بولاشاقتا قازاقستانعا كوشىپ كەلگىم كەلەدى - سەرجان تاشكەنت قىزى
قانداسىمىز 2008 -جىلى تۋعان. ول بولاشاقتا استاناعا قونىس اۋدارۋدى ارمانداپ جۇرگەنىن رەداكسيامىزعا بەرگەن سۇقباتىندا ايتتى، دەپ حابارلايدى BAQ. KZ.
سەرجان تاشكەنت قىزى 2008 -جىلى موڭعوليانىڭ بايان-ولگي ايماعىندا دۇنيەگە كەلگەن. اتا-اناسىمەن جانە ەكى باۋىرىمەن بىرگە بايان-ولگيدە تۇرادى. بيىل سەرجان 9-سىنىپتى ءتاماماداپ، 10-سىنىپقا اياق باستى. اتا-اناسى مۇعالىم. اكەسى دەنە شىنىقتىرۋدان، ال اناسى ەڭبەككە باۋلۋدان ساباق بەرەدى.
- استاناعا قاشان كەلدىڭ؟
- استاناعا كەلگەنىمە 10 كۇندەي بولدى. «وتانداستار قورىنىڭ» شەتەلدەگى قانداستارعا ارناپ ۇيىمداستىرعان كونكۋرسىن جەڭىپ، ەلورداعا جولداما ۇتىپ الدىم. بۇل كونكۋرستىڭ باستى ماقساتى - بالالاردى استاناعا اكەلىپ، قازاقستاندى كورسەتۋ، تانىستىرۋ. بۇل سايىستىڭ باستى ەرەكشەلەگى دە وسىندا، ياعني كونكۋرس شەتەلدەگى قانداستارعا ارنالعان. وعان كوپتەگەن بالا قاتىستى. موڭعوليادان 40-قا جۋىق بالا كەلەدى. باعدارلاما 1-شىلدەدە باستالادى.
شەتەلدەن كەلگەن قانداس بالالار ۋاقىتىن بۋرابايدا وتكىزەدى. 2 اپتا بويى تابيعات اياسىندا قىزىققا تولى ءىس-شارالار بولادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى باعدارلامادا ءتۇرلى قىزىقتى تاقىرىپتار قاراستىرىلعان.
- جولدامانى قالاي جەڭىپ الدىڭ؟
- مەن ولەڭدەردى مانەرلەپ وقيمىن. وسى ونەرىممەن سايىسقا قاتىسىپ، ۇزدىكتەردىڭ قاتارىندا بولدىم. وسىلايشا جولداما جەڭىپ الدىم.
- 10 كۇن ىشىندە قازاقستاندى ارالاپ ۇلگەردىڭ بە؟ قاي جەر ۇنادى؟
- جاقىندا عانا بۋرابايدا بولدىم. وتە كورىكتى جەر ەكەن. تابيعاتى تاڭعالدىرماي قويمايدى. ال استانا سياقتى قالالار ءبىز جاقتا (موڭعوليا - اۆت. ) جوق. سوندىقتان ماعان ەرەكشە اسەر قالدىردى. وتە زاماناۋي، اسەم قالا. شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ تۋعان جەرى كوكشەتاۋ قالاسىندا دا بولدىم. جاسىل قالا. ال بايان-ولگيدە قازاقستانعا قاراعاندا تاۋلى-تاستى جەرلەر كوپ. مەنىڭ تۋعان جەرىم وتە ادەمى، كورىكتى. الايدا قىسى وتە سۋىق. ءبىراق كىم ءوزىنىڭ كىندىك قانى تامعان جەرىن جامان دەپ ايتادى؟!
- استانانىڭ ادامدارى تۋرالى نە ايتا الاسىڭ؟ ساعان نەسىمەن ۇنادى؟
- استانالىقتار ۇنادى. بارلىعىنىڭ كوڭىلى اشىق، تەز ءتىل تابىسىپ كەتەدى ەكەن.
