العاشقى قازاق كينوسى «ماحاببات تۋرالى اڭىز» جايىندا نە بىلەمىز؟

استانا. قازاقپارات - كينو تانۋشىلار قازاق كينوسىنىڭ دامۋىن ءارتۇرلى كەزەڭدەرگە ءبولىپ قاراستىرادى. ءتىپتى العاشقى قازاق فيلمى تۋرالى دا ءارتۇرلى پىكىر ايتادى.

ال كوپتىڭ ساناسىندا تۇڭعىش قازاق فيلمى «امانگەلدى» دەپ قالىپتاسقان.

«امانگەلدى» فيلمىن 1938 -جىلى رەجيسسەر مويسەي ليەۆين عابيت مۇسىرەپوۆ پەن بەيىمبەت مايليننىڭ «امانگەلدى» پەساسىنىڭ نەگىزىندە تۇسىرگەن. الايدا كەڭەستىك سەنزۋراعا بايلانىستى كينو جارىق كورگەندە ستسەناريىن جازعان قوس جازۋشىنىڭ دا اتى اتالمايدى.

كينو تانۋشى، پروفەسسور باۋىرجان نوگەربەك «امانگەلدى» فيلمىن قازاقتىڭ ەمەس لەنفيلم تۇسىرگەن قازاقتار حاقىنداعى كينو دەي كەلە ونىڭ مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن تۇسىرىلگەنىن ايتادى.

«بۇل مەملەكەتتىك، انىعىندا مەملەكەتتىك- پارتيالىق تاپسىرىس بولاتىن. مۇنى راستايتىن قۇجاتتار ساقتالعان. قازاقستان ۇكىمەتى ورتالىققا 1916 -جىلعى ۇلت- ازاتتىق كوتەرىلىستىڭ جەتەكشىسى، حالىق باتىرى امانگەلدى يمانوۆ جايلى فيلم ءتۇسىرۋ تۋرالى ءوتىنىش بىلدىرگەن. توتاليتارلىق بيلىك ميف جاساۋعا مۇقتاج بولاتىن، ال، اڭىزعا اينالعان حالىق باتىرى امانگەلدىنىڭ ءومىربايانى ولاردىڭ بۇل ماقساتىن ورىنداۋعا ساي كەلىپ تۇردى. سوندىقتان «ءوتىنىش» جەردە قالمادى» ، دەيدى. وسىلايشا كەڭەستىك يدەولوگيا «امانگەلدى» فيلمىن ورىستاردىڭ كومەگىمەن تۇسىرىلگەن قازاقتىڭ تۇڭعىش فيلمى دەپ سانامىزعا سىڭىرگەن.

بۇل ۋاقىتتا قازاقتان شىققان كاسىبي كينو ماماندارى جوقتىڭ قاسى ەدى. سول سەبەپتەن دە قازاق كينەماتوگرافياسى بولدى دەپ ايتا المايمىز. دەگەنمەن سودان كەيىن دامۋ جولىنا ءتۇستى.

باۋىرجان نوگەربەك تۇڭعىش قازاق رەجيسسەرى تۋرالى ماقالاسىندا: «شاكەن ايمانوۆ قازاق كينوسىنىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى تۋرالى يدەيانى العا تارتتى. سەبەبى ىشتەي، «امانگەلدى» فيلمىن تۇڭعىش كينو رەتىندە ۇسىنعان تەزيستىڭ وسالدىعىن، عىلىمي تۇرعىدان وبەكتيۆتى ەمەسىن سەزىنسە كەرەك دەپ، ونىڭ: «1953 -جىلى گاككەلمەن بىرگە تۇسىرگەن «ماحاببات تۋرالى اڭىز» فيلمىم، ماڭىزدى كەزەڭ. شىندىعىن ايتقاندا، بۇل وسال فيلم. ونى فيلم دەپ ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق، بۇل ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «قوزى كورپەش- بايان سۇلۋ» پەسساسى بويىنشا تۇسىرىلگەن فيلم-سپەاكتاكل. دەگەنمەن، بۇل ءبىزدىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋىمىز، سەبەبى، ءوز كۇشىمىزبەن فيلم تۇسىرە باستادىق. ۇلتتىق كينەماتوگرافيا باستالدى»، دەگەن ويىن جەتكىزەدى. ياعني شىن مانىندە قازاقتىڭ تۇڭعىش فيلمى «ماحاببات تۋرالى اڭىز» دەي الامىز.

قوزى كورپەش پەن بايان سۇلۋدىڭ ماحاببات حيكاياسىن ءوز ماماندارىمىز ەكرانعا شىعاردى. رەجيسسەر بۇل تۋىندىسىن ءالسىز دەپ باعالاسا دا، سودان كەيىنگى ءساتتى تۇسىرىلگەن قازاق فيلمدەرىنىڭ «باستاۋ- بۇلاعى» بولدى.

ايتولعان ءجۇنىسحان

egemen.kz