ا ق ش پرەزيدەنتتەرىنىڭ «ەرسى» ىستەرى

استانا. قازاقپارات - «ادامعا ءتان نارسەنىڭ ءبارى دە ماعان جات ەمەس» دەپ قابا ساقال كارل ماركس ايتقانداي، ۇلكەن ساياساتتا جۇرگەندەر دە ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان ادام، ولاردا دا «ەرسى» قىلىقتار جەتىپ ارتىلادى.

ا ق ش-تىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى دجوردج ۆاشينگتون (1732-1799) ات ۇستىندە سەرۋەندەگەندى جاقسى كورگەن. دەگەنمەن ول ءمىنىس اتىنىڭ مۇنتازداي تازا بولۋىن قاتاڭ تالاپ ەتىپتى. ۆاشينگتون ءتىپتى اتتىڭ ءتىسىنىڭ تازالىعىن دا مۇقيات تەكسەرگەن.

توماس دجەففەرسون ءوزىنىڭ مولاسىنا قويىلاتىن تاستىڭ ديزاينىن ءوزى جاساپ، تاسقا جازىلاتىن ماتىنىنە دەيىن جازىپ بەرىپتى. ماتىندە ءوزىنىڭ پرەزيدەنت بولعانىن كورسەتپەگەن.

ا ق ش-تىڭ ەكىنشى جانە ءۇشىنشى پرەزيدەنتتەرى دجون ادامس پەن توماس دجەففەرسون ءبىر كۇندە - 1826 - جىلى 4 - شىلدەدە - ا ق ش تاۋەلسىزدىگىنىڭ 50 جىلدىعى تويلانىپ جاتقاندا جان تاپسىرعان. ءتورتىنشى پرەزيدەنت دجەيمس مەديسون كوپشىلىكپەن بىرگە مونشادا جۋىناتىندىعىمەن ەرەكشەلەنگەن.

بەسىنشى پرەزيدەنت دجەيمس مونرو تاماقساۋلىعىمەن اينالاسىن تاڭعالدىرىپتى.

ا ق ش-تىڭ التىنشى پرەزيدەنتى دجون كۆينسي ادامس تاڭ قىلاڭ بەرگەندە پوتوماك وزەنىنە ءجيى-ءجيى شومىلاتىن بولعان. سونداي-اق ول كيىمىن اۋىستىرماعان، ءبىر كوستيۋمدى ۇستىنەن ون جىلدان اسا ۋاقىت تاستاماي كيىپ جۇرەتىن بولعان.

ا ق ش-تىڭ جەتىنشى پرەزيدەنتى ەندريۋ دجەكسون ورىستىڭ ۇلى اقىنى پۋشكين سياقتى ەرەگەسكەن ادامىنا وتتى قارۋ الا جۇگىرەتىن بولعان. كەزەكتى دۋەل ۇستىندە كەۋدەسىنە وق ءتيىپ، حيرۋرگتەر قورعاسىندى الا المايدى. دجەكسون سول وقپەن كوزى جۇمىلعانشا ءومىر سۇرگەن. ا ق ش-تىڭ سەگىزىنشى پرەزيدەنتى مارتين ۆان بيۋرەن اق ۇيدەن كەتكەن سوڭ مەمۋار جازادى، ءبىر قىزىعى، مەمۋارىندا ول ايەلىن بىردە-ءبىر رەت اتاپ كورسەتپەپتى.

توعىزىنشى پرەزيدەنت ۋيليام گارريسوننىڭ (1841) يناۋگۋراسيا سالتاناتى وتە سۋىق كۇنى وتكىزىلىپتى. جاڭا پرەزيدەنت بىردەن سۋىق ءتيپ قالادى. سۋىقتاعانى اسقىنىپ كەتىپ، ءبىر ايدان سوڭ قايتىس بولادى. وسىلايشا ول ا ق ش-تى ەڭ قىسقا ۋاقىت باسقارعانىمەن رەكورد جاساعان.

ونىنشى پرەزيدەنت دجون تايلەر ا ق ش تاريحىنداعى ەڭ بالاسى كوپ پرەزيدەنت بولىپ تابىلادى. ونىڭ ءبىرىنشى ايەلىنەن 8 بالاسى، ەكىنشى ايەلىنەن 7 بالاسى بولعان. 15-بالاسىن جاسى جەتپىستەن اسقاندا تۋدىرعان.

ا ق ش-تىڭ 11-پرەزيدەنتى دجەيمس پول 17 گە تولعاندا ءوتىن الىپ تاستاپتى. سول كەزدە دارىگەرلەر بولاشاق پرەزيدەنتتى كونياكقا ماس قىلۋ ارقىلى اۋرۋىن باسەڭدەتۋگە تىرىسىپتى.

