعىندىرىلۋىمەن ءبىتتى.

دەرەكتەرگە كوز سالساق، شىڭعىز قاھان اسكەري ساتىن كونە تۇرك ءداستۇرى بويىنشا ءۇش قاناتتان جاساقتادى: باستى وردا، بارىڭعار (وڭ قانات) جانە ءزۇۇنعار (سول قانات). بۇگىنگى قازاق جەرى - بارىڭعار، موڭعوليا - ءزۇۇنعار، ال قازاقستاننىڭ شىعىس اۋماعىنداعى شىڭعىزتاۋ، بۇقتىرما، كوكسۋ وزەنى جانە ەرتىستىڭ جوعارى اعىسى - قاراقورىم ورنالاسقان باستى وردا بولدى.

كەلەسى جىلى شىڭعىز قاھان تۇڭعىش ۇلى جوشىعا «توعاي ەلدەرىن» باعىندىرۋدى بۇيىردى. ۇرسۇتتار، ەنيسەي قىرعىزدارى، بۇرجاتتار، ت. ب. ءوز سىيلىقتارىن الىپ كەلىپ، جوشىعا باعىنباق تۇگىلى، ونى وزدەرىنىڭ قانى قىلىپ سايلاپ، اق كيگىزگە كوتەرىپ جىبەردى. ۇلىنىڭ بۇنداي قادامىن اكەسى وزىنە جاسالىنعان ساياسي ىقپال رەتىندە قابىلدادى. ىشىندە پايدا بولعان ساياسي قىزعانىشقا قاراماستان، شىڭعىز قاھان «تۇڭعىشىمنىڭ العاشقى دەربەس جورىعى ءساتتى ءوتتى، قانشاما تايپالاردى قانتوگىسسىز باعىندىردى» دەپ، جوشىعا قۇرمەتتى اسكەري بۇقا شەنىن تابىس ەتتى. وعان قوسا، باعىندىرىلعان ەلدەردى ۇلىنىڭ ەنشىسىنە بەردى.

1216 -جىلى، ىرعىزدىڭ بويىنداعى قىپشاقتاردى پانالاعان مەركىتتەردى بىردەن تامىرىمەن جويۋ ماقساتىندا، شىڭعىز قاھان جوشىنى تاعى دا ءوزىن عانا جەكە جورىققا اتتاندىردى. جورىق ءساتتى ءوتتى، مەركىتتەر جويىلىپ، قالعاندارى جان-جاققا شاشىرادى. جەڭىستى تويلاپ وتىرعان جوشىنىڭ جاساعىنا سارتاۋىلدىڭ بيلەۋشىسى مۇحاممەت حورەزمشاحتىڭ 40 مىڭ اسكەرى تاپ بولدى. جوشىنىڭ 10 مىڭ قولىن تاڭ اتقاننان كەش باتقانعا دەيىن سوعىسۋعا ءماجبۇر ەتكەن شاح مۇڭعىل ساربازدارىنىڭ قولىنا تۇسە جازداپ، ۇلى جالەل اد-ءديننىڭ تاپقىرلىعىنىڭ ارقاسىندا ازەر امان قالدى. سونداي ساتتىلىككە قاراماستان، ءتۇن جامىلعان كەزدە جوشىنىڭ جاساعى شايقاس الاڭىنان كەتىپ قالادى. بۇل كەزدەيسوق ۇرىس حورەزمشاحقا قاتتى اسەر ەتتى. مۇڭعىلداردىڭ ەرلىگى مەن اسكەري تارتىپكە تاڭقالعان ول، كەيىن، 1219 -جىلى، سارتاۋىلعا كەلە جاتقان شىڭعىز قاھاننىڭ 15 تۇمەن اسكەرىنە قارسى 450 مىڭ اسكەرىن اشىق الاڭعا شىعارۋعا باتالمايدى.

كەيبىر دەرەكتەرگە سايكەس، جوشى سول 1216 -جىلدان باستاپ- اق ۇلىتاۋ وڭىرىنە ات باسىن تىرەپ، جەرگىلىكتى جاستارىن بىرىكتىرىپ العان. ونىڭ دالەلىن ءبىز شىڭعىز قاھاننىڭ سارتاۋىلعا جاساعان سوعىستا، ۇرگەنىشتى الۋ كەزىندە بولعان وقيعامەن بايلانىستىرامىز. 1219 -جىلى جوشى، جاعاتاي جانە وقتايعا 50 مىڭ اسكەر بەرىپ، ۇلى قاھان ولارعا وتىراردان باستاپ سەيحۋننىڭ (سىر) بويىنداعى قالالاردى الۋدى بۇيىردى.