- قانداي ارمانىڭ بار؟ بولاشاقتا نەمەن اينالىسقىڭ كەلەدى؟
- بولاشاقتا زاڭگەر بولعىم كەلەدى. زاڭگەر مامانى اتانۋ ءۇشىن استاناعا وقۋعا تۇسكىم كەلەدى. ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقۋدى ارمانداپ ءجۇرمىن. وسى ارمانىما جەتۋ ءۇشىن قازىردەن باستاپ ساباعىمدى جاقسى وقۋعا تىرىسىپ ءجۇرمىن.
- الداعى ۋاقىتتا قازاقستانعا كوشىپ كەلۋ جوسپارىڭدا جوق پا؟
- نەگىزى ويىمدا بار. استاناعا كەلىپ، وسىندا تۇرعىم كەلەدى. قازاقستانعا كوشىپ كەلۋگە ەشقانداي كەدەرگى جوق. قازاقستاندا جاقىندارىم وتە كوپ. اكەم جاعىنان تۋىسقاندارىم جەتەرلىك.
- بوس ۋاقىتىڭدا نەمەن اينالىساسىڭ؟
- بوس ۋاقىتىمدا كىتاپ وقيمىن. اعىلشىن ءتىلىن وقيمىن. قازىر قازاق، موڭعول تىلدەرىن بىلەمىن. مەكتەپتە ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن دە وقىپ ءجۇرمىز.
- موڭعولدار مەن قازاقتاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى نەمەسە ۇقساستىعى بار ما؟
- موڭعولداردىڭ بويى قىسقالاۋ، كوزدەرى سىقسي كەلەدى. ال قازاقتار ۇزىن بويلى.
- قازاقستانعا العاش كەلگەندە قانداي دا ءبىر قيىندىقتار بولدى؟
- ەشقانداي قيىنشىلىق بولعان جوق. ءتىپتى ءتىل جاعىنان دا. ءبىراق العاش كەلگەندە شەتى قيىرى جوق دوڭگەلەكتىڭ ۇستىندە تۇرعانداي بولدىم. ەشقانداي تاۋ جوق، ءوزىمدى قۇلاپ كەتەتىندەي سەزىندىم.
- موڭعولياداعى قازاقتار قالاي ءومىر سۇرەدى، ولار نەمەن اينالىسادى؟
- تۇرمىسىمىز جاقسى. كوبى مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. موڭعولدىڭ دا، قازاقتىڭ دا ورتاق ءىسى - وسى مال شارۋاشىلىعى. مۇعالىمدەر دە بار. سونداي-اق باسقا ءتۇرلى سالالاردا دا قىزمەت ەتەدى. ياعني ەگەر ادامنىڭ ءبىلىمى بولسا، كەز كەلگەن جەرگە جۇمىسقا كىرۋگە مۇمكىندىك بار.
- بايان-ولگي مەكتەپتەرى قالاي ءبىلىم بەرەدى؟
- بايان-ولگيدە 1-سىنىپتان 5-سىنىپقا دەيىنگى وقۋلىقتار قازاق تىلىندە بولادى. كەيىن 6-سىنىپتان 12-سىنىپقا دەيىن موڭعولشا بولادى. ەلىمىزدە 12 سىنىپتىق وقۋ جۇيەسى. 5-سىنىپتان باستاپ اعىلشىن ءتىلى وقىتىلا باستاسا، 7-سىنىپتان باستاپ ورىس ءتىلى قوسىلادى. ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن بىلەمىن، ءبىراق ادامدارمەن سويلەسكەندە سوزدىك قورىم جەتىسپەيدى، كوبىرەك تاجىريبە الماسۋ كەرەك.
- قانشا جاسىڭنان ولەڭ وقي باستادىڭ؟ كىمنىڭ ولەڭدەرىن سۇيسىنە وقيسىڭ؟
- جالپى 4 جاسىمنان باستاپ ولەڭ وقي باستادىم. مۇحتار شاحانوۆتىڭ ولەڭدەرى جانىما جاقىن. جارىسقا قاتىساتىن كەزدە بىزگە الدىن الا تاقىرىپ بەرىلەدى. سوعان قاراي اقىنداردىڭ ولەڭدەرىن تاڭدايمىز. اباي قۇنانبايەۆ، ىبىراي التىنسارين جانە ت. ب. كوپ.
- سەرجان، ۋاقىت ءبولىپ، سۇقبات بەرگەنىڭە راقمەت!