ون ەكىنشى پرەزيدەنت زاكاري تەيلور قاي جەردە جانە قاشان بولماسىن اۋزىنان تاباگىن تاستاماعان. ءتىپتى ارنايى رەسمي كەزدەسۋلەردە دە قولىنا تاباك تولى مۇشتەگىن ۇستاپ وتىرعان.

ون ءۇشىنشى پرەزيدەنت ميللارد فيللمور وكسفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرمەتتى دوكتور مانتياسىن قابىلداۋدان باس تارتقان. ول مۇنى ءوزىنىڭ عىلىم ءۇشىن ەشتەڭە تىندىرماعانىمەن ءتۇسىندىرىپتى.

ون ءتورتىنشى پرەزيدەنت فرانكلين پيرس ءجيى-ءجيى شاراپ ءىشۋدى جاقسى كورىپتى.

ون بەسىنشى پرەزيدەنت دجەيمس بيۋكەنان - ا ق ش-تىڭ ءومىردەن ۇيلەنبەي وتكەن جالعىز پرەزيدەنتى.

ون التىنشى پرەزيدەنت اۆراام لينكولن ۇنەمى باسىنا بيىك قارا سيليندر كيىپ، باسكيىمىنىڭ ىشىنە حاتتارىن، باعالى قاعازدارىن، زاڭ جوبالارىن ساقتاعان.

ون جەتىنشى پرەزيدەنت ەندريۋ دجونسون ەشۋاقىتتا مەكتەپتە وقىماعان. ونىڭ ساۋاتىن تۇڭعىش رەت 17 جاسىندا بولاشاق ايەلى ەليزا ماككاردەل اشقان ەكەن. دجونسون تەك ءوز قولىمەن تىككەن كوستيۋمدى عانا كيەتىن بولعان.

ون سەگىزىنشى پرەزيدەنت ۋليسس گرانت ءومىر بويى كۇن سايىن 20 سيگاردان تارتاتىن بولعان. ول اقىرى تاماق جاراسى اۋرۋىنان كوز جۇمعان.

ون توعىزىنشى پرەزيدەنت راتەرفورد بىرچارد حەيس قولى بوستا اعاشتان ءمۇسىن جاساۋدى ەرمەك قىلعان.

جيىرماسىنشى پرەزيدەنت دجەيمس گارفيلد ەكى قولىمەن بىردەي جازۋ جازعان جانە پوليگلوت بولعان. ءبىر مەزگىلدە ءبىر قولىمەن كونە گرەك تىلىندە، ەكىنشى قولىمەن لاتىن تىلىندە جازا بىلگەن. ءسويتىپ ءجۇرىپ، ساۋساعىن ءتىلىپ العاننان پايدا بولعان جاراسى اسقىنىپ كەتىپ، سودان كوز جۇمعان.

جيىرما ءبىرىنشى پرەزيدەنت چەستەر ارتۋردىڭ گاردەروبىندا 100 جۇپ شالبارى بولىپتى. جيىرما ەكىنشى جانە جيىرما تورتىنشى پرەزيدەنت گروۆەر كليۆلەندكە قۇپيا حيرۋرگيالىق وپەراسيا جاسالىپ، جامان جارا شىققان جاعىنىڭ ءبىر بولىگى الىنىپ تاستالعان.

جيىرما ءۇشىنشى پرەزيدەنت بەندجامين گارريسون ەلەكتر جارىعىن جەك كورگەن، اق ۇيگە كەلگەندە لامپوچكالاردى ءسوندىرۋدى، ونىڭ ورنىنا بالاۋىز جاعۋدى تالاپ ەتكەن.

جيىرما التىنشى پرەزيدەنت تەودور رۋزۆەلت اڭ اۋلاۋ كەزىندە قونجىعى بار ايۋدى اتۋدان باس تارتقان. وسى وقيعادان كەيىن تەودور اتتى جاڭا ويىنشىق - پۇلىشتەن جاسالعان قونجىق پايدا بولعان.

جيىرما جەتىنشى پرەزيدەنت ۋيليام تافتتىڭ سالماعى 136 كەلىدەن اسقان. اق ۇيدە وعان ارناپ ارنايى ۆاننا سوققان.

جيىرما توعىزىنشى پرەزيدەنت ۋوررەن گاردينگ اپتاسىنا ەكى رەت پوكەر ويناپ تۇرعان. ءبىر كۇنى ول اق ۇيگە تيەسىلى قىتايلىق فارفور ىدىستاردىڭ ءبارىن ۇتقىزىپ جىبەرگەن.