1221 -جىلى ۇرگەنىشتى الۋ كەزىندە جوشى مەن جاعاتايدىڭ اراسىندا قالانى الۋ ءتاسىلى بويىنشا كەلىسپەۋشىلىك تۋدى. جوشىعا قالا ۇناپ، بولاشاقتا ورداسىنىڭ قىسقى قونىسى رەتىندە قاراستىرىپ، ونى اسىقپاي، قيراتپاي، تۇرعىنداردى وزدەرى بەرىلگەنشە قاماۋعا الۋدى ۇسىندى. ءبىراق، جاعاتاي وعان كونبەي، قالانى دەرەۋ، بارلىق كۇشتى سالىپ، اسكەردىڭ شابۋىل تاسىلدەرىن قولدانىپ الۋدى العا تارتتى.

بۇل جەردە جوشى ءوزىنىڭ ۇلكەندىگىن جوعارى ۇستاپ، اسكەري بەدەلىنە ارقا سۇيەپ وتىرعانى تۇسىنىكتى. ول ءارقاشاندا اكەسىنىڭ تاپسىرمالارىن ابىرويمەن ورىنداپ، قولباسشىلىق تالانتىن كورسەتىپ، كۇللى مۇڭعىل اسكەرىنىڭ الدىڭعى شەبىندە ءجۇرىپ، شايقاستاردا كوزگە كورىنىپ وتىرعان. جاعاتاي بولسا، اكەسىنىڭ كوزى تىرىسىندە جوشى تىم ساياسي بيىكتەپ بارا جاتقانىن مويىنداعىسى كەلمەدى. سول سەبەپتەن، ولار شىڭعىز قاھانعا حابارشى جىبەرىپ، كەڭەس سۇراۋدى ءجوڭ كوردى. ۇلى قاھان ۇلدارىنىڭ اراسىنان وقتايدى تاڭداپ، «ول نە ايتادى، سونى ورىنداڭدار، داۋلاسۋدى قويىپ، قالالاردى تەزىرەك الىڭدار» دەپ ۇكىم شىعاردى.

بۇل حاباردى ەستىگەن جوشى قاتتى قاپا بولىپ، سەيحۋننىڭ تومەن جاعىندا ورنالاسقان قالالاردى العان سوڭ، وزىنە قاراستى قولدىڭ ات باسىن ۇلىتاۋعا بۇرىپ الىپ كەتەدى. 1222 -جىل بويى ول ۇلىتاۋدا بولادى. وسى كەزەڭدە اكەسى مەن ۇلكەن ۇلدىڭ اراسى سۋىپ، ەكى جاق تا ءوز رەنىشىن وسىنداي قادامدارمەن كورسەتىپ، جوشى ءوزىنىڭ ساياسي بەدەلىن باعالاماعان ءۇشىن الپاۋىت مەملەكەتكە قارسى جۇرگىزىلىپ وتىرعان سوعىس الاڭىن تاستاپ كەتۋگە دەيىن باردى.

شىڭعىز قاھاننىڭ قادامى قانداي بولماق دەگەن جوشىنىڭ اينالاسى اكەسى مەن تۇڭعىشى اراسىندا سوعىس باستالىپ كەتەر مە دەگەن بولجامدى دا جوققا شىعارعان جوق. ءبىراق، قاھان باسقا ساياسات ءتاسىلىن قولداندى. سارتاۋىلىنا قارسى سوعىسقا كەلگەندە قاھاننىڭ بايبىشەسى بورتە اق سارايدا قالىپ، قاسىنا توقالى، مەركىتتىڭ قىزى قۇلان حاتۋندى ەرتىپ اكەلدى. قۇلان، قاھاننان تاپقان جالعىز ۇلى كۇلقاننىڭ ەنشىسىنە ورتاق پەن قىپشاقتى ۇلەس قىلىپ ءبولىپ بەرۋدى قايتا- قايتا ايتىپ ازعىرعان ەدى. سول ءساتتى پايدالانىپ، شىڭعىز قاھان توقالى مەن تۇڭعىشىنىڭ ساياسي قارسىلاستىعىن ءوزىنىڭ بيلىگىنىڭ پايداسىنا قولدانۋدى شەشتى.

1222-1223 -جىلداردىڭ قىس ايلارىندا قاھان سامارقاندا وتكىزىپ، كوكتەم سۋ اعىنى توقتار- توقتاماستان جوشىعا ادام جىبەرىپ، «دالانىڭ اڭدارىن قۋىپ اكەل، اڭعا شىقپاقپىن» دەپ بۇيىرادى. سارتاۋىلىنا قارسى سوعىستىڭ ءساتتى اياقتالۋىن ەسكەرە وتىرىپ، اكەسىنىڭ ولجالى بولعانىنا ءتانتى بولعان جوشى، ءانى- ءمىنى باستى اسكەر ورتاققا كەلىپ، ءتىل الماعان ونىڭ باسىن كەسەر دەپ وتىرعان ساتتە، اكەسىنىڭ جىبەرگەن ادامىن كورە، ونىڭ اۋزىنان شىققان سوزىنەن تاتۋلاسۋ نيەتىن اڭعارىپ، وتە قاتتى قۋانىپ كەتتى.

ەكى جىل بويى تەرىس- كەندىرلىكتىڭ سول جاعالاۋىندا ورنىققان جوشى وردا-سارايىن كوزگە جاسىرىندى جەردە، باباسى دوبىن- مەرگەننىڭ قاسىنا سالدى. ءتورت جاعى قىراتتارمەن جابىلعان، بۇگىنگى قىزىلتۇمسىق دەپ اتالاتىن ماڭدا، وزەننىڭ جاعاسىندا ەڭسەلى ساراي بوي كوتەردى. جوشىنىڭ ءتورت نويانى مەن ۋازىرلەرى بۇل ارەكەتىن وڭ باعالاعانىمەن، ۇلى قاھانعا قارسىلىق جاساعانىن ىشتەي قۇپتامادى. شىڭعىز قاھاننان ەلشى كەلگەندە ولاردىڭ ىيىقتارىنان جۇك تۇسكەندەي بولدى.

جوشى ولارمەن اقىلداسا وتىرىپ، كەڭ دالاداعى قۇلان، بۇلان، كيىك، جايرانداردى الدىنا سالىپ الىپ، وعان قوسا، اكەسىنە تارتار سىيلىق رەتىندە 100 مىڭ جىلقى ايداپ الىپ باردى. ونىڭ 20 مىڭى - كوك، 20 مىڭى - سۇر، 20 مىڭى - تورى، 20 مىڭى - كۇرەڭ، 20 مىڭى - شۇبار جىلقى.

شىڭعىز قاھان ۇلدارى جاعاتاي، وقتاي جانە تولايدى ەرتىپ، بۇگىنگى مايتوبە دەپ اتالاتىن ۇلىتاۋ سىلەمىنىڭ تۇستىگىندەگى ەڭ اقىرعى بيىك نۇكتەسىنىڭ باۋرايىنا ءتۇستى. جوشىنىڭ الىپ كەلگەن سىيلىعىن كورىپ، ۇلى قاھان قۋانىشىن جاسىرا الماي ريزا بولدى. ءتىلىن الماي اسكەر قاتارىنان قولىن الىپ، ورتاققا كەتىپ قالعان تۇڭعىشى وسىنداي قۇرمەت كورسەتكەنى اكەسىنەن كەشىرىم سۇراعانى دەپ ءتۇسىندىرتتى.

بۇل ۇلى وقيعا وسىدان تۋرا 800 جىل بۇرىن ورىن العان. ۇلى قاھان ۇلدارىمەن اڭ اۋلاپ، قۇرىلتاي قۇرىپ، ءوزىنىڭ وسيەتتەرىن ايتتى. بايبىشەسى بورتە حاتۋننان تۋعان ءتورت ۇلىنا بىرىكتىرگەن ۇلان-عايىر مەملەكەتىن ەنشىلەپ ءبولىپ بەردى.