وتىزىنشى پرەزيدەنت كالۆين كۋليدجدىڭ اسقازانى قاتتى اۋىراتىن بولعان. ەمدەلۋ ءۇشىن ول تۇندە 11 ساعات ۇيىقتاپ، كۇندىز دە كوز شىرىمىن الاتىن بولىپتى.

وتىز ءبىرىنشى پرەزيدەنت گەرۆەرت گۋۆەر 16 كىتاپ جازىپ جاريالاعان. ءبىر كىتابىنىڭ اتى «جان تازالىعى مەن كوڭىل كوتەرۋ ءۇشىن بالىق اۋلاۋ» دەپ اتالادى.

وتىز ەكىنشى پرەزيدەنت فرانكلين رۋزۆەلت اق ۇيگە 11 تۋىسقانىن جۇمىسقا الىپتى. وتىز ءۇشىنشى پرەزيدەنت گارري ترۋمەننىڭ ەشكىسى اق ءۇيدىڭ الدىندا جايىلاتىن بولعان.

وتىز ءتورتىنشى پرەزيدەنت دۋايت ەيزەنحاۋەر اس پىسىرۋدىڭ اسقان شەبەرى بولعان. ول ءتىپتى جەمىس-جيدەك قوسىلعان سورپانىڭ رەسەپتىن ويلاپ تاۋىپتى.

وتىز بەسىنشى پرەزيدەنت دجون كەننەدي ا ق ش تاريحىندا پرەزيدەنت بولعان تۇڭعىش بويسكاۋت. وتىز التىنشى پرەزيدەنت ليندون دجونسون ءوزىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە سىيلىق جاساۋعا قۇمار بولعان. جاقسى كورەتىن سىيلىعىنىڭ ءبىرى ەلەكترلى ءتىس شەتكاسى ەكەن. دجونسوننىڭ ومىربايانىن جازعان اۆتور كەيىپكەرىنىڭ قولىنان 10 جىلدا 12 تىس شەتكا الىپتى.

وتىز جەتىنشى پرەزيدەنت ريچارد نيكسون بۋ جىلىتقىشتان باس تارتىپ، ءوزىنىڭ كابينەتىن ۇنەمى كامين پەشپەن جىلىتاتىن بولعان.

وتىز سەگىزىنشى پرەزيدەنت دجەرالد فورد 12 جاسقا كەلگەندە اتا-اناسى وعان ءوزىن اسىراپ العانىنان قۇلاعدار ەتىپتى.

وتىز توعىزىنشى پرەزيدەنت دجيممي كارتەر ا ق ش-تاعى تاريحي رومان جازعان تۇڭعىش پرەزيدەنت. انىعىن ايتقاندا، ول رومانىن اق ۇيدەن كەتكەن سوڭ جازعان. ول ا ق ش تاريحىنداعى تۇڭعىش نوبەل سىيلىعىن العان پرەزيدەنت.

قىرىقىنشى پرەزيدەنت رونالد رەيگان اق ۇيگە ارنالعان «20 جىلدىق قارعىستان» امان قالعان جالعىز پرەزيدەنت. رەيگاننان باسقا، ا ق ش-تا سوڭى نولمەن اياقتالاتىن جىلدا سايلانعان بارلىق پرەزيدەنتتەر تاقتا وتىرعاندا جان تاپسىرعان.

قىرىق ءبىرىنشى پرەزيدەنت دجوردج بۋش (ۇلكەنى) قىتايلىق اسحانانى ايرىقشا سۇيەتىندىگىمەن ەرەكشەلەنگەن.

قىرىق ەكىنشى پرەزيدەنت بيلل كلينتون ءوزىنىڭ سۇيىكتى مىسىعى سوكسقا ارناپ ارنايى ينتەرنەت-سايت اشۋعا بۇيرىق بەرگەن.

قىرىق ءۇشىنشى پرەزيدەنت كىشى دجوردج بۋش پەن ايەلى لورا تانىسقاننان سوڭ تۋرا ءۇش اي وتكەندە ۇيلەنگەن.

قىرىق ءتورتىنشى پرەزيدەنت باراك وباما ءجيى-ءجيى بيلەگەندى جانە گامبۋرگەر جەگەندى ۇناتادى ەكەن. ول ا ق ش-تا نوبەل سىيلىعىن العان ەكىنشى پرەزيدەنت.

تورەعالي تاشەن

دەرەككوز: «ايقىن» گازەتى. 2012