مەن بابام وعىز قاھاننىڭ ەلىن ازات ەتىپ، قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جولىندا ءبىراز تەر توكتىم، ءتۇن ۇيىقتامادىم، ءشول دالانىڭ ازابىن كوردىم. ءبىراق، مەن ماڭگى ەمەسپىن، تاعدىر ماعان قانشا عۇمىر بەرگەنىن ءبىر ءتاڭىرىم بىلەدى. ءىسىمىز ءالى اياقتالعان جوق. الدىمىزدا تىنەنىڭ (دون) ارعى جاعىندا جاتقان قىپشاق، رۋس، باشقۇرت، بۇلعار، شەركەس، ازات ەتۋدى كۇتىپ وتىرعان باعدات، شام جانە مىسىر بار. تاڭعىتتىڭ التىن قانى دا بوي كورسەتە باستادى. بابامىزدىڭ جەر بەتىن تىنىشتىرۋداعى يگى ءىستى جالعاستىراتىن ەندى سەندەر. مەن ازات ەتىلگەن جەرلەردى تورتەۋىڭنىڭ قاراماعىنا بەرەم، سوعان يە بولىڭدار - دەپ، شىڭعىز قاھان ۇلدارىنا مەملەكەتىن ءبولىپ بەردى.

جوشىنىڭ ەنشىسىنە كۇللى بارىڭعار، ياعني شىعىستا بۇعىلىتاۋ مەن بالقاشتان، تۇستىكتە سەيحۋننان باستاپ، باتىستاعى مۇڭعىل اتتارىنىڭ تۇياعى تيگەن جەرلەرگە دەيىنگى دالا ءوتتى. ونىڭ ورداسىنا، كوز بولسىن دەپ، شىڭعىز قاھان ءوزىنىڭ توقالى قۇلان حاتۋندى جىبەردى. قۇلان ۇلىق- باقىرلىقتا (جەزقازعان) وندىرىلگەن التىن، كۇمىس، مىس ونىمدەرىن ساتۋ ارقىلى تۇسكەن قاراجاتقا يە بولۋدى ءوز مويىنىنا الدى. مۇنىمەن ۇلى قاھان جوشىعا ءوزىنىڭ امىرلىگىن سەزىندىرۋدى مەڭزەدى، ويتكەنى ۇلىق- باقىرلىقتا مىس وندەۋ ءىسى ۇلكەن ولجا ەدى جانە كەز كەلگەن بيلەۋشىنىڭ ارمانىنداعى ەنشىلىك بولاتىن.

قۇرىلتاي ءبىتىپ، ۇلى قاھان مەن وقتاي، جاعاتاي جانە تولاي شىعىسقا بەت الدى. تەرىس- كەندىرلىكتىڭ جاعاسىنداعى ورداسىنا كەلگەن جوشى اشۋىن جاسىرا المادى، ويتكەنى اكەسىمەن تاتۋلاسقانىمەن، باستى قارجى كوزىنەن ايىرىلۋى - ونىڭ بيلىگىنىڭ تۇككە تۇرمايتىنىن انىق بەلگىسى.

1226 -جىلى شىڭعىز قاھان تاڭعۇت ەلىنە اسكەر جىبەرىپ، ءوزى قاراقورىمدا، باشقۇرت، بۇلعار، رۋس، شەركەس ەلدەرىنە جورىق ۇيىمداستىرۋ ماقساتتا، قۇرىلتاي شاقىرماق بولدى. سول قۇرىلتايعا، جورىقتى باسقارۋ ءۇشىن، ارنايى جوشى دا شاقىرىلدى. ءبىراق، ول، سىرقاتتانىپ قالدىم دەپ، جول جۇرۋدەن باس تارتتى، ال اينالاسىنداعىلارعا بىلاي دەدى:

- مەنىڭ اكەم ەسىنەن اۋىستى. ءارى قاراي قىرا بەرگىسى كەلەدى، جويا بەرگىسى كەلەدى. سول ءۇشىن مەن ونى ولتىرمەكپىن.

بۇل ءسوزدى ەستىگەن ۋازىرلەر ساياسي تەكە-تىرەس شەكتەن شىققانىن جانە مۇنداي ءسوزدى جاريا ەتۋىمەن تۇڭعىشى اكەسىنە سوعىس اشقانمەن بىردەي ەكەنىن ءتۇسىندى. ولار قاراجاردا وتىرعان قۇلان حاتۋنعا ادام جىبەرىپ، جوشىنىڭ جاريا ءسوزىن جەتكىزدى. وسىنداي قولايلى ءساتتى كۇتىپ وتىرعان قۇلان دەرەۋ جاعاتايعا ادام جىبەرىپ، سۇمدىق حاباردى ۇلى قاھانعا ەستىرتۋگە اسىقتى، ويتكەنى مۇنداي ساياسي ارەكەت جوشىنىڭ مانسابىنا بالتا شابۋدىڭ تاپتىرماس مۇمكىندىگى ەدى.

جوشىنىڭ ءسوزىن ەستىگەن شىڭعىز قاھان اشۋعا باتىپ، جاعاتاي مەن وقتايعا اسكەر جيناتىپ، تۇڭعىشىن ولتىرۋگە بۇيرىق بەردى. ەكى ۇلىنىڭ اسكەرى جەتىسۋدان ورتاققا قاراي بەت العاندا، الدىن الا، جوشىنىڭ ورداسىنداعى كىسىلەردىڭ كوز قاراسىن ءبىلۋ ءۇشىن، جاسىرىن ەلشىلەر جىبەرىلەدى. ولار قۇلان حاتۋننىڭ جۇرتىنا ءتۇسىپ، ءمان-جاعدايدى سۇراستىرعاندا، وردانىڭ داۋلەتتىلەرى جاعاتاي مەن وقتايدىڭ اسكەرىمەن سوعىسقىسى كەلمەيتىنىن، اعايىندار اراسىنداعى قانتوگىس ەشكىمگە كەرەك ەمەس ەكەنىن جانە ۇلى قاھاننىڭ بۇيرىعىنا باعىناتىنىن بىردەن اشىپ ايتتى.

- ولاي بولسا، بۇل ءىستى وزدەرىڭ اياقتاندار. تەك اعامنىڭ ماعان بەرگەن ءبىر سەرتى بار ەدى. ەگەر مەنىمەن الىسىپ جەڭىلسە، ماعان ءبىر قولىن كەسىپ بەرەم دەپ ۋادە بەرگەن. ول ولتىرىلگەننىڭ دالەلى رەتىندە ماعان ونىڭ ءبىر قولىن كەسىپ اكەپ بەرىندەر. تەك سوندا عانا ءبىز اسكەردى كەرى قايتارامىز - دەپ، ەلشىلەر جاعاتايدىڭ ءسوزىن جەتكىزدى.

شەشىم قابىلدانىپ، ءبىر ساتتە بيلىك قۇلان حاتۋننىڭ قولىنا ءوتتى. وعان كەيىن «انا» دارەجەسى بەرىلگەنى دە سودان. كەلىسىم بويىنشا جوشىنىڭ ءتورت نويانى قۇلانعا باعىنىپ، ولارعا حانزادالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە اتالىق قىزمەتىن اتقارۋ مىندەتتەلدى. وعان قوسا، ءتورت نويان قۇلاننىڭ باسكەسەرلەرى ءىستى ورىنداۋ ساتىندە كەدەرگى جاسامايتىنىنا ۋادە بەردى جانە ولارعا وردانىڭ ەسىگىن اشىپ، قاراۋىلداردى الىپ تاستاۋ مىندەتتەلەدى.

1227 -جىلدىڭ اقپان ايىندا ءبىر توپ جاساق قازىرگى قىزىلتۇمسىقتاعى جوشىنىڭ سارايىنا باسا كوكتەپ كىرىپ، پاتشا تۇقىمىن نايزامەن نەمەسە جەبەمەن شانشىپ، قانىن شىعارىپ ولتىرۋگە بولمايتىندىقتان، قاندى شوقپارمەن ۇرىپ ءولتىردى. كەيىن ءبىر قولىن كەسىپ الىپ، جاعاتايعا جىبەردى. سول ساتتە جاعاتاي مەن وقتايدىڭ اسكەرى كەرى قايتىپ، جوشىنىڭ ولگەنى تۋرالى حاباردى قاراقورىمعا جەتكىزدى.

ۇلى قاھانعا قارا حاباردى ورداعا جاقىن ءۋازىر ۇلىق جىرشى ايتادى. جىرشىنىڭ ءسوزىن ەستىگەن شىڭعىز قاھان:

قۇلىن العان قۇلانداي قۇلىنىمنان ايىرىلدىم.

ايىرىلىشقان اققۋداي ەر ۇلىمنان ايىرىلدىم، - دەپ جىرلايدى.

ول سوزدەردى ەستىسىمەن وردادا بولعان كۇللى امىرلەر مەن نوياندار تۇرىپ، داستۇرگە سايكەس كوڭىل ايتىپ، جوقتاۋ جوقتاۋدى باستايدى.

مۇحتار باقىت ۇلى

Abai.